रामायण 2.6 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←अयोध्या काण्ड→

←अध्याय 6→

[rm-2-6] • 28 श्लोकाः

गते पुरोहिते रामः स्नातो नियतमानसः। सह पत्न्या विशालाक्ष्या नारायणम् उपागमत्।

gate purohite rāmaḥ snāto niyatamānasaḥ. saha patnyā viśālākṣyā nārāyaṇam upāgamat.

प्रगृह्य शिरसा पात्रीं हविषो विधिवत् तदा। महते दैवतायाज्यं जुहाव ज्वलिते ऽनले।

pragṛhya śirasā pātrīṃ haviṣo vidhivat tadā. mahate daivatāyājyaṃ juhāva jvalite 'nale.

शेषं च हविषस् तस्य प्राश्याशास्यात्मनः प्रियम्। ध्यायन् नारायणं देवं स्वास्तीर्णे कुशसंस्तरे।

śeṣaṃ ca haviṣas tasya prāśyāśāsyātmanaḥ priyam. dhyāyan nārāyaṇaṃ devaṃ svāstīrṇe kuśasaṃstare.

वाग्यतः सह वैदेह्या भूत्वा नियतमानसः। श्रीमत्य् आयतने विष्णोः शिश्ये नरवरात्मजः।

vāgyataḥ saha vaidehyā bhūtvā niyatamānasaḥ. śrīmaty āyatane viṣṇoḥ śiśye naravarātmajaḥ.

एकयामावशिष्टायां रात्र्यां प्रतिविबुध्य सः। अलंकारविधिं कृत्स्नं कारयाम् आस वेश्मनः।

ekayāmāvaśiṣṭāyāṃ rātryāṃ prativibudhya saḥ. alaṃkāravidhiṃ kṛtsnaṃ kārayām āsa veśmanaḥ.

तत्र शृण्वन् सुखा वाचः सूतमागधबन्दिनाम्। पूर्वां संध्याम् उपासीनो जजाप यतमानसः।

tatra śṛṇvan sukhā vācaḥ sūtamāgadhabandinām. pūrvāṃ saṃdhyām upāsīno jajāpa yatamānasaḥ.

तुष्टाव प्रणतश् चैव शिरसा मधुसूदनम्। विमलक्षौमसंवीतो वाचयाम् आस च द्विजान्।

tuṣṭāva praṇataś caiva śirasā madhusūdanam. vimalakṣaumasaṃvīto vācayām āsa ca dvijān.

तेषां पुण्याहघोषो ऽथ गम्भीरमधुरस् तदा। अयोध्यां पूरयाम् आस तूर्यघोषानुनादितः।

teṣāṃ puṇyāhaghoṣo 'tha gambhīramadhuras tadā. ayodhyāṃ pūrayām āsa tūryaghoṣānunāditaḥ.

कृतोपवासं तु तदा वैदेह्या सह राघवम्। अयोध्या निलयः श्रुत्वा सर्वः प्रमुदितो जनः।

kṛtopavāsaṃ tu tadā vaidehyā saha rāghavam. ayodhyā nilayaḥ śrutvā sarvaḥ pramudito janaḥ.

ततः पौरजनः सर्वः श्रुत्वा रामाभिषेचनम्। प्रभातां रजनीं दृष्ट्वा चक्रे शोभां परां पुनः।

tataḥ paurajanaḥ sarvaḥ śrutvā rāmābhiṣecanam. prabhātāṃ rajanīṃ dṛṣṭvā cakre śobhāṃ parāṃ punaḥ.

सिताभ्रशिखराभेषु देवतायतनेषु च। चतुष्पथेषु रथ्यासु चैत्येष्व् अट्टालकेषु च।

sitābhraśikharābheṣu devatāyataneṣu ca. catuṣpatheṣu rathyāsu caityeṣv aṭṭālakeṣu ca.

नानापण्यसमृद्धेषु वणिजाम् आपणेषु च। कुटुम्बिनां समृद्धेषु श्रीमत्सु भवनेषु च।

nānāpaṇyasamṛddheṣu vaṇijām āpaṇeṣu ca. kuṭumbināṃ samṛddheṣu śrīmatsu bhavaneṣu ca.

सभासु चैव सर्वासु वृक्षेष्व् आलक्षितेषु च। ध्वजाः समुच्छ्रिताश् चित्राः पताकाश् चाभवंस् तदा।

sabhāsu caiva sarvāsu vṛkṣeṣv ālakṣiteṣu ca. dhvajāḥ samucchritāś citrāḥ patākāś cābhavaṃs tadā.

नटनर्तकसंघानां गायकानां च गायताम्। मनःकर्णसुखा वाचः शुश्रुवुश् च ततस् ततः।

naṭanartakasaṃghānāṃ gāyakānāṃ ca gāyatām. manaḥkarṇasukhā vācaḥ śuśruvuś ca tatas tataḥ.

रामाभिषेकयुक्ताश् च कथाश् चक्रुर् मिथो जनाः। रामाभिषेके संप्राप्ते चत्वरेषु गृहेषु च।

rāmābhiṣekayuktāś ca kathāś cakrur mitho janāḥ. rāmābhiṣeke saṃprāpte catvareṣu gṛheṣu ca.

बाला अपि क्रीडमाना गृहद्वारेषु संघशः। रामाभिषेकसंयुक्ताश् चक्रुर् एव मिथः कथाः।

bālā api krīḍamānā gṛhadvāreṣu saṃghaśaḥ. rāmābhiṣekasaṃyuktāś cakrur eva mithaḥ kathāḥ.

कृतपुष्पोपहारश् च धूपगन्धाधिवासितः। राजमार्गः कृतः श्रीमान् पौरै रामाभिषेचने।

kṛtapuṣpopahāraś ca dhūpagandhādhivāsitaḥ. rājamārgaḥ kṛtaḥ śrīmān paurai rāmābhiṣecane.

प्रकाशीकरणार्थं च निशागमनशङ्कया। दीपवृक्षांस् तथा चक्रुर् अनु रथ्यासु सर्वशः।

prakāśīkaraṇārthaṃ ca niśāgamanaśaṅkayā. dīpavṛkṣāṃs tathā cakrur anu rathyāsu sarvaśaḥ.

अलंकारं पुरस्यैवं कृत्वा तत् पुरवासिनः। आकाङ्क्षमाणा रामस्य यौवराज्याभिषेचनम्।

alaṃkāraṃ purasyaivaṃ kṛtvā tat puravāsinaḥ. ākāṅkṣamāṇā rāmasya yauvarājyābhiṣecanam.

समेत्य संघशः सर्वे चत्वरेषु सभासु च। कथयन्तो मिथस् तत्र प्रशशंसुर् जनाधिपम्।

sametya saṃghaśaḥ sarve catvareṣu sabhāsu ca. kathayanto mithas tatra praśaśaṃsur janādhipam.

अहो महात्मा राजायम् इक्ष्वाकुकुलनन्दनः। ज्ञात्वा यो वृद्धम् आत्मानं रामं राज्ये ऽभिषेक्ष्यति।

aho mahātmā rājāyam ikṣvākukulanandanaḥ. jñātvā yo vṛddham ātmānaṃ rāmaṃ rājye 'bhiṣekṣyati.

सर्वे ह्य् अनुगृहीताः स्म यन् नो रामो महीपतिः। चिराय भविता गोप्ता दृष्टलोकपरावरः।

sarve hy anugṛhītāḥ sma yan no rāmo mahīpatiḥ. cirāya bhavitā goptā dṛṣṭalokaparāvaraḥ.

अनुद्धतमना विद्वान् धर्मात्मा भ्रातृवत्सलः। यथा च भ्रातृषु स्निग्धस् तथास्मास्व् अपि राघवः।

anuddhatamanā vidvān dharmātmā bhrātṛvatsalaḥ. yathā ca bhrātṛṣu snigdhas tathāsmāsv api rāghavaḥ.

चिरं जीवतु धर्मात्मा राजा दशरथो ऽनघः। यत्प्रसादेनाभिषिक्तं रामं द्रक्ष्यामहे वयम्।

ciraṃ jīvatu dharmātmā rājā daśaratho 'naghaḥ. yatprasādenābhiṣiktaṃ rāmaṃ drakṣyāmahe vayam.

एवंविधं कथयतां पौराणां शुश्रुवुस् तदा। दिग्भ्यो ऽपि श्रुतवृत्तान्ताः प्राप्ता जानपदा जनाः।

evaṃvidhaṃ kathayatāṃ paurāṇāṃ śuśruvus tadā. digbhyo 'pi śrutavṛttāntāḥ prāptā jānapadā janāḥ.

ते तु दिग्भ्यः पुरीं प्राप्ता द्रष्टुं रामाभिषेचनम्। रामस्य पूरयाम् आसुः पुरीं जानपदा जनाः।

te tu digbhyaḥ purīṃ prāptā draṣṭuṃ rāmābhiṣecanam. rāmasya pūrayām āsuḥ purīṃ jānapadā janāḥ.

जनौघैस् तैर् विसर्पद्भिः शुश्रुवे तत्र निःस्वनः। पर्वसूदीर्णवेगस्य सागरस्येव निःस्वनः।

janaughais tair visarpadbhiḥ śuśruve tatra niḥsvanaḥ. parvasūdīrṇavegasya sāgarasyeva niḥsvanaḥ.

ततस् तद् इन्द्रक्षयसंनिभं पुरं दिदृक्षुभिर् जानपदैर् उपागतैः। समन्ततः सस्वनम् आकुलं बभौ समुद्रयादोभिर् इवार्णवोदकम्।

tatas tad indrakṣayasaṃnibhaṃ puraṃ didṛkṣubhir jānapadair upāgataiḥ. samantataḥ sasvanam ākulaṃ babhau samudrayādobhir ivārṇavodakam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...