रामायण 2.5 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←अयोध्या काण्ड→

←अध्याय 5→

[rm-2-5] • 24 श्लोकाः

संदिश्य रामं नृपतिः श्वोभाविन्य् अभिषेचने। पुरोहितं समाहूय वसिष्ठम् इदम् अब्रवीत्।

saṃdiśya rāmaṃ nṛpatiḥ śvobhāviny abhiṣecane. purohitaṃ samāhūya vasiṣṭham idam abravīt.

गच्छोपवासं काकुत्स्थं कारयाद्य तपोधन। श्रीयशोराज्यलाभाय वध्वा सह यतव्रतम्।

gacchopavāsaṃ kākutsthaṃ kārayādya tapodhana. śrīyaśorājyalābhāya vadhvā saha yatavratam.

तथेति च स राजानम् उक्त्वा वेदविदां वरः। स्वयं वसिष्ठो भगवान् ययौ रामनिवेशनम्।

tatheti ca sa rājānam uktvā vedavidāṃ varaḥ. svayaṃ vasiṣṭho bhagavān yayau rāmaniveśanam.

स रामभवनं प्राप्य पाण्डुराभ्रघनप्रभम्। तिस्रः कक्ष्या रथेनैव विवेश मुनिसत्तमः।

sa rāmabhavanaṃ prāpya pāṇḍurābhraghanaprabham. tisraḥ kakṣyā rathenaiva viveśa munisattamaḥ.

तम् आगतम् ऋषिं रामस् त्वरन्न् इव ससंभ्रमः। मानयिष्यन् स मानार्हं निश्चक्राम निवेशनात्।

tam āgatam ṛṣiṃ rāmas tvarann iva sasaṃbhramaḥ. mānayiṣyan sa mānārhaṃ niścakrāma niveśanāt.

अभ्येत्य त्वरमाणश् च रथाभ्याशं मनीषिणः। ततो ऽवतारयाम् आस परिगृह्य रथात् स्वयम्।

abhyetya tvaramāṇaś ca rathābhyāśaṃ manīṣiṇaḥ. tato 'vatārayām āsa parigṛhya rathāt svayam.

स चैनं प्रश्रितं दृष्ट्वा संभाष्याभिप्रसाद्य च। प्रियार्हं हर्षयन् रामम् इत्य् उवाच पुरोहितः।

sa cainaṃ praśritaṃ dṛṣṭvā saṃbhāṣyābhiprasādya ca. priyārhaṃ harṣayan rāmam ity uvāca purohitaḥ.

प्रसन्नस् ते पिता राम यौवराज्यम् अवाप्स्यसि। उपवासं भवान् अद्य करोतु सह सीतया।

prasannas te pitā rāma yauvarājyam avāpsyasi. upavāsaṃ bhavān adya karotu saha sītayā.

प्रातस् त्वाम् अभिषेक्ता हि यौवराज्ये नराधिपः। पिता दशरथः प्रीत्या ययातिं नहुषो यथा।

prātas tvām abhiṣektā hi yauvarājye narādhipaḥ. pitā daśarathaḥ prītyā yayātiṃ nahuṣo yathā.

इत्य् उक्त्वा स तदा रामम् उपवासं यतव्रतम्। मन्त्रवत् कारयाम् आस वैदेह्या सहितं मुनिः।

ity uktvā sa tadā rāmam upavāsaṃ yatavratam. mantravat kārayām āsa vaidehyā sahitaṃ muniḥ.

ततो यथावद् रामेण स राज्ञो गुरुर् अर्चितः। अभ्यनुज्ञाप्य काकुत्स्थं ययौ रामनिवेशनात्।

tato yathāvad rāmeṇa sa rājño gurur arcitaḥ. abhyanujñāpya kākutsthaṃ yayau rāmaniveśanāt.

सुहृद्भिस् तत्र रामो ऽपि तान् अनुज्ञाप्य सर्वशः। सभाजितो विवेशाथ तान् अनुज्ञाप्य सर्वशः।

suhṛdbhis tatra rāmo 'pi tān anujñāpya sarvaśaḥ. sabhājito viveśātha tān anujñāpya sarvaśaḥ.

हृष्टनारी नरयुतं रामवेश्म तदा बभौ। यथा मत्तद्विजगणं प्रफुल्लनलिनं सरः।

hṛṣṭanārī narayutaṃ rāmaveśma tadā babhau. yathā mattadvijagaṇaṃ praphullanalinaṃ saraḥ.

स राजभवनप्रख्यात् तस्माद् रामनिवेशनात्। निर्गत्य ददृशे मार्गं वसिष्ठो जनसंवृतम्।

sa rājabhavanaprakhyāt tasmād rāmaniveśanāt. nirgatya dadṛśe mārgaṃ vasiṣṭho janasaṃvṛtam.

वृन्दवृन्दैर् अयोध्यायां राजमार्गाः समन्ततः। बभूवुर् अभिसंबाधाः कुतूहलजनैर् वृताः।

vṛndavṛndair ayodhyāyāṃ rājamārgāḥ samantataḥ. babhūvur abhisaṃbādhāḥ kutūhalajanair vṛtāḥ.

जनवृन्दोर्मिसंघर्षहर्षस्वनवतस् तदा। बभूव राजमार्गस्य सागरस्येव निस्वनः।

janavṛndormisaṃgharṣaharṣasvanavatas tadā. babhūva rājamārgasya sāgarasyeva nisvanaḥ.

सिक्तसंमृष्टरथ्या हि तद् अहर् वनमालिनी। आसीद् अयोध्या नगरी समुच्छ्रितगृहध्वजा।

siktasaṃmṛṣṭarathyā hi tad ahar vanamālinī. āsīd ayodhyā nagarī samucchritagṛhadhvajā.

तदा ह्य् अयोध्या निलयः सस्त्रीबालाबलो जनः। रामाभिषेकम् आकाङ्क्षन्न् आकाङ्क्षन्न् उदयं रवेः।

tadā hy ayodhyā nilayaḥ sastrībālābalo janaḥ. rāmābhiṣekam ākāṅkṣann ākāṅkṣann udayaṃ raveḥ.

प्रजालंकारभूतं च जनस्यानन्दवर्धनम्। उत्सुको ऽभूज् जनो द्रष्टुं तम् अयोध्या महोत्सवम्।

prajālaṃkārabhūtaṃ ca janasyānandavardhanam. utsuko 'bhūj jano draṣṭuṃ tam ayodhyā mahotsavam.

एवं तं जनसंबाधं राजमार्गं पुरोहितः। व्यूहन्न् इव जनौघं तं शनै राज कुलं ययौ।

evaṃ taṃ janasaṃbādhaṃ rājamārgaṃ purohitaḥ. vyūhann iva janaughaṃ taṃ śanai rāja kulaṃ yayau.

सिताभ्रशिखरप्रख्यं प्रासदम् अधिरुह्य सः। समियाय नरेन्द्रेण शक्रेणेव बृहस्पतिः।

sitābhraśikharaprakhyaṃ prāsadam adhiruhya saḥ. samiyāya narendreṇa śakreṇeva bṛhaspatiḥ.

तम् आगतम् अभिप्रेक्ष्य हित्वा राजासनं नृपः। पप्रच्छ स च तस्मै तत् कृतम् इत्य् अभ्यवेदयत्।

tam āgatam abhiprekṣya hitvā rājāsanaṃ nṛpaḥ. papraccha sa ca tasmai tat kṛtam ity abhyavedayat.

गुरुणा त्व् अभ्यनुज्ञातो मनुजौघं विसृज्य तम्। विवेशान्तःपुरं राजा सिंहो गिरिगुहाम् इव।

guruṇā tv abhyanujñāto manujaughaṃ visṛjya tam. viveśāntaḥpuraṃ rājā siṃho giriguhām iva.

तद् अग्र्यवेषप्रमदाजनाकुलं महेन्द्रवेश्मप्रतिमं निवेशनम्। व्यदीपयंश् चारु विवेश पार्थिवः शशीव तारागणसंकुलं नभः।

tad agryaveṣapramadājanākulaṃ mahendraveśmapratimaṃ niveśanam. vyadīpayaṃś cāru viveśa pārthivaḥ śaśīva tārāgaṇasaṃkulaṃ nabhaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...