रामायण 2.25 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←अयोध्या काण्ड→

←अध्याय 25→

[rm-2-25] • 15 श्लोकाः

स एवं ब्रुवतीं सीतां धर्मज्ञो धर्मवत्सलः। निवर्तनार्थे धर्मात्मा वाक्यम् एतद् उवाच ह।

sa evaṃ bruvatīṃ sītāṃ dharmajño dharmavatsalaḥ. nivartanārthe dharmātmā vākyam etad uvāca ha.

सीते महाकुलीनासि धर्मे च निरता सदा। इहाचर स्वधर्मं त्वं मा यथा मनसः सुखम्।

sīte mahākulīnāsi dharme ca niratā sadā. ihācara svadharmaṃ tvaṃ mā yathā manasaḥ sukham.

सीते यथा त्वां वक्ष्यामि तथा कार्यं त्वयाबले। वने दोषा हि बहवो वदतस् तान् निबोध मे।

sīte yathā tvāṃ vakṣyāmi tathā kāryaṃ tvayābale. vane doṣā hi bahavo vadatas tān nibodha me.

सीते विमुच्यताम् एषा वनवासकृता मतिः। बहुदोषं हि कान्तारं वनम् इत्य् अभिधीयते।

sīte vimucyatām eṣā vanavāsakṛtā matiḥ. bahudoṣaṃ hi kāntāraṃ vanam ity abhidhīyate.

हितबुद्ध्या खलु वचो मयैतद् अभिधीयते। सदा सुखं न जानामि दुःखम् एव सदा वनम्।

hitabuddhyā khalu vaco mayaitad abhidhīyate. sadā sukhaṃ na jānāmi duḥkham eva sadā vanam.

गिरिनिर्झरसंभूता गिरिकन्दरवासिनाम्। सिंहानां निनदा दुःखाः श्रोतुं दुःखम् अतो वनम्।

girinirjharasaṃbhūtā girikandaravāsinām. siṃhānāṃ ninadā duḥkhāḥ śrotuṃ duḥkham ato vanam.

सुप्यते पर्णशय्यासु स्वयं भग्नासु भूतले। रात्रिषु श्रमखिन्नेन तस्माद् दुःखतरं वनम्।

supyate parṇaśayyāsu svayaṃ bhagnāsu bhūtale. rātriṣu śramakhinnena tasmād duḥkhataraṃ vanam.

उपवासश् च कर्तव्या यथाप्राणेन मैथिलि। जटाभारश् च कर्तव्यो वल्कलाम्बरधारिणा।

upavāsaś ca kartavyā yathāprāṇena maithili. jaṭābhāraś ca kartavyo valkalāmbaradhāriṇā.

अतीव वातस् तिमिरं बुभुक्षा चात्र नित्यशः। भयानि च महान्त्य् अत्र ततो दुःखतरं वनम्।

atīva vātas timiraṃ bubhukṣā cātra nityaśaḥ. bhayāni ca mahānty atra tato duḥkhataraṃ vanam.

सरीसृपाश् च बहवो बहुरूपाश् च भामिनि। चरन्ति पृथिवीं दर्पाद् अतो दुखतरं वनम्।

sarīsṛpāś ca bahavo bahurūpāś ca bhāmini. caranti pṛthivīṃ darpād ato dukhataraṃ vanam.

नदीनिलयनाः सर्पा नदीकुटिलगामिनः। तिष्ठन्त्य् आवृत्य पन्थानम् अतो दुःखतरं वनम्।

nadīnilayanāḥ sarpā nadīkuṭilagāminaḥ. tiṣṭhanty āvṛtya panthānam ato duḥkhataraṃ vanam.

पतंगा वृश्चिकाः कीटा दंशाश् च मशकैः सह। बाधन्ते नित्यम् अबले सर्वं दुःखम् अतो वनम्।

pataṃgā vṛścikāḥ kīṭā daṃśāś ca maśakaiḥ saha. bādhante nityam abale sarvaṃ duḥkham ato vanam.

द्रुमाः कण्टकिनश् चैव कुशकाशाश् च भामिनि। वने व्याकुलशाखाग्रास् तेन दुःखतरं वनम्।

drumāḥ kaṇṭakinaś caiva kuśakāśāś ca bhāmini. vane vyākulaśākhāgrās tena duḥkhataraṃ vanam.

तद् अलं ते वनं गत्वा क्षमं न हि वनं तव। विमृशन्न् इह पश्यामि बहुदोषतरं वनम्।

tad alaṃ te vanaṃ gatvā kṣamaṃ na hi vanaṃ tava. vimṛśann iha paśyāmi bahudoṣataraṃ vanam.

वनं तु नेतुं न कृता मतिस् तदा बभूव रामेण यदा महात्मना। न तस्य सीता वचनं चकार तत् ततो ऽब्रवीद् रामम् इदं सुदुःखिता।

vanaṃ tu netuṃ na kṛtā matis tadā babhūva rāmeṇa yadā mahātmanā. na tasya sītā vacanaṃ cakāra tat tato 'bravīd rāmam idaṃ suduḥkhitā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...