रामायण 2.11 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←अयोध्या काण्ड→

←अध्याय 11→

[rm-2-11] • 15 श्लोकाः

अतदर्हं महाराजं शयानम् अतथोचितम्। ययातिम् इव पुण्यान्ते देवलोकात् परिच्युतम्।

atadarhaṃ mahārājaṃ śayānam atathocitam. yayātim iva puṇyānte devalokāt paricyutam.

अनर्थरूपा सिद्धार्था अभीता भयदर्शिनी। पुनर् आकारयाम् आस तम् एव वरम् अङ्गना।

anartharūpā siddhārthā abhītā bhayadarśinī. punar ākārayām āsa tam eva varam aṅganā.

त्वं कत्थसे महाराज सत्यवादी दृढव्रतः। मम चेमं वरं कस्माद् विधारयितुम् इच्छसि।

tvaṃ katthase mahārāja satyavādī dṛḍhavrataḥ. mama cemaṃ varaṃ kasmād vidhārayitum icchasi.

एवम् उक्तस् तु कैकेय्या राजा दशरथस् तदा। प्रत्युवाच ततः क्रुद्धो मुहूर्तं विह्वलन्न् इव।

evam uktas tu kaikeyyā rājā daśarathas tadā. pratyuvāca tataḥ kruddho muhūrtaṃ vihvalann iva.

मृते मयि गते रामे वनं मनुजपुंगवे। हन्तानार्ये ममामित्रे रामः प्रव्राजितो वनम्।

mṛte mayi gate rāme vanaṃ manujapuṃgave. hantānārye mamāmitre rāmaḥ pravrājito vanam.

यदि सत्यं ब्रवीम्य् एतत् तद् असत्यं भविष्यति। अकीर्तिर् अतुला लोके ध्रुवं परिभवश् च मे।

yadi satyaṃ bravīmy etat tad asatyaṃ bhaviṣyati. akīrtir atulā loke dhruvaṃ paribhavaś ca me.

तथा विलपतस् तस्य परिभ्रमितचेतसः। अस्तम् अभ्यगमत् सूर्यो रजनी चाभ्यवर्तत।

tathā vilapatas tasya paribhramitacetasaḥ. astam abhyagamat sūryo rajanī cābhyavartata.

स त्रियामा तथार्तस्य चन्द्रमण्डलमण्डिता। राज्ञो विलपमानस्य न व्यभासत शर्वरी।

sa triyāmā tathārtasya candramaṇḍalamaṇḍitā. rājño vilapamānasya na vyabhāsata śarvarī.

तथैवोष्णं विनिःश्वस्य वृद्धो दशरथो नृपः। विललापार्तवद् दुःखं गगनासक्तलोचनः।

tathaivoṣṇaṃ viniḥśvasya vṛddho daśaratho nṛpaḥ. vilalāpārtavad duḥkhaṃ gaganāsaktalocanaḥ.

न प्रभातं त्वयेच्छामि मयायं रचितो ऽञ्जलिः। अथ वा गम्यतां शीघ्रं नाहम् इच्छामि निर्घृणाम्। नृशंसां कैकेयीं द्रष्टुं यत्कृते व्यसनं महत्।

na prabhātaṃ tvayecchāmi mayāyaṃ racito 'ñjaliḥ. atha vā gamyatāṃ śīghraṃ nāham icchāmi nirghṛṇām. nṛśaṃsāṃ kaikeyīṃ draṣṭuṃ yatkṛte vyasanaṃ mahat.

एवम् उक्त्वा ततो राजा कैकेयीं संयताञ्जलिः। प्रसादयाम् आस पुनः कैकेयीं चेदम् अब्रवीत्।

evam uktvā tato rājā kaikeyīṃ saṃyatāñjaliḥ. prasādayām āsa punaḥ kaikeyīṃ cedam abravīt.

साधुवृत्तस्य दीनस्य त्वद्गतस्य गतायुषः। प्रसादः क्रियतां देवि भद्रे राज्ञो विशेषतः।

sādhuvṛttasya dīnasya tvadgatasya gatāyuṣaḥ. prasādaḥ kriyatāṃ devi bhadre rājño viśeṣataḥ.

शून्येन खलु सुश्रोणि मयेदं समुदाहृतम्। कुरु साधु प्रसादं मे बाले सहृदया ह्य् असि।

śūnyena khalu suśroṇi mayedaṃ samudāhṛtam. kuru sādhu prasādaṃ me bāle sahṛdayā hy asi.

विशुद्धभावस्य हि दुष्टभावा ताम्रेक्षणस्याश्रुकलस्य राज्ञः। श्रुत्वा विचित्रं करुणं विलापं भर्तुर् नृशंसा न चकार वाक्यम्।

viśuddhabhāvasya hi duṣṭabhāvā tāmrekṣaṇasyāśrukalasya rājñaḥ. śrutvā vicitraṃ karuṇaṃ vilāpaṃ bhartur nṛśaṃsā na cakāra vākyam.

ततः स राजा पुनर् एव मूर्छितः प्रियाम् अतुष्टां प्रतिकूलभाषिणीम्। समीक्ष्य पुत्रस्य विवासनं प्रति क्षितौ विसंज्ञो निपपात दुःखितः।

tataḥ sa rājā punar eva mūrchitaḥ priyām atuṣṭāṃ pratikūlabhāṣiṇīm. samīkṣya putrasya vivāsanaṃ prati kṣitau visaṃjño nipapāta duḥkhitaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...