महाभारत 7.79 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←द्रोण पर्व→

←अध्याय 79→

[mh-7-79] • 33 श्लोकाः

संजय उवाच। तावकास् तु समीक्ष्यैव वृष्ण्यन्धककुरूत्तमौ। प्राग् अत्वरञ् जिघांसन्तस् तथैव विजयः परान्।

saṃjaya uvāca. tāvakās tu samīkṣyaiva vṛṣṇyandhakakurūttamau. prāg atvarañ jighāṃsantas tathaiva vijayaḥ parān.

सुवर्णचित्रैर् वैयाघ्रैः स्वनवद्भिर् महारथैः। दीपयन्तो दिशः सर्वा ज्वलद्भिर् इव पावकैः।

suvarṇacitrair vaiyāghraiḥ svanavadbhir mahārathaiḥ. dīpayanto diśaḥ sarvā jvaladbhir iva pāvakaiḥ.

रुक्मपृष्ठैश् च दुष्प्रेक्ष्यैः कार्मुकैः पृथिवीपते। कूजद्भिर् अतुलान् नादान् रोषितैर् उरगैर् इव।

rukmapṛṣṭhaiś ca duṣprekṣyaiḥ kārmukaiḥ pṛthivīpate. kūjadbhir atulān nādān roṣitair uragair iva.

भूरिश्रवाः शलः कर्णो वृषसेनो जयद्रथः। कृपश् च मद्रराजश् च द्रौणिश् च रथिनां वरः।

bhūriśravāḥ śalaḥ karṇo vṛṣaseno jayadrathaḥ. kṛpaś ca madrarājaś ca drauṇiś ca rathināṃ varaḥ.

ते पिबन्त इवाकाशम् अश्वैर् अष्टौ महारथाः। व्यराजयन् दश दिशो वैयाघ्रैर् हेमचन्द्रकैः।

te pibanta ivākāśam aśvair aṣṭau mahārathāḥ. vyarājayan daśa diśo vaiyāghrair hemacandrakaiḥ.

ते दंशिताः सुसंरब्धा रथैर् मेघौघनिस्वनैः। समावृण्वन् दिशः सर्वाः पार्थं च विशिखैः शितैः।

te daṃśitāḥ susaṃrabdhā rathair meghaughanisvanaiḥ. samāvṛṇvan diśaḥ sarvāḥ pārthaṃ ca viśikhaiḥ śitaiḥ.

कौलूतका हयाश् चित्रा वहन्तस् तान् महारथान्। व्यशोभन्त तदा शीघ्रा दीपयन्तो दिशो दश।

kaulūtakā hayāś citrā vahantas tān mahārathān. vyaśobhanta tadā śīghrā dīpayanto diśo daśa.

आजानेयैर् महावेगैर् नानादेशसमुत्थितैः। पार्वतीयैर् नदीजैश् च सैन्धवैश् च हयोत्तमैः।

ājāneyair mahāvegair nānādeśasamutthitaiḥ. pārvatīyair nadījaiś ca saindhavaiś ca hayottamaiḥ.

कुरुयोधवरा राजंस् तव पुत्रं परीप्सवः। धनंजयरथं शीघ्रं सर्वतः समुपाद्रवन्।

kuruyodhavarā rājaṃs tava putraṃ parīpsavaḥ. dhanaṃjayarathaṃ śīghraṃ sarvataḥ samupādravan.

ते प्रगृह्य महाशङ्खान् दध्मुः पुरुषसत्तमाः। पूरयन्तो दिवं राजन् पृथिवीं च ससागराम्।

te pragṛhya mahāśaṅkhān dadhmuḥ puruṣasattamāḥ. pūrayanto divaṃ rājan pṛthivīṃ ca sasāgarām.

तथैव दध्मतुः शङ्खौ वासुदेवधनंजयौ। प्रवरौ सर्वभूतानां सर्वशङ्खवरौ भुवि। देवदत्तं च कौन्तेयः पाञ्चजन्यं च केशवः।

tathaiva dadhmatuḥ śaṅkhau vāsudevadhanaṃjayau. pravarau sarvabhūtānāṃ sarvaśaṅkhavarau bhuvi. devadattaṃ ca kaunteyaḥ pāñcajanyaṃ ca keśavaḥ.

शब्दस् तु देवदत्तस्य धनंजयसमीरितः। पृथिवीं चान्तरिक्षं च दिशश् चैव समावृणोत्।

śabdas tu devadattasya dhanaṃjayasamīritaḥ. pṛthivīṃ cāntarikṣaṃ ca diśaś caiva samāvṛṇot.

तथैव पाञ्चजन्यो ऽपि वासुदेवसमीरितः। सर्वशब्दान् अतिक्रम्य पूरयाम् आस रोदसी।

tathaiva pāñcajanyo 'pi vāsudevasamīritaḥ. sarvaśabdān atikramya pūrayām āsa rodasī.

तस्मिंस् तथा वर्तमाने दारुणे नादसंकुले। भीरूणां त्रासजनने शूराणां हर्षवर्धने।

tasmiṃs tathā vartamāne dāruṇe nādasaṃkule. bhīrūṇāṃ trāsajanane śūrāṇāṃ harṣavardhane.

प्रवादितासु भेरीषु झर्झरेष्व् आनकेषु च। मृदङ्गेषु च राजेन्द्र वाद्यमानेष्व् अनेकशः।

pravāditāsu bherīṣu jharjhareṣv ānakeṣu ca. mṛdaṅgeṣu ca rājendra vādyamāneṣv anekaśaḥ.

महारथसमाख्याता दुर्योधनहितैषिणः। अमृष्यमाणास् तं शब्दं क्रुद्धाः परमधन्विनः। नानादेश्या महीपालाः स्वसैन्यपरिरक्षिणः।

mahārathasamākhyātā duryodhanahitaiṣiṇaḥ. amṛṣyamāṇās taṃ śabdaṃ kruddhāḥ paramadhanvinaḥ. nānādeśyā mahīpālāḥ svasainyaparirakṣiṇaḥ.

अमर्षिता महाशङ्खान् दध्मुर् वीरा महारथाः। कृते प्रतिकरिष्यन्तः केशवस्यार्जुनस्य च।

amarṣitā mahāśaṅkhān dadhmur vīrā mahārathāḥ. kṛte pratikariṣyantaḥ keśavasyārjunasya ca.

बभूव तव तत् सैन्यं शङ्खशब्दसमीरितम्। उद्विग्नरथनागाश्वम् अस्वस्थम् इव चाभिभो।

babhūva tava tat sainyaṃ śaṅkhaśabdasamīritam. udvignarathanāgāśvam asvastham iva cābhibho.

तत् प्रयुक्तम् इवाकाशं शूरैः शङ्खनिनादितम्। बभूव भृशम् उद्विग्नं निर्घातैर् इव नादितम्।

tat prayuktam ivākāśaṃ śūraiḥ śaṅkhanināditam. babhūva bhṛśam udvignaṃ nirghātair iva nāditam.

स शब्दः सुमहान् राजन् दिशः सर्वा व्यनादयत्। त्रासयाम् आस तत् सैन्यं युगान्त इव संभृतः।

sa śabdaḥ sumahān rājan diśaḥ sarvā vyanādayat. trāsayām āsa tat sainyaṃ yugānta iva saṃbhṛtaḥ.

ततो दुर्योधनो ऽष्टौ च राजानस् ते महारथाः। जयद्रथस्य रक्षार्थं पाण्डवं पर्यवारयन्।

tato duryodhano 'ṣṭau ca rājānas te mahārathāḥ. jayadrathasya rakṣārthaṃ pāṇḍavaṃ paryavārayan.

ततो द्रौणिस् त्रिसप्तत्या वासुदेवम् अताडयत्। अर्जुनं च त्रिभिर् भल्लैर् ध्वजम् अश्वांश् च पञ्चभिः।

tato drauṇis trisaptatyā vāsudevam atāḍayat. arjunaṃ ca tribhir bhallair dhvajam aśvāṃś ca pañcabhiḥ.

तम् अर्जुनः पृषत्कानां शतैः षड्भिर् अताडयत्। अत्यर्थम् इव संक्रुद्धः प्रतिविद्धे जनार्दने।

tam arjunaḥ pṛṣatkānāṃ śataiḥ ṣaḍbhir atāḍayat. atyartham iva saṃkruddhaḥ pratividdhe janārdane.

कर्णं द्वादशभिर् विद्ध्वा वृषसेनं त्रिभिस् तथा। शल्यस्य सशरं चापं मुष्टौ चिच्छेद वीर्यवान्।

karṇaṃ dvādaśabhir viddhvā vṛṣasenaṃ tribhis tathā. śalyasya saśaraṃ cāpaṃ muṣṭau ciccheda vīryavān.

गृहीत्वा धनुर् अन्यत् तु शल्यो विव्याध पाण्डवम्। भूरिश्रवास् त्रिभिर् बाणैर् हेमपुङ्खैः शिलाशितैः।

gṛhītvā dhanur anyat tu śalyo vivyādha pāṇḍavam. bhūriśravās tribhir bāṇair hemapuṅkhaiḥ śilāśitaiḥ.

कर्णो द्वात्रिंशता चैव वृषसेनश् च पञ्चभिः। जयद्रथस् त्रिसप्तत्या कृपश् च दशभिः शरैः। मद्रराजश् च दशभिर् विव्यधुः फल्गुनं रणे।

karṇo dvātriṃśatā caiva vṛṣasenaś ca pañcabhiḥ. jayadrathas trisaptatyā kṛpaś ca daśabhiḥ śaraiḥ. madrarājaś ca daśabhir vivyadhuḥ phalgunaṃ raṇe.

ततः शराणां षष्ट्या तु द्रौणिः पार्थम् अवाकिरत्। वासुदेवं च सप्तत्या पुनः पार्थं च पञ्चभिः।

tataḥ śarāṇāṃ ṣaṣṭyā tu drauṇiḥ pārtham avākirat. vāsudevaṃ ca saptatyā punaḥ pārthaṃ ca pañcabhiḥ.

प्रहसंस् तु नरव्याघ्रः श्वेताश्वः कृष्णसारथिः। प्रत्यविध्यत् स तान् सर्वान् दर्शयन् पाणिलाघवम्।

prahasaṃs tu naravyāghraḥ śvetāśvaḥ kṛṣṇasārathiḥ. pratyavidhyat sa tān sarvān darśayan pāṇilāghavam.

कर्णं द्वादशभिर् विद्ध्वा वृषसेनं त्रिभिः शरैः। शल्यस्य समरे चापं मुष्टिदेशे न्यकृन्तत।

karṇaṃ dvādaśabhir viddhvā vṛṣasenaṃ tribhiḥ śaraiḥ. śalyasya samare cāpaṃ muṣṭideśe nyakṛntata.

सौमदत्तिं त्रिभिर् विद्ध्वा शल्यं च दशभिः शरैः। शितैर् अग्निशिखाकारैर् द्रौणिं विव्याध चाष्टभिः।

saumadattiṃ tribhir viddhvā śalyaṃ ca daśabhiḥ śaraiḥ. śitair agniśikhākārair drauṇiṃ vivyādha cāṣṭabhiḥ.

गौतमं पञ्चविंशत्या शैन्धवं च शतेन ह। पुनर् द्रौणिं च सप्तत्या शराणां सो ऽभ्यताडयत्।

gautamaṃ pañcaviṃśatyā śaindhavaṃ ca śatena ha. punar drauṇiṃ ca saptatyā śarāṇāṃ so 'bhyatāḍayat.

भूरिश्रवास् तु संक्रुद्धः प्रतोदं चिच्छिदे हरेः। अर्जुनं च त्रिसप्तत्या बाणानाम् आजघान ह।

bhūriśravās tu saṃkruddhaḥ pratodaṃ cicchide hareḥ. arjunaṃ ca trisaptatyā bāṇānām ājaghāna ha.

ततः शरशतैस् तीक्ष्णैस् तान् अरीञ् श्वेतवाहनः। प्रत्यषेधद् द्रुतं क्रुद्धो महावातो घनान् इव।

tataḥ śaraśatais tīkṣṇais tān arīñ śvetavāhanaḥ. pratyaṣedhad drutaṃ kruddho mahāvāto ghanān iva.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...