महाभारत 7.69 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←द्रोण पर्व→

←अध्याय 69→

[mh-7-69] • 75 श्लोकाः

संजय उवाच। ततः प्रविष्टे कौन्तेये सिन्धुराजजिघांसया। द्रोणानीकं विनिर्भिद्य भोजानीकं च दुस्तरम्।

saṃjaya uvāca. tataḥ praviṣṭe kaunteye sindhurājajighāṃsayā. droṇānīkaṃ vinirbhidya bhojānīkaṃ ca dustaram.

काम्बोजस्य च दायादे हते राजन् सुदक्षिणे। श्रुतायुधे च विक्रान्ते निहते सव्यसाचिना।

kāmbojasya ca dāyāde hate rājan sudakṣiṇe. śrutāyudhe ca vikrānte nihate savyasācinā.

विप्रद्रुतेष्व् अनीकेषु विध्वस्तेषु समन्ततः। प्रभग्नं स्वबलं दृष्ट्वा पुत्रस् ते द्रोणम् अभ्ययात्।

vipradruteṣv anīkeṣu vidhvasteṣu samantataḥ. prabhagnaṃ svabalaṃ dṛṣṭvā putras te droṇam abhyayāt.

त्वरन्न् एकरथेनैव समेत्य द्रोणम् अब्रवीत्। गतः स पुरुषव्याघ्रः प्रमथ्येमां महाचमूम्।

tvarann ekarathenaiva sametya droṇam abravīt. gataḥ sa puruṣavyāghraḥ pramathyemāṃ mahācamūm.

अत्र बुद्ध्या समीक्षस्व किं नु कार्यम् अनन्तरम्। अर्जुनस्य विघाताय दारुणे ऽस्मिञ् जनक्षये।

atra buddhyā samīkṣasva kiṃ nu kāryam anantaram. arjunasya vighātāya dāruṇe 'smiñ janakṣaye.

यथा स पुरुषव्याघ्रो न हन्येत जयद्रथः। तथा विधत्स्व भद्रं ते त्वं हि नः परमा गतिः।

yathā sa puruṣavyāghro na hanyeta jayadrathaḥ. tathā vidhatsva bhadraṃ te tvaṃ hi naḥ paramā gatiḥ.

असौ धनंजयाग्निर् हि कोपमारुतचोदितः। सेनाकक्षं दहति मे वह्निः कक्षम् इवोत्थितः।

asau dhanaṃjayāgnir hi kopamārutacoditaḥ. senākakṣaṃ dahati me vahniḥ kakṣam ivotthitaḥ.

अतिक्रान्ते हि कौन्तेये भित्त्वा सैन्यं परंतप। जयद्रथस्य गोप्तारः संशयं परमं गताः।

atikrānte hi kaunteye bhittvā sainyaṃ paraṃtapa. jayadrathasya goptāraḥ saṃśayaṃ paramaṃ gatāḥ.

स्थिरा बुद्धिर् नरेन्द्राणाम् आसीद् ब्रह्मविदां वर। नातिक्रमिष्यति द्रोणं जातु जीवन् धनंजयः।

sthirā buddhir narendrāṇām āsīd brahmavidāṃ vara. nātikramiṣyati droṇaṃ jātu jīvan dhanaṃjayaḥ.

सो ऽसौ पार्थो व्यतिक्रान्तो मिषतस् ते महाद्युते। सर्वं ह्य् अद्यातुरं मन्ये नैतद् अस्ति बलं मम।

so 'sau pārtho vyatikrānto miṣatas te mahādyute. sarvaṃ hy adyāturaṃ manye naitad asti balaṃ mama.

जानामि त्वां महाभाग पाण्डवानां हिते रतम्। तथा मुह्यामि च ब्रह्मन् कार्यवत्तां विचिन्तयन्।

jānāmi tvāṃ mahābhāga pāṇḍavānāṃ hite ratam. tathā muhyāmi ca brahman kāryavattāṃ vicintayan.

यथाशक्ति च ते ब्रह्मन् वर्तये वृत्तिम् उत्तमाम्। प्रीणामि च यथाशक्ति तच् च त्वं नावबुध्यसे।

yathāśakti ca te brahman vartaye vṛttim uttamām. prīṇāmi ca yathāśakti tac ca tvaṃ nāvabudhyase.

अस्मान् न त्वं सदा भक्तान् इच्छस्य् अमितविक्रम। पाण्डवान् सततं प्रीणास्य् अस्माकं विप्रिये रतान्।

asmān na tvaṃ sadā bhaktān icchasy amitavikrama. pāṇḍavān satataṃ prīṇāsy asmākaṃ vipriye ratān.

अस्मान् एवोपजीवंस् त्वम् अस्माकं विप्रिये रतः। न ह्य् अहं त्वां विजानामि मधुदिग्धम् इव क्षुरम्। वचसा ललितं सदा। हृदयेन भृशं तीक्ष्णं।

asmān evopajīvaṃs tvam asmākaṃ vipriye rataḥ. na hy ahaṃ tvāṃ vijānāmi madhudigdham iva kṣuram. vacasā lalitaṃ sadā. hṛdayena bhṛśaṃ tīkṣṇaṃ.

नादास्यच् चेद् वरं मह्यं भवान् पाण्डवनिग्रहे। नावारयिष्यं गच्छन्तम् अहं सिन्धुपतिं गृहान्।

nādāsyac ced varaṃ mahyaṃ bhavān pāṇḍavanigrahe. nāvārayiṣyaṃ gacchantam ahaṃ sindhupatiṃ gṛhān.

मया त्व् आशंसमानेन त्वत्तस् त्राणम् अबुद्धिना। आश्वासितः सिन्धुपतिर् मोहाद् दत्तश् च मृत्यवे।

mayā tv āśaṃsamānena tvattas trāṇam abuddhinā. āśvāsitaḥ sindhupatir mohād dattaś ca mṛtyave.

यमदंष्ट्रान्तरं प्राप्तो मुच्येतापि हि मानवः। नार्जुनस्य वशं प्राप्तो मुच्येताजौ जयद्रथः।

yamadaṃṣṭrāntaraṃ prāpto mucyetāpi hi mānavaḥ. nārjunasya vaśaṃ prāpto mucyetājau jayadrathaḥ.

स तथा कुरु शोणाश्व यथा रक्ष्येत सैन्धवः। मम चार्तप्रलापानां मा क्रुधः पाहि सैन्धवम्।

sa tathā kuru śoṇāśva yathā rakṣyeta saindhavaḥ. mama cārtapralāpānāṃ mā krudhaḥ pāhi saindhavam.

द्रोण उवाच। नाभ्यसूयामि ते वाचम् अश्वत्थाम्नासि मे समः। सत्यं तु ते प्रवक्ष्यामि तज् जुषस्व विशां पते।

droṇa uvāca. nābhyasūyāmi te vācam aśvatthāmnāsi me samaḥ. satyaṃ tu te pravakṣyāmi taj juṣasva viśāṃ pate.

सारथिः प्रवरः कृष्णः शीघ्राश् चास्य हयोत्तमाः। अल्पं च विवरं कृत्वा तूर्णं याति धनंजयः।

sārathiḥ pravaraḥ kṛṣṇaḥ śīghrāś cāsya hayottamāḥ. alpaṃ ca vivaraṃ kṛtvā tūrṇaṃ yāti dhanaṃjayaḥ.

किं नु पश्यसि बाणौघान् क्रोशमात्रे किरीटिनः। पश्चाद् रथस्य पतितान् क्षिप्ताञ् शीघ्रं हि गच्छतः।

kiṃ nu paśyasi bāṇaughān krośamātre kirīṭinaḥ. paścād rathasya patitān kṣiptāñ śīghraṃ hi gacchataḥ.

न चाहं शीघ्रयाने ऽद्य समर्थो वयसान्वितः। सेनामुखे च पार्थानाम् एतद् बलम् उपस्थितम्।

na cāhaṃ śīghrayāne 'dya samartho vayasānvitaḥ. senāmukhe ca pārthānām etad balam upasthitam.

युधिष्ठिरश् च मे ग्राह्यो मिषतां सर्वधन्विनाम्। एवं मया प्रतिज्ञातं क्षत्रमध्ये महाभुज।

yudhiṣṭhiraś ca me grāhyo miṣatāṃ sarvadhanvinām. evaṃ mayā pratijñātaṃ kṣatramadhye mahābhuja.

धनंजयेन चोत्सृष्टो वर्तते प्रमुखे मम। तस्माद् व्यूहमुखं हित्वा नाहं यास्यामि फल्गुनम्।

dhanaṃjayena cotsṛṣṭo vartate pramukhe mama. tasmād vyūhamukhaṃ hitvā nāhaṃ yāsyāmi phalgunam.

तुल्याभिजनकर्माणं शत्रुम् एकं सहायवान्। गत्वा योधय मा भैस् त्वं त्वं ह्य् अस्य जगतः पतिः।

tulyābhijanakarmāṇaṃ śatrum ekaṃ sahāyavān. gatvā yodhaya mā bhais tvaṃ tvaṃ hy asya jagataḥ patiḥ.

राजा शूरः कृती दक्षो वैरम् उत्पाद्य पाण्डवैः। वीर स्वयं प्रयाह्य् आशु यत्र यातो धनंजयः।

rājā śūraḥ kṛtī dakṣo vairam utpādya pāṇḍavaiḥ. vīra svayaṃ prayāhy āśu yatra yāto dhanaṃjayaḥ.

दुर्योधन उवाच। कथं त्वाम् अप्य् अतिक्रान्तः सर्वशस्त्रभृतां वरः। धनंजयो मया शक्य आचार्य प्रतिबाधितुम्।

duryodhana uvāca. kathaṃ tvām apy atikrāntaḥ sarvaśastrabhṛtāṃ varaḥ. dhanaṃjayo mayā śakya ācārya pratibādhitum.

अपि शक्यो रणे जेतुं वज्रहस्तः पुरंदरः। नार्जुनः समरे शक्यो जेतुं परपुरंजयः।

api śakyo raṇe jetuṃ vajrahastaḥ puraṃdaraḥ. nārjunaḥ samare śakyo jetuṃ parapuraṃjayaḥ.

येन भोजश् च हार्दिक्यो भवांश् च त्रिदशोपमः। अस्त्रप्रतापेन जितौ श्रुतायुश् च निबर्हितः।

yena bhojaś ca hārdikyo bhavāṃś ca tridaśopamaḥ. astrapratāpena jitau śrutāyuś ca nibarhitaḥ.

सुदक्षिणश् च निहतः स च राजा श्रुतायुधः। श्रुतायुश् चाच्युतायुश् च म्लेच्छाश् च शतशो हताः।

sudakṣiṇaś ca nihataḥ sa ca rājā śrutāyudhaḥ. śrutāyuś cācyutāyuś ca mlecchāś ca śataśo hatāḥ.

तं कथं पाण्डवं युद्धे दहन्तम् अहितान् बहून्। प्रतियोत्स्यामि दुर्धर्षं तन् मे शंसास्त्रकोविद।

taṃ kathaṃ pāṇḍavaṃ yuddhe dahantam ahitān bahūn. pratiyotsyāmi durdharṣaṃ tan me śaṃsāstrakovida.

क्षमं चेन् मन्यसे युद्धं मम तेनाद्य शाधि माम्। परवान् अस्मि भवति प्रेष्यकृद् रक्ष मे यशः।

kṣamaṃ cen manyase yuddhaṃ mama tenādya śādhi mām. paravān asmi bhavati preṣyakṛd rakṣa me yaśaḥ.

द्रोण उवाच। सत्यं वदसि कौरव्य दुराधर्षो धनंजयः। अहं तु तत् करिष्यामि यथैनं प्रसहिष्यसि।

droṇa uvāca. satyaṃ vadasi kauravya durādharṣo dhanaṃjayaḥ. ahaṃ tu tat kariṣyāmi yathainaṃ prasahiṣyasi.

अद्भुतं चाद्य पश्यन्तु लोके सर्वधनुर्धराः। विषक्तं त्वयि कौन्तेयं वासुदेवस्य पश्यतः।

adbhutaṃ cādya paśyantu loke sarvadhanurdharāḥ. viṣaktaṃ tvayi kaunteyaṃ vāsudevasya paśyataḥ.

एष ते कवचं राजंस् तथा बध्नामि काञ्चनम्। यथा न बाणा नास्त्राणि विषहिष्यन्ति ते रणे।

eṣa te kavacaṃ rājaṃs tathā badhnāmi kāñcanam. yathā na bāṇā nāstrāṇi viṣahiṣyanti te raṇe.

यदि त्वां सासुरसुराः सयक्षोरगराक्षसाः। योधयन्ति त्रयो लोकाः सनरा नास्ति ते भयम्।

yadi tvāṃ sāsurasurāḥ sayakṣoragarākṣasāḥ. yodhayanti trayo lokāḥ sanarā nāsti te bhayam.

न कृष्णो न च कौन्तेयो न चान्यः शस्त्रभृद् रणे। शरान् अर्पयितुं कश् चित् कवचे तव शक्ष्यति।

na kṛṣṇo na ca kaunteyo na cānyaḥ śastrabhṛd raṇe. śarān arpayituṃ kaś cit kavace tava śakṣyati.

स त्वं कवचम् आस्थाय क्रुद्धम् अद्य रणे ऽर्जुनम्। त्वरमाणः स्वयं याहि न चासौ त्वां सहिष्यते।

sa tvaṃ kavacam āsthāya kruddham adya raṇe 'rjunam. tvaramāṇaḥ svayaṃ yāhi na cāsau tvāṃ sahiṣyate.

संजय उवाच। एवम् उक्त्वा त्वरन् द्रोणः स्पृष्ट्वाम्भो वर्म भास्वरम्। आबबन्धाद्भुततमं जपन् मन्त्रं यथाविधि।

saṃjaya uvāca. evam uktvā tvaran droṇaḥ spṛṣṭvāmbho varma bhāsvaram. ābabandhādbhutatamaṃ japan mantraṃ yathāvidhi.

रणे तस्मिन् सुमहति विजयाय सुतस्य ते। विसिस्मापयिषुर् लोकं विद्यया ब्रह्मवित्तमः। स संयुक्तो महाबाहुर् आचार्येण महात्मना।

raṇe tasmin sumahati vijayāya sutasya te. visismāpayiṣur lokaṃ vidyayā brahmavittamaḥ. sa saṃyukto mahābāhur ācāryeṇa mahātmanā.

द्रोण उवाच। करोतु स्वस्ति ते ब्रह्मा स्वस्ति चापि द्विजातयः। सरीसृपाश् च ये श्रेष्ठास् तेभ्यस् ते स्वस्ति भारत।

droṇa uvāca. karotu svasti te brahmā svasti cāpi dvijātayaḥ. sarīsṛpāś ca ye śreṣṭhās tebhyas te svasti bhārata.

ययातिर् नहुषश् चैव धुन्धुमारो भगीरथः। तुभ्यं राजर्षयः सर्वे स्वस्ति कुर्वन्तु सर्वशः।

yayātir nahuṣaś caiva dhundhumāro bhagīrathaḥ. tubhyaṃ rājarṣayaḥ sarve svasti kurvantu sarvaśaḥ.

स्वस्ति ते ऽस्त्व् एकपादेभ्यो बहुपादेभ्य एव च। स्वस्त्य् अस्त्व् अपादकेभ्यश् च नित्यं तव महारणे।

svasti te 'stv ekapādebhyo bahupādebhya eva ca. svasty astv apādakebhyaś ca nityaṃ tava mahāraṇe.

स्वाहा स्वधा शची चैव स्वस्ति कुर्वन्तु ते सदा। लक्ष्मीर् अरुन्धती चैव कुरुतां स्वस्ति ते ऽनघ।

svāhā svadhā śacī caiva svasti kurvantu te sadā. lakṣmīr arundhatī caiva kurutāṃ svasti te 'nagha.

असितो देवलश् चैव विश्वामित्रस् तथाङ्गिराः। वसिष्ठः कश्यपश् चैव स्वस्ति कुर्वन्तु ते नृप।

asito devalaś caiva viśvāmitras tathāṅgirāḥ. vasiṣṭhaḥ kaśyapaś caiva svasti kurvantu te nṛpa.

धाता विधाता लोकेशो दिशश् च सदिगीश्वराः। स्वस्ति ते ऽद्य प्रयच्छन्तु कार्त्तिकेयश् च षण्मुखः। येन देवाः सकृद्भग्नाः संग्रामे तारकामये। धृताः स चाहतः शूरो ह्य् अवध्यो देवतागणैः।

dhātā vidhātā lokeśo diśaś ca sadigīśvarāḥ. svasti te 'dya prayacchantu kārttikeyaś ca ṣaṇmukhaḥ. yena devāḥ sakṛdbhagnāḥ saṃgrāme tārakāmaye. dhṛtāḥ sa cāhataḥ śūro hy avadhyo devatāgaṇaiḥ.

विवस्वान् भगवान् स्वस्ति करोतु तव सर्वशः। पार्षदा वशगा यस्य स्वस्ति तुभ्यं प्रयच्छतु। दिग्गजाश् चैव चत्वारः क्षितिः खं गगनं ग्रहाः। दिशश् च विदिशश् चैव स्वस्ति तुभ्यं प्रकुर्वताम्। प्रजानां पतयश् चैव सिद्धा लोकहिते रताः। स्वस्ति कुर्वन्तु ते नित्यं मन्त्रेणानेन संस्तुताः।

vivasvān bhagavān svasti karotu tava sarvaśaḥ. pārṣadā vaśagā yasya svasti tubhyaṃ prayacchatu. diggajāś caiva catvāraḥ kṣitiḥ khaṃ gaganaṃ grahāḥ. diśaś ca vidiśaś caiva svasti tubhyaṃ prakurvatām. prajānāṃ patayaś caiva siddhā lokahite ratāḥ. svasti kurvantu te nityaṃ mantreṇānena saṃstutāḥ.

अधस्ताद् धरणीं यो ऽसौ सदा धारयते नृप। स शेषः पन्नगश्रेष्ठः स्वस्ति तुभ्यं प्रयच्छतु।

adhastād dharaṇīṃ yo 'sau sadā dhārayate nṛpa. sa śeṣaḥ pannagaśreṣṭhaḥ svasti tubhyaṃ prayacchatu.

गान्धारे युधि विक्रम्य निर्जिताः सुरसत्तमाः। पुरा वृत्रेण दैत्येन भिन्नदेहाः सहस्रशः।

gāndhāre yudhi vikramya nirjitāḥ surasattamāḥ. purā vṛtreṇa daityena bhinnadehāḥ sahasraśaḥ.

हृततेजोबलाः सर्वे तदा सेन्द्रा दिवौकसः। विह्वला हृतवीर्याश् च सहेन्द्रा विबुधा द्रुताः। ब्रह्माणं शरणं जग्मुर् वृत्राद् भीता महासुरात्।

hṛtatejobalāḥ sarve tadā sendrā divaukasaḥ. vihvalā hṛtavīryāś ca sahendrā vibudhā drutāḥ. brahmāṇaṃ śaraṇaṃ jagmur vṛtrād bhītā mahāsurāt.

देवा ऊचुः। प्रमर्दितानां वृत्रेण देवानां देवसत्तम। गतिर् भव सुरश्रेष्ठ त्राहि नो महतो भयात्।

devā ūcuḥ. pramarditānāṃ vṛtreṇa devānāṃ devasattama. gatir bhava suraśreṣṭha trāhi no mahato bhayāt.

द्रोण उवाच। अथ पार्श्वे स्थितं विष्णुं शक्रादींश् च सुरोत्तमान्। प्राह तथ्यम् इदं वाक्यं विषण्णान् सुरसत्तमान्।

droṇa uvāca. atha pārśve sthitaṃ viṣṇuṃ śakrādīṃś ca surottamān. prāha tathyam idaṃ vākyaṃ viṣaṇṇān surasattamān.

रक्ष्या मे सततं देवाः सहेन्द्राः सद्विजातयः। त्वष्टुः सुदुर्धरं तेजो येन वृत्रो विनिर्मितः।

rakṣyā me satataṃ devāḥ sahendrāḥ sadvijātayaḥ. tvaṣṭuḥ sudurdharaṃ tejo yena vṛtro vinirmitaḥ.

त्वष्ट्रा पुरा तपस् तप्त्वा वर्षायुतशतं तदा। वृत्रो विनिर्मितो देवाः प्राप्यानुज्ञां महेश्वरात्।

tvaṣṭrā purā tapas taptvā varṣāyutaśataṃ tadā. vṛtro vinirmito devāḥ prāpyānujñāṃ maheśvarāt.

स तस्यैव प्रसादाद् वै हन्याद् एव रिपुर् बली। नागत्वा शंकरस्थानं भगवान् दृश्यते हरः।

sa tasyaiva prasādād vai hanyād eva ripur balī. nāgatvā śaṃkarasthānaṃ bhagavān dṛśyate haraḥ.

दृष्ट्वा हनिष्यथ रिपुं क्षिप्रं गच्छत मन्दरम्। यत्रास्ते तपसां योनिर् दक्षयज्ञविनाशनः। पिनाकी सर्वभूतेशो भगनेत्रनिपातनः।

dṛṣṭvā haniṣyatha ripuṃ kṣipraṃ gacchata mandaram. yatrāste tapasāṃ yonir dakṣayajñavināśanaḥ. pinākī sarvabhūteśo bhaganetranipātanaḥ.

ते गत्वा सहिता देवा ब्रह्मणा सह मन्दरम्। अपश्यंस् तेजसां राशिं सूर्यकोटिसमप्रभम्।

te gatvā sahitā devā brahmaṇā saha mandaram. apaśyaṃs tejasāṃ rāśiṃ sūryakoṭisamaprabham.

सो ऽब्रवीत् स्वागतं देवा ब्रूत किं करवाण्य् अहम्। अमोघं दर्शनं मह्यं कामप्राप्तिर् अतो ऽस्तु वः।

so 'bravīt svāgataṃ devā brūta kiṃ karavāṇy aham. amoghaṃ darśanaṃ mahyaṃ kāmaprāptir ato 'stu vaḥ.

एवम् उक्तास् तु ते सर्वे प्रत्यूचुस् तं दिवौकसः। तेजो हृतं नो वृत्रेण गतिर् भव दिवौकसाम्।

evam uktās tu te sarve pratyūcus taṃ divaukasaḥ. tejo hṛtaṃ no vṛtreṇa gatir bhava divaukasām.

मूर्तीर् ईक्षष्व नो देव प्रहारैर् जर्जरीकृताः। शरणं त्वां प्रपन्नाः स्म गतिर् भव महेश्वर।

mūrtīr īkṣaṣva no deva prahārair jarjarīkṛtāḥ. śaraṇaṃ tvāṃ prapannāḥ sma gatir bhava maheśvara.

महेश्वर उवाच। विदितं मे यथा देवाः कृत्येयं सुमहाबला। त्वष्टुस् तेजोभवा घोरा दुर्निवार्याकृतात्मभिः।

maheśvara uvāca. viditaṃ me yathā devāḥ kṛtyeyaṃ sumahābalā. tvaṣṭus tejobhavā ghorā durnivāryākṛtātmabhiḥ.

अवश्यं तु मया कार्यं साह्यं सर्वदिवौकसाम्। ममेदं गात्रजं शक्र कवचं गृह्य भास्वरम्। बधानानेन मन्त्रेण मानसेन सुरेश्वर। वधायासुरमुख्यस्य वृत्रस्य सुरघातिनः।

avaśyaṃ tu mayā kāryaṃ sāhyaṃ sarvadivaukasām. mamedaṃ gātrajaṃ śakra kavacaṃ gṛhya bhāsvaram. badhānānena mantreṇa mānasena sureśvara. vadhāyāsuramukhyasya vṛtrasya suraghātinaḥ.

द्रोण उवाच। इत्य् उक्त्वा वरदः प्रादाद् वर्म तन् मन्त्रम् एव च। स तेन वर्मणा गुप्तः प्रायाद् वृत्रचमूं प्रति।

droṇa uvāca. ity uktvā varadaḥ prādād varma tan mantram eva ca. sa tena varmaṇā guptaḥ prāyād vṛtracamūṃ prati.

नानाविधैश् च शस्त्रौघैः पात्यमानैर् महारणे। न संधिः शक्यते भेत्तुं वर्मबन्धस्य तस्य तु। स तेन वर्मणा गुप्तो वृत्रं देवरिपुं तदा।

nānāvidhaiś ca śastraughaiḥ pātyamānair mahāraṇe. na saṃdhiḥ śakyate bhettuṃ varmabandhasya tasya tu. sa tena varmaṇā gupto vṛtraṃ devaripuṃ tadā.

ततो जघान समरे वृत्रं देवपतिः स्वयम्। जघान समरे ऽभीतः शक्रो देवाग्रणीस् तदा। तं च मत्रमयं बन्धं वर्म चाङ्गिरसे ददौ।

tato jaghāna samare vṛtraṃ devapatiḥ svayam. jaghāna samare 'bhītaḥ śakro devāgraṇīs tadā. taṃ ca matramayaṃ bandhaṃ varma cāṅgirase dadau.

अङ्गिराः प्राह पुत्रस्य मन्त्रज्ञस्य बृहस्पतेः। बृहस्पतिर् अथोवाच अग्निवेश्याय धीमते।

aṅgirāḥ prāha putrasya mantrajñasya bṛhaspateḥ. bṛhaspatir athovāca agniveśyāya dhīmate.

अग्निवेश्यो मम प्रादात् तेन बध्नामि वर्म ते। तवाद्य देहरक्षार्थं मन्त्रेण नृपसत्तम।

agniveśyo mama prādāt tena badhnāmi varma te. tavādya deharakṣārthaṃ mantreṇa nṛpasattama.

संजय उवाच। एवम् उक्त्वा ततो द्रोणस् तव पुत्रं महाद्युतिः। पुनर् एव वचः प्राह शनैर् आचार्यपुंगवः। तस्य कर्म बबन्ध च। उवाच चैनम् आचार्यस् तव पुत्रम् इदं वचः।

saṃjaya uvāca. evam uktvā tato droṇas tava putraṃ mahādyutiḥ. punar eva vacaḥ prāha śanair ācāryapuṃgavaḥ. tasya karma babandha ca. uvāca cainam ācāryas tava putram idaṃ vacaḥ.

ब्रह्मसूत्रेण बध्नामि कवचं तव पार्थिव। ब्रह्मणश् च स्वसूक्तेन बध्नामि कवचं तव। हिरण्यगर्भेण यथा बद्धं विष्णोः पुरा रणे।

brahmasūtreṇa badhnāmi kavacaṃ tava pārthiva. brahmaṇaś ca svasūktena badhnāmi kavacaṃ tava. hiraṇyagarbheṇa yathā baddhaṃ viṣṇoḥ purā raṇe.

यथा च ब्रह्मणा बद्धं संग्रामे तारकामये। शक्रस्य कवचं दिव्यं तथा बध्नाम्य् अहं तव।

yathā ca brahmaṇā baddhaṃ saṃgrāme tārakāmaye. śakrasya kavacaṃ divyaṃ tathā badhnāmy ahaṃ tava.

बद्ध्वा तु कवचं तस्य मन्त्रेण विधिपूर्वकम्। प्रेषयाम् आस राजानं युद्धाय महते द्विजः।

baddhvā tu kavacaṃ tasya mantreṇa vidhipūrvakam. preṣayām āsa rājānaṃ yuddhāya mahate dvijaḥ.

स संनद्धो महाबाहुर् आचार्येण महात्मना। प्रस्थितः सहसा राजन् यत्र यातो धनंजयः। रथानां च सहस्रेण त्रिगर्तानां प्रहारिणाम्।

sa saṃnaddho mahābāhur ācāryeṇa mahātmanā. prasthitaḥ sahasā rājan yatra yāto dhanaṃjayaḥ. rathānāṃ ca sahasreṇa trigartānāṃ prahāriṇām.

तथा दन्तिसहस्रेण मत्तानां वीर्यशालिनाम्। अश्वानाम् अयुतेनैव तथान्यैश् च महारथैः।

tathā dantisahasreṇa mattānāṃ vīryaśālinām. aśvānām ayutenaiva tathānyaiś ca mahārathaiḥ.

वृतः प्रायान् महाबाहुर् अर्जुनस्य रथं प्रति। नानावादित्रघोषेण यथा वैरोचनिस् तथा। नानाजनपदायुतः। तव पुत्रः प्रयातस् तु।

vṛtaḥ prāyān mahābāhur arjunasya rathaṃ prati. nānāvāditraghoṣeṇa yathā vairocanis tathā. nānājanapadāyutaḥ. tava putraḥ prayātas tu.

ततः शब्दो महान् आसीत् सैन्यानां तव भारत। अगाधं प्रस्थितं दृष्ट्वा समुद्रम् इव कौरवम्।

tataḥ śabdo mahān āsīt sainyānāṃ tava bhārata. agādhaṃ prasthitaṃ dṛṣṭvā samudram iva kauravam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...