महाभारत 7.67 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←द्रोण पर्व→

←अध्याय 67→

[mh-7-67] • 71 श्लोकाः

संजय उवाच। संनिरुद्धस् तु तैः पार्थो महाबलपराक्रमः। द्रुतं समनुयातश् च द्रोणेन रथिनां वरः।

saṃjaya uvāca. saṃniruddhas tu taiḥ pārtho mahābalaparākramaḥ. drutaṃ samanuyātaś ca droṇena rathināṃ varaḥ.

किरन्न् इषुगणांस् तिक्ष्णान् स्वरश्मीन् इव भास्करः। तापयाम् आस तत् सैन्यं देहं व्याधिगणो यथा।

kirann iṣugaṇāṃs tikṣṇān svaraśmīn iva bhāskaraḥ. tāpayām āsa tat sainyaṃ dehaṃ vyādhigaṇo yathā.

अश्वो विद्धो ध्वजश् छिन्नः सारोहः पतितो गजः। छत्राणि चापविद्धानि रथाश् चक्रैर् विना कृताः।

aśvo viddho dhvajaś chinnaḥ sārohaḥ patito gajaḥ. chatrāṇi cāpaviddhāni rathāś cakrair vinā kṛtāḥ.

विद्रुतानि च सैन्यानि शरार्तानि समन्ततः। इत्य् आसीत् तुमुलं युद्धं न प्राज्ञायत किं चन।

vidrutāni ca sainyāni śarārtāni samantataḥ. ity āsīt tumulaṃ yuddhaṃ na prājñāyata kiṃ cana.

तेषाम् आयच्छतां संख्ये परस्परम् अजिह्मगैः। अर्जुनो ध्वजिनीं राजन्न् अभीक्ष्णं समकम्पयत्।

teṣām āyacchatāṃ saṃkhye parasparam ajihmagaiḥ. arjuno dhvajinīṃ rājann abhīkṣṇaṃ samakampayat.

सत्यां चिकीर्षमाणस् तु प्रतिज्ञां सत्यसंगरः। अभ्यद्रवद् रथश्रेष्ठं शोणाश्वं श्वेतवाहनः।

satyāṃ cikīrṣamāṇas tu pratijñāṃ satyasaṃgaraḥ. abhyadravad rathaśreṣṭhaṃ śoṇāśvaṃ śvetavāhanaḥ.

तं द्रोणः पञ्चविंशत्या मर्मभिद्भिर् अजिह्मगैः। अन्तेवासिनम् आचार्यो महेष्वासं समर्दयत्।

taṃ droṇaḥ pañcaviṃśatyā marmabhidbhir ajihmagaiḥ. antevāsinam ācāryo maheṣvāsaṃ samardayat.

तं तूर्णम् इव बीभत्सुः सर्वशस्त्रभृतां वरः। अभ्यधावद् इषून् अस्यन्न् इषुवेगविघातकान्।

taṃ tūrṇam iva bībhatsuḥ sarvaśastrabhṛtāṃ varaḥ. abhyadhāvad iṣūn asyann iṣuvegavighātakān.

तस्याशु क्षिपतो भल्लान् भल्लैः संनतपर्वभिः। प्रत्यविध्यद् अमेयात्मा ब्रह्मास्त्रं समुदीरयन्।

tasyāśu kṣipato bhallān bhallaiḥ saṃnataparvabhiḥ. pratyavidhyad ameyātmā brahmāstraṃ samudīrayan.

तद् अद्भुतम् अपश्याम द्रोणस्याचार्यकं युधि। यतमानो युवा नैनं प्रत्यविध्यद् यद् अर्जुनः।

tad adbhutam apaśyāma droṇasyācāryakaṃ yudhi. yatamāno yuvā nainaṃ pratyavidhyad yad arjunaḥ.

क्षरन्न् इव महामेघो वारिधाराः सहस्रशः। द्रोणमेघः पार्थशैलं ववर्ष शरवृष्टिभिः।

kṣarann iva mahāmegho vāridhārāḥ sahasraśaḥ. droṇameghaḥ pārthaśailaṃ vavarṣa śaravṛṣṭibhiḥ.

अर्जुनः शरवर्षं तद् ब्रह्मास्त्रेणैव मारिष। प्रतिजग्राह तेजस्वी बाणैर् बाणान् विशातयन्। शरवर्षेण वीर्यवान्। अवारयद् असंभ्रान्तो न त्व् आचार्यम् अपीडयत्।

arjunaḥ śaravarṣaṃ tad brahmāstreṇaiva māriṣa. pratijagrāha tejasvī bāṇair bāṇān viśātayan. śaravarṣeṇa vīryavān. avārayad asaṃbhrānto na tv ācāryam apīḍayat.

द्रोणस् तु पञ्चविंशत्या श्वेतवाहनम् आर्दयत्। वासुदेवं च सप्तत्या बाह्वोर् उरसि चाशुगैः।

droṇas tu pañcaviṃśatyā śvetavāhanam ārdayat. vāsudevaṃ ca saptatyā bāhvor urasi cāśugaiḥ.

पार्थस् तु प्रहसन् धीमान् आचार्यं स शरौघिणम्। विसृजन्तं शितान् बाणान् अवारयत तं युधि।

pārthas tu prahasan dhīmān ācāryaṃ sa śaraughiṇam. visṛjantaṃ śitān bāṇān avārayata taṃ yudhi.

अथ तौ वध्यमानौ तु द्रोणेन रथसत्तमौ। आवर्जयेतां दुर्धर्षं युगान्ताग्निम् इवोत्थितम्।

atha tau vadhyamānau tu droṇena rathasattamau. āvarjayetāṃ durdharṣaṃ yugāntāgnim ivotthitam.

वर्जयन् निशितान् बाणान् द्रोणचापविनिःसृतान्। किरीटमाली कौन्तेयो भोजानीकं न्यपातयत्।

varjayan niśitān bāṇān droṇacāpaviniḥsṛtān. kirīṭamālī kaunteyo bhojānīkaṃ nyapātayat.

सो ऽन्तरा कृतवर्माणं काम्बोजं च सुदक्षिणम्। अभ्ययाद् वर्जयन् द्रोणं मैनाकम् इव पर्वतम्।

so 'ntarā kṛtavarmāṇaṃ kāmbojaṃ ca sudakṣiṇam. abhyayād varjayan droṇaṃ mainākam iva parvatam.

ततो भोजो नरव्याघ्रं दुःसहः कुरुसत्तम। अविध्यत् तूर्णम् अव्यग्रो दशभिः कङ्कपत्रिभिः।

tato bhojo naravyāghraṃ duḥsahaḥ kurusattama. avidhyat tūrṇam avyagro daśabhiḥ kaṅkapatribhiḥ.

तम् अर्जुनः शितेनाजौ राजन् विव्याध पत्रिणा। पुनश् चान्यैस् त्रिभिर् बाणैर् मोहयन्न् इव सात्वतम्।

tam arjunaḥ śitenājau rājan vivyādha patriṇā. punaś cānyais tribhir bāṇair mohayann iva sātvatam.

भोजस् तु प्रहसन् पार्थं वासुदेवं च माधवम्। एकैकं पञ्चविंशत्या सायकानां समार्पयत्।

bhojas tu prahasan pārthaṃ vāsudevaṃ ca mādhavam. ekaikaṃ pañcaviṃśatyā sāyakānāṃ samārpayat.

तस्यार्जुनो धनुश् छित्त्वा विव्याधैनं त्रिसप्तभिः। शरैर् अग्निशिखाकारैः क्रुद्धाशीविषसंनिभैः।

tasyārjuno dhanuś chittvā vivyādhainaṃ trisaptabhiḥ. śarair agniśikhākāraiḥ kruddhāśīviṣasaṃnibhaiḥ.

अथान्यद् धनुर् आदाय कृतवर्मा महारथः। पञ्चभिः सायकैस् तूर्णं विव्याधोरसि भारत।

athānyad dhanur ādāya kṛtavarmā mahārathaḥ. pañcabhiḥ sāyakais tūrṇaṃ vivyādhorasi bhārata.

पुनश् च निशितैर् बाणैः पार्थं विव्याध पञ्चभिः। तं पार्थो नवभिर् बाणैर् आजघान स्तनान्तरे।

punaś ca niśitair bāṇaiḥ pārthaṃ vivyādha pañcabhiḥ. taṃ pārtho navabhir bāṇair ājaghāna stanāntare.

विषक्तं दृश्य कौन्तेयं कृतवर्मरथं प्रति। चिन्तयाम् आस वार्ष्णेयो न नः कालात्ययो भवेत्।

viṣaktaṃ dṛśya kaunteyaṃ kṛtavarmarathaṃ prati. cintayām āsa vārṣṇeyo na naḥ kālātyayo bhavet.

ततः कृष्णो ऽब्रवीत् पार्थं कृतवर्मणि मा दयाम्। कुरुसांबन्धिकं कृत्वा प्रमथ्यैनं विशातय।

tataḥ kṛṣṇo 'bravīt pārthaṃ kṛtavarmaṇi mā dayām. kurusāṃbandhikaṃ kṛtvā pramathyainaṃ viśātaya.

ततः स कृतवर्माणं मोहयित्वार्जुनः शरैः। अभ्यगाज् जवनैर् अश्वैः काम्बोजानाम् अनीकिनीम्।

tataḥ sa kṛtavarmāṇaṃ mohayitvārjunaḥ śaraiḥ. abhyagāj javanair aśvaiḥ kāmbojānām anīkinīm.

अमर्षितस् तु हार्दिख्यः प्रविष्टे श्वेतवाहने। विधुन्वन् सशरं चापं पाञ्चाल्याभ्यां समागतः।

amarṣitas tu hārdikhyaḥ praviṣṭe śvetavāhane. vidhunvan saśaraṃ cāpaṃ pāñcālyābhyāṃ samāgataḥ.

चक्ररक्षौ तु पाञ्चाल्याव् अर्जुनस्य पदानुगौ। पर्यवारयद् आयान्तौ कृतवर्मा रथेषुभिः।

cakrarakṣau tu pāñcālyāv arjunasya padānugau. paryavārayad āyāntau kṛtavarmā ratheṣubhiḥ.

ताव् अविध्यत् ततो भोजः सर्वपारशवैः शरैः। त्रिभिर् एव युधामन्युं चतुर्भिश् चोत्तमौजसम्।

tāv avidhyat tato bhojaḥ sarvapāraśavaiḥ śaraiḥ. tribhir eva yudhāmanyuṃ caturbhiś cottamaujasam.

ताव् अप्य् एनं विव्यधतुर् दशभिर् दशभिः शरैः। संचिच्छिदतुर् अप्य् अस्य ध्वजं कार्मुकम् एव च।

tāv apy enaṃ vivyadhatur daśabhir daśabhiḥ śaraiḥ. saṃcicchidatur apy asya dhvajaṃ kārmukam eva ca.

अथान्यद् धनुर् आदाय हार्दिक्यः क्रोधमूर्छितः। कृत्वा विधनुषौ वीरौ शरवर्षैर् अवाकिरत्।

athānyad dhanur ādāya hārdikyaḥ krodhamūrchitaḥ. kṛtvā vidhanuṣau vīrau śaravarṣair avākirat.

ताव् अन्ये धनुषी सज्ये कृत्वा भोजं विजघ्नतुः। तेनान्तरेण बीभत्सुर् विवेशामित्रवाहिनीम्।

tāv anye dhanuṣī sajye kṛtvā bhojaṃ vijaghnatuḥ. tenāntareṇa bībhatsur viveśāmitravāhinīm.

न लेभाते तु तौ द्वारं वारितौ कृतवर्मणा। धार्तराष्ट्रेष्व् अनीकेषु यतमानौ नरर्षभौ।

na lebhāte tu tau dvāraṃ vāritau kṛtavarmaṇā. dhārtarāṣṭreṣv anīkeṣu yatamānau nararṣabhau.

अनीकान्य् अर्दयन् युद्धे त्वरितः श्वेतवाहनः। नावधीत् कृतवर्माणं प्राप्तम् अप्य् अरिसूदनः।

anīkāny ardayan yuddhe tvaritaḥ śvetavāhanaḥ. nāvadhīt kṛtavarmāṇaṃ prāptam apy arisūdanaḥ.

तं दृष्ट्वा तु तथायान्तं शूरो राजा श्रुतायुधः। अभ्यद्रवत् सुसंक्रुद्धो विधुन्वानो महद् धनुः। द्र[द्रा]व्यमाणेषु सैन्येषु पाण्डवेन ततस् ततः। श्रुतायुधो महातेजाः किरन् बाणान् समभ्ययात्।

taṃ dṛṣṭvā tu tathāyāntaṃ śūro rājā śrutāyudhaḥ. abhyadravat susaṃkruddho vidhunvāno mahad dhanuḥ. dra[drā]vyamāṇeṣu sainyeṣu pāṇḍavena tatas tataḥ. śrutāyudho mahātejāḥ kiran bāṇān samabhyayāt.

स पार्थं त्रिभिर् आनर्छत् सप्तत्या च जनार्दनम्। क्षुरप्रेण सुतीक्ष्णेन पार्थकेतुम् अताडयत्।

sa pārthaṃ tribhir ānarchat saptatyā ca janārdanam. kṣurapreṇa sutīkṣṇena pārthaketum atāḍayat.

तम् अर्जुनो नवत्या तु शराणां नतपर्वणाम्। आजघान भृशं क्रुद्धस् तोत्त्रैर् इव महाद्विपम्।

tam arjuno navatyā tu śarāṇāṃ nataparvaṇām. ājaghāna bhṛśaṃ kruddhas tottrair iva mahādvipam.

स तन् न ममृषे राजन् पाण्डवेयस्य विक्रमम्। अथैनं सप्तसप्तत्या नाराचानां समार्पयत्।

sa tan na mamṛṣe rājan pāṇḍaveyasya vikramam. athainaṃ saptasaptatyā nārācānāṃ samārpayat.

तस्यार्जुनो धनुश् छित्त्वा शरावापं निकृत्य च। आजघानोरसि क्रुद्धः सप्तभिर् नतपर्वभिः।

tasyārjuno dhanuś chittvā śarāvāpaṃ nikṛtya ca. ājaghānorasi kruddhaḥ saptabhir nataparvabhiḥ.

अथान्यद् धनुर् आदाय स राजा क्रोधमूर्छितः। वासविं नवभिर् बाणैर् बाह्वोर् उरसि चार्पयत्।

athānyad dhanur ādāya sa rājā krodhamūrchitaḥ. vāsaviṃ navabhir bāṇair bāhvor urasi cārpayat.

ततो ऽर्जुनः स्मयन्न् एव श्रुतायुधम् अरिंदमः। शरैर् अनेकसाहस्रैः पीडयाम् आस भारत।

tato 'rjunaḥ smayann eva śrutāyudham ariṃdamaḥ. śarair anekasāhasraiḥ pīḍayām āsa bhārata.

अश्वांश् चास्यावधीत् तूर्णं सारथिं च महारथः। विव्याध चैनं सप्तत्या नाराचानां महाबलः।

aśvāṃś cāsyāvadhīt tūrṇaṃ sārathiṃ ca mahārathaḥ. vivyādha cainaṃ saptatyā nārācānāṃ mahābalaḥ.

हताश्वं रथम् उत्सृज्य स तु राजा श्रुतायुधः। अभ्यद्रवद् रणे पार्थं गदाम् उद्यम्य वीर्यवान्।

hatāśvaṃ ratham utsṛjya sa tu rājā śrutāyudhaḥ. abhyadravad raṇe pārthaṃ gadām udyamya vīryavān.

वरुणस्यात्मजो वीरः स तु राजा श्रुतायुधः। पर्णाशा जननी यस्य शीततोया महानदी।

varuṇasyātmajo vīraḥ sa tu rājā śrutāyudhaḥ. parṇāśā jananī yasya śītatoyā mahānadī.

तस्य माताब्रवीद् वाक्यं वरुणं पुत्रकारणात्। अवध्यो ऽयं भवेल्लोके शत्रूणां तनयो मम।

tasya mātābravīd vākyaṃ varuṇaṃ putrakāraṇāt. avadhyo 'yaṃ bhavelloke śatrūṇāṃ tanayo mama.

वरुणस् त्व् अब्रवीत् प्रीतो ददाम्य् अस्मै वरं हितम्। दिव्यम् अस्त्रं सुतस् ते ऽयं यनावध्यो भविष्यति।

varuṇas tv abravīt prīto dadāmy asmai varaṃ hitam. divyam astraṃ sutas te 'yaṃ yanāvadhyo bhaviṣyati.

नास्ति चाप्य् अमरत्वं वै मनुष्यस्य कथं चन। सर्वेणावश्यमर्तव्यं जातेन सरितां वरे।

nāsti cāpy amaratvaṃ vai manuṣyasya kathaṃ cana. sarveṇāvaśyamartavyaṃ jātena saritāṃ vare.

दुर्धर्षस् त्व् एष शत्रूणां रणेषु भविता सदा। अस्त्रस्यास्य प्रभावाद् वै व्येतु ते मानसो ज्वरः।

durdharṣas tv eṣa śatrūṇāṃ raṇeṣu bhavitā sadā. astrasyāsya prabhāvād vai vyetu te mānaso jvaraḥ.

इत्य् उक्त्वा वरुणः प्रादाद् गदां मन्त्रपुरस्कृताम्। याम् आसाद्य दुराधर्षः सर्वलोके श्रुतायुधः।

ity uktvā varuṇaḥ prādād gadāṃ mantrapuraskṛtām. yām āsādya durādharṣaḥ sarvaloke śrutāyudhaḥ.

उवाच चैनं भगवान् पुनर् एव जलेश्वरः। अयुध्यति न मोक्तव्या सा त्वय्य् एव पतेद् इति। हन्याद् एषा प्रतीपं हि प्रयोक्तारम् इति प्रभो। न चाकरोत् स तद्वाक्यं प्राप्ते काले श्रुतायुधः।

uvāca cainaṃ bhagavān punar eva jaleśvaraḥ. ayudhyati na moktavyā sā tvayy eva pated iti. hanyād eṣā pratīpaṃ hi prayoktāram iti prabho. na cākarot sa tadvākyaṃ prāpte kāle śrutāyudhaḥ.

स तया वीरघातिन्या जनार्दनम् अताडयत्। प्रतिजग्राह तां कृष्णः पीनेनांसेन वीर्यवान्।

sa tayā vīraghātinyā janārdanam atāḍayat. pratijagrāha tāṃ kṛṣṇaḥ pīnenāṃsena vīryavān.

नाकम्पयत शौरिं सा विन्ध्यं गिरिम् इवानिलः। ततो ऽर्जुनः क्षुरप्राभ्यां भुजौ परिघसंनिभौ। विव्याध पाण्डवः शीघ्रं जलेश्वरसुतस्य वै। सा ज्वलन्ती महोल्केव समासाद्य जनार्दनम्। प्रत्यभ्ययात् तं विप्रोढा कृत्येव दुरधिष्ठिता।

nākampayata śauriṃ sā vindhyaṃ girim ivānilaḥ. tato 'rjunaḥ kṣuraprābhyāṃ bhujau parighasaṃnibhau. vivyādha pāṇḍavaḥ śīghraṃ jaleśvarasutasya vai. sā jvalantī maholkeva samāsādya janārdanam. pratyabhyayāt taṃ viproḍhā kṛtyeva duradhiṣṭhitā.

जघान चास्थितं वीरं श्रुतायुधम् अमर्षणम्। स पपात हतो भूमौ विशिरा विभुजो बली। स भग्न इव वातेन बहुशाखो वनस्पतिः। सा विस्फुरन्ती ज्वलिता वज्रवेगसमा गदा। हत्वा श्रुतायुधं वीरं जगतीम् अन्वपद्यत। गदां निवर्तितां दृष्ट्वा निहतं च श्रुतायुधम्।

jaghāna cāsthitaṃ vīraṃ śrutāyudham amarṣaṇam. sa papāta hato bhūmau viśirā vibhujo balī. sa bhagna iva vātena bahuśākho vanaspatiḥ. sā visphurantī jvalitā vajravegasamā gadā. hatvā śrutāyudhaṃ vīraṃ jagatīm anvapadyata. gadāṃ nivartitāṃ dṛṣṭvā nihataṃ ca śrutāyudham.

हाहाकारो महांस् तत्र सैन्यानां समजायत। स्वेनास्त्रेण हतं दृष्ट्वा श्रुतायुधम् अरिंदमम्।

hāhākāro mahāṃs tatra sainyānāṃ samajāyata. svenāstreṇa hataṃ dṛṣṭvā śrutāyudham ariṃdamam.

अयुध्यमानाय हि सा केशवाय नराधिप। क्षिप्ता श्रुतायुधेनाथ तस्मात् तम् अवधीद् गदा।

ayudhyamānāya hi sā keśavāya narādhipa. kṣiptā śrutāyudhenātha tasmāt tam avadhīd gadā.

यथोक्तं वरुणेनाजौ तथा स निधनं गतः। व्यसुश् चाप्य् अपतद् भूमौ प्रेक्षतां सर्वधन्विनाम्।

yathoktaṃ varuṇenājau tathā sa nidhanaṃ gataḥ. vyasuś cāpy apatad bhūmau prekṣatāṃ sarvadhanvinām.

पतमानस् तु स बभौ पर्णाशायाः प्रियः सुतः। संभग्न इव वातेन बहुशाखो वनस्पतिः।

patamānas tu sa babhau parṇāśāyāḥ priyaḥ sutaḥ. saṃbhagna iva vātena bahuśākho vanaspatiḥ.

ततः सर्वाणि सैन्यानि सेनामुख्याश् च सर्वशः। प्राद्रवन्त हतं दृष्ट्वा श्रुतायुधम् अरिंदमम्।

tataḥ sarvāṇi sainyāni senāmukhyāś ca sarvaśaḥ. prādravanta hataṃ dṛṣṭvā śrutāyudham ariṃdamam.

तथ काम्बोजराजस्य पुत्रः शूरः सुदक्षिणः। अभ्ययाज् जवनैर् अश्वैः फल्गुनं शत्रुसूदनम्।

tatha kāmbojarājasya putraḥ śūraḥ sudakṣiṇaḥ. abhyayāj javanair aśvaiḥ phalgunaṃ śatrusūdanam.

तस्य पार्थः शरान् सप्त प्रेषयाम् आस भारत। ते तं शूरं विनिर्भिद्य प्राविशन् धरणीतलम्।

tasya pārthaḥ śarān sapta preṣayām āsa bhārata. te taṃ śūraṃ vinirbhidya prāviśan dharaṇītalam.

सो ऽतिविद्धः शरैस् तीक्ष्णैर् गाण्डीवप्रेषितैर् मृधे। अर्जुनं प्रतिविव्याध दशभिः कङ्कपत्रिभिः।

so 'tividdhaḥ śarais tīkṣṇair gāṇḍīvapreṣitair mṛdhe. arjunaṃ prativivyādha daśabhiḥ kaṅkapatribhiḥ.

वासुदेवं त्रिभिर् विद्ध्वा पुनः पार्थं च पञ्चभिः। तस्य पार्थो धनुश् छित्त्वा केतुं चिच्छेद मारिष।

vāsudevaṃ tribhir viddhvā punaḥ pārthaṃ ca pañcabhiḥ. tasya pārtho dhanuś chittvā ketuṃ ciccheda māriṣa.

भल्लाभ्यां भृशतीक्ष्णाभ्यां तं च विव्याध पाण्डवः। स तु पार्थं त्रिभिर् विद्ध्वा सिंहनादम् अथानदत्।

bhallābhyāṃ bhṛśatīkṣṇābhyāṃ taṃ ca vivyādha pāṇḍavaḥ. sa tu pārthaṃ tribhir viddhvā siṃhanādam athānadat.

सर्वपारशवीं चैव शक्तिं शूरः सुदक्षिणः। सघण्टां प्राहिणोद् घोरां क्रुद्धो गाण्डीवधन्वने।

sarvapāraśavīṃ caiva śaktiṃ śūraḥ sudakṣiṇaḥ. saghaṇṭāṃ prāhiṇod ghorāṃ kruddho gāṇḍīvadhanvane.

सा ज्वलन्ती महोल्केव तम् आसाद्य महारथम्। सविस्फुलिङ्गा निर्भिद्य निपपात महीतले। शक्त्या चाभिहतो गाढं मूर्छयाभिपरिप्लुतः। समाश्वास्य महातेजाः सृक्किणी परिलेलिहन्।

sā jvalantī maholkeva tam āsādya mahāratham. savisphuliṅgā nirbhidya nipapāta mahītale. śaktyā cābhihato gāḍhaṃ mūrchayābhipariplutaḥ. samāśvāsya mahātejāḥ sṛkkiṇī parilelihan.

तं चतुर्दशभिः पार्थो नाराचैः कङ्कपत्रिभिः। साश्वध्वजधनुःसूतं विव्याधाचिन्त्यविक्रमः। रथं चान्यैः सुबहुभिश् चक्रे विशकलं शरैः।

taṃ caturdaśabhiḥ pārtho nārācaiḥ kaṅkapatribhiḥ. sāśvadhvajadhanuḥsūtaṃ vivyādhācintyavikramaḥ. rathaṃ cānyaiḥ subahubhiś cakre viśakalaṃ śaraiḥ.

सुदक्षिणं तु काम्बोजं मोघसंकल्पविक्रमम्। बिभेद हृदि बाणेन पृथुधारेण पाण्डवः।

sudakṣiṇaṃ tu kāmbojaṃ moghasaṃkalpavikramam. bibheda hṛdi bāṇena pṛthudhāreṇa pāṇḍavaḥ.

स भिन्नमर्मा स्रस्ताङ्गः प्रभ्रष्टमुकुटाङ्गदः। पपाताभिमुखः शूरो यन्त्रमुक्त इव ध्वजः।

sa bhinnamarmā srastāṅgaḥ prabhraṣṭamukuṭāṅgadaḥ. papātābhimukhaḥ śūro yantramukta iva dhvajaḥ.

गिरेः शिखरजः श्रीमान् सुशाखः सुप्रतिष्ठितः। निर्भग्न इव वातेन कर्णिकारो हिमात्यये। विकीर्णः पतितो राजा प्रसार्य विपुलौ भुजौ। धारयन्न् अग्निसंकाशां शिरसा काञ्चनीं स्रजम्।

gireḥ śikharajaḥ śrīmān suśākhaḥ supratiṣṭhitaḥ. nirbhagna iva vātena karṇikāro himātyaye. vikīrṇaḥ patito rājā prasārya vipulau bhujau. dhārayann agnisaṃkāśāṃ śirasā kāñcanīṃ srajam.

शेते स्म निहतो भूमौ काम्बोजास्तरणोचितः। महार्हाभरणोपेतः सानुमान् इव पर्वतः। सुदर्शनीयस् ताम्राक्षः कर्णिना स सुदक्षिणः। पुत्रः काम्बोजराजस्य पार्थेन विनिपातितः। अशोभत महाबाहुर् व्यसुर् भूमौ निपातितः। शोचयन् सर्वभूतानि केशवं च सहार्जुनम्।

śete sma nihato bhūmau kāmbojāstaraṇocitaḥ. mahārhābharaṇopetaḥ sānumān iva parvataḥ. sudarśanīyas tāmrākṣaḥ karṇinā sa sudakṣiṇaḥ. putraḥ kāmbojarājasya pārthena vinipātitaḥ. aśobhata mahābāhur vyasur bhūmau nipātitaḥ. śocayan sarvabhūtāni keśavaṃ ca sahārjunam.

ततः सर्वाणि सैन्यानि व्यद्रवन्त सुतस्य ते। हतं श्रुतायुधं दृष्ट्वा काम्बोजं च सुदक्षिणम्।

tataḥ sarvāṇi sainyāni vyadravanta sutasya te. hataṃ śrutāyudhaṃ dṛṣṭvā kāmbojaṃ ca sudakṣiṇam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...