महाभारत 7.27 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←द्रोण पर्व→

←अध्याय 27→

[mh-7-27] • 30 श्लोकाः

संजय उवाच। यियासतस् ततः कृष्णः पार्थस्याश्वान् मनोजवान्। अप्रैषीद् धेमसंछन्नान् द्रोणानीकाय पाण्डुरान्।

saṃjaya uvāca. yiyāsatas tataḥ kṛṣṇaḥ pārthasyāśvān manojavān. apraiṣīd dhemasaṃchannān droṇānīkāya pāṇḍurān.

तं प्रयान्तं कुरुश्रेष्ठं स्वांस् त्रातुं द्रोणतापितान्। सुशर्मा भ्रातृभिः सार्धं युद्धार्थी पृष्ठतो ऽन्वयात्।

taṃ prayāntaṃ kuruśreṣṭhaṃ svāṃs trātuṃ droṇatāpitān. suśarmā bhrātṛbhiḥ sārdhaṃ yuddhārthī pṛṣṭhato 'nvayāt.

ततः श्वेतहयः कृष्णम् अब्रवीद् अजितं जयः। एष मां भ्रातृभिः सार्धं सुशर्माह्वयते ऽच्युत।

tataḥ śvetahayaḥ kṛṣṇam abravīd ajitaṃ jayaḥ. eṣa māṃ bhrātṛbhiḥ sārdhaṃ suśarmāhvayate 'cyuta.

दीर्यते चोत्तरेणैतत् सैन्यं नः शत्रुसूदन। द्वैधीभूतं मनो मे ऽद्य कृतं संशप्तकैर् इदम्।

dīryate cottareṇaitat sainyaṃ naḥ śatrusūdana. dvaidhībhūtaṃ mano me 'dya kṛtaṃ saṃśaptakair idam.

किं नु संशप्तकान् हन्मि स्वान् रक्षाम्य् अहितार्दितान्। इति मे त्वं मतं वेत्थ तत्र किं सुकृतं भवेत्।

kiṃ nu saṃśaptakān hanmi svān rakṣāmy ahitārditān. iti me tvaṃ mataṃ vettha tatra kiṃ sukṛtaṃ bhavet.

एवम् उक्तस् तु दाशार्हः स्यन्दनं प्रत्यवर्तयत्। येन त्रिगर्ताधिपतिः पाण्डवं समुपाह्वयत्।

evam uktas tu dāśārhaḥ syandanaṃ pratyavartayat. yena trigartādhipatiḥ pāṇḍavaṃ samupāhvayat.

ततो ऽर्जुनः सुशर्माणं विद्ध्वा सप्तभिर् आशुगैः। ध्वजं धनुश् चास्य तथा क्षुराभ्यां समकृन्तत।

tato 'rjunaḥ suśarmāṇaṃ viddhvā saptabhir āśugaiḥ. dhvajaṃ dhanuś cāsya tathā kṣurābhyāṃ samakṛntata.

त्रिगर्ताधिपतेश् चापि भ्रातरं षड्भिर् आयसैः। साश्वं ससूतं त्वरितः पार्थः प्रैषीद् यमक्षयम्।

trigartādhipateś cāpi bhrātaraṃ ṣaḍbhir āyasaiḥ. sāśvaṃ sasūtaṃ tvaritaḥ pārthaḥ praiṣīd yamakṣayam.

ततो भुजगसंकाशां सुशर्मा शक्तिम् आयसीम्। चिक्षेपार्जुनम् आदिश्य वासुदेवाय तोमरम्।

tato bhujagasaṃkāśāṃ suśarmā śaktim āyasīm. cikṣepārjunam ādiśya vāsudevāya tomaram.

शक्तिं त्रिभिः शरैश् छित्त्वा तोमरं त्रिभिर् अर्जुनः। सुशर्माणं शरव्रातैर् मोहयित्वा न्यवर्तत।

śaktiṃ tribhiḥ śaraiś chittvā tomaraṃ tribhir arjunaḥ. suśarmāṇaṃ śaravrātair mohayitvā nyavartata.

तं वासवम् इवायान्तं भूरिवर्षशरौघिणम्। राजंस् तावकसैन्यानां नोग्रं कश् चिद् अवारयत्।

taṃ vāsavam ivāyāntaṃ bhūrivarṣaśaraughiṇam. rājaṃs tāvakasainyānāṃ nograṃ kaś cid avārayat.

ततो धनंजयो बाणैस् तत एव महारथान्। आयाद् विनिघ्नन् कौरव्यान् दहन् कक्षम् इवानलः।

tato dhanaṃjayo bāṇais tata eva mahārathān. āyād vinighnan kauravyān dahan kakṣam ivānalaḥ.

तस्य वेगम् असह्यं तु कुन्तीपुत्रस्य धीमतः। नाशक्नुवंस् ते संसोढुं स्पर्शम् अग्नेर् इव प्रजाः।

tasya vegam asahyaṃ tu kuntīputrasya dhīmataḥ. nāśaknuvaṃs te saṃsoḍhuṃ sparśam agner iva prajāḥ.

संवेष्टयन्न् अनीकानि शरवर्षेण पाण्डवः। सुपर्णपातवद् राजन्न् आयात् प्राग्ज्योतिषं प्रति।

saṃveṣṭayann anīkāni śaravarṣeṇa pāṇḍavaḥ. suparṇapātavad rājann āyāt prāgjyotiṣaṃ prati.

यत् तदानामयज् जिष्णुर् भरतानाम् अपायिनाम्। धनुः क्षेमकरं संख्ये द्विषताम् अश्रुवर्धनम्।

yat tadānāmayaj jiṣṇur bharatānām apāyinām. dhanuḥ kṣemakaraṃ saṃkhye dviṣatām aśruvardhanam.

तद् एव तव पुत्रस्य राजन् दुर्द्यूतदेविनः। कृते क्षत्रविनाशाय धनुर् आयच्छद् अर्जुनः।

tad eva tava putrasya rājan durdyūtadevinaḥ. kṛte kṣatravināśāya dhanur āyacchad arjunaḥ.

तथा विक्षोभ्यमाणा सा पार्थेन तव वाहिनी। व्यदीर्यत महाराज नौर् इवासाद्य पर्वतम्।

tathā vikṣobhyamāṇā sā pārthena tava vāhinī. vyadīryata mahārāja naur ivāsādya parvatam.

ततो दश सहस्राणि न्यवर्तन्त धनुष्मताम्। मतिं कृत्वा रणे क्रुद्धा वीरा जयपराजये।

tato daśa sahasrāṇi nyavartanta dhanuṣmatām. matiṃ kṛtvā raṇe kruddhā vīrā jayaparājaye.

व्यपेतहृदयत्रास आपद्धर्मातिगो रथः। आर्छत् पार्थो गुरुं भारं सर्वभारसहो युधि।

vyapetahṛdayatrāsa āpaddharmātigo rathaḥ. ārchat pārtho guruṃ bhāraṃ sarvabhārasaho yudhi.

यथा नडवनं क्रुद्धः प्रभिन्नः षष्टिहायनः। मृद्नीयात् तद्वद् आयस्तः पार्थो ऽमृद्नाच् चमूं तव।

yathā naḍavanaṃ kruddhaḥ prabhinnaḥ ṣaṣṭihāyanaḥ. mṛdnīyāt tadvad āyastaḥ pārtho 'mṛdnāc camūṃ tava.

तस्मिन् प्रमथिते सैन्ये भगदत्तो नराधिपः। तेन नागेन सहसा धनंजयम् उपाद्रवत्।

tasmin pramathite sainye bhagadatto narādhipaḥ. tena nāgena sahasā dhanaṃjayam upādravat.

तं रथेन नरव्याघ्रः प्रत्यगृह्णाद् अभीतवत्। स संनिपातस् तुमुलो बभूव रथनागयोः।

taṃ rathena naravyāghraḥ pratyagṛhṇād abhītavat. sa saṃnipātas tumulo babhūva rathanāgayoḥ.

कल्पिताभ्यां यथाशास्त्रं रथेन च गजेन च। संग्रामे चेरतुर् वीरौ भगदत्तधनंजयौ।

kalpitābhyāṃ yathāśāstraṃ rathena ca gajena ca. saṃgrāme ceratur vīrau bhagadattadhanaṃjayau.

ततो जीमूतसंकाशान् नागाद् इन्द्र इवाभिभूः। अभ्यवर्षच् छरौघेण भगदत्तो धनंजयम्।

tato jīmūtasaṃkāśān nāgād indra ivābhibhūḥ. abhyavarṣac charaugheṇa bhagadatto dhanaṃjayam.

स चापि शरवर्षं तच् छरवर्षेण वासविः। अप्राप्तम् एव चिच्छेद भगदत्तस्य वीर्यवान्। संन्यवारयद् अस्याशु लघुत्वात् पाकशासनिः। ववर्ष शरवर्षं तु पुनर् एव धनंजयः।

sa cāpi śaravarṣaṃ tac charavarṣeṇa vāsaviḥ. aprāptam eva ciccheda bhagadattasya vīryavān. saṃnyavārayad asyāśu laghutvāt pākaśāsaniḥ. vavarṣa śaravarṣaṃ tu punar eva dhanaṃjayaḥ.

ततः प्राग्ज्योतिषो राजा शरवर्षं निवार्य तत्। शरैर् जघ्ने महाबाहुं पार्थं कृष्णं च भारत।

tataḥ prāgjyotiṣo rājā śaravarṣaṃ nivārya tat. śarair jaghne mahābāhuṃ pārthaṃ kṛṣṇaṃ ca bhārata.

ततः स शरजालेन महताभ्यवकीर्य तौ। चोदयाम् आस तं नागं वधायाच्युतपार्थयोः।

tataḥ sa śarajālena mahatābhyavakīrya tau. codayām āsa taṃ nāgaṃ vadhāyācyutapārthayoḥ.

तम् आपतन्तं द्विरदं दृष्ट्वा क्रुद्धम् इवान्तकम्। चक्रे ऽपसव्यं त्वरितः स्यन्दनेन जनार्दनः।

tam āpatantaṃ dviradaṃ dṛṣṭvā kruddham ivāntakam. cakre 'pasavyaṃ tvaritaḥ syandanena janārdanaḥ.

संप्राप्तम् अपि नेयेष परावृत्तं महाद्विपम्। सारोहं मृत्युसात् कर्तुं स्मरन् धर्मं धनंजयः।

saṃprāptam api neyeṣa parāvṛttaṃ mahādvipam. sārohaṃ mṛtyusāt kartuṃ smaran dharmaṃ dhanaṃjayaḥ.

स तु नागो द्विपरथान् हयांश् चारुज्य मारिष। प्राहिणोन् मृत्युलोकाय ततो ऽक्रुध्यद् धनंजयः।

sa tu nāgo dviparathān hayāṃś cārujya māriṣa. prāhiṇon mṛtyulokāya tato 'krudhyad dhanaṃjayaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...