महाभारत 7.123 (श्लोक 1)

महाभारत

←द्रोण पर्व→

←अध्याय 123→

[mh-7-123] • 41 श्लोकाः

धृतराष्ट्र उवाच। तथा गतेषु शूरेषु तेषां मम च संजय। किं वै भीमस् तदाकार्षीत् तन् ममाचक्ष्व संजय। किं वै भीमार्जुनौ तत्र सात्यकिश् चाकरोत् तदा।

dhṛtarāṣṭra uvāca. tathā gateṣu śūreṣu teṣāṃ mama ca saṃjaya. kiṃ vai bhīmas tadākārṣīt tan mamācakṣva saṃjaya. kiṃ vai bhīmārjunau tatra sātyakiś cākarot tadā.

संजय उवाच। विरथो भीमसेनो वै कर्णवाक्शल्यपीडितः। अमर्षवशम् आपन्नः फल्गुनं वाक्यम् अब्रवीत्।

saṃjaya uvāca. viratho bhīmaseno vai karṇavākśalyapīḍitaḥ. amarṣavaśam āpannaḥ phalgunaṃ vākyam abravīt.

पुनः पुनस् तूबरक मूढ औदरिकेति च। अकृतास्त्रक मा योधीर् बाल संग्रामकातर।

punaḥ punas tūbaraka mūḍha audariketi ca. akṛtāstraka mā yodhīr bāla saṃgrāmakātara.

इति माम् अब्रवीत् कर्णः पश्यतस् ते धनंजय। एवं वक्ता च मे वध्यस् तेन चोक्तो ऽस्मि भारत।

iti mām abravīt karṇaḥ paśyatas te dhanaṃjaya. evaṃ vaktā ca me vadhyas tena cokto 'smi bhārata.

एतद् व्रतं महाबाहो त्वया सह कृतं मया। यथैतन् मम कौन्तेय तथा तव न संशयः।

etad vrataṃ mahābāho tvayā saha kṛtaṃ mayā. yathaitan mama kaunteya tathā tava na saṃśayaḥ.

तद्वधाय नरश्रेष्ठ स्मरैतद् वचनं मम। यथा भवति तत् सत्यं तथा कुरु धनंजय।

tadvadhāya naraśreṣṭha smaraitad vacanaṃ mama. yathā bhavati tat satyaṃ tathā kuru dhanaṃjaya.

तच् छ्रुत्वा वचनं तस्य भीमस्यामितविक्रमः। वचनं भीमसेनस्य श्रुत्वा त्व् अमरविक्रमः। ततो ऽर्जुनो ऽब्रवीत् कर्णं किं चिद् अभ्येत्य संयुगे।

tac chrutvā vacanaṃ tasya bhīmasyāmitavikramaḥ. vacanaṃ bhīmasenasya śrutvā tv amaravikramaḥ. tato 'rjuno 'bravīt karṇaṃ kiṃ cid abhyetya saṃyuge.

कर्ण कर्ण वृथादृष्टे सूतपुत्रात्मसंस्तुत। अधर्मबुद्धे शृणु मे यत् त्वा वक्ष्यामि सांप्रतम्।

karṇa karṇa vṛthādṛṣṭe sūtaputrātmasaṃstuta. adharmabuddhe śṛṇu me yat tvā vakṣyāmi sāṃpratam.

द्विविधं कर्म शूराणां युद्धे जयपराजयौ। तौ चाप्य् अनित्यौ राधेय वासवस्यापि युध्यतः। रणम् उत्सृज्य निर्लज्ज गच्छसे वै पुनः पुनः। माहात्म्यं पश्य भीमस्य कर्ण जन्म कुले तथा। नोक्तवान् परुषं यत् त्वा पलायनपरायणम्। भूयस् त्वम् अपि संगम्य सकृद् एव यदृच्छया। विरथं हतवान् वीरं पाण्डवं सूतदायद। कुलस्य सदृशं चापि राधेय कृतवान् असि। त्वम् इदानीं नरश्रेष्ठ प्रस्तुतं नावबुध्यसे। सृगाल इव मन्ये ऽहं क्षत्रं त्वम् अवमन्यसे। पित्र्यं कर्मास्य संग्रामस् तवास्त्व् अन्यः कुलोचितः। अहं त्वाम् अपि राधेय ब्रवीमि रणमूर्धनि। सर्वशस्त्रभृतां मध्ये कुरु कार्याणि सर्वशः। नैकान्तसिद्धिः संग्रामे वासवस्यापि विद्यते।

dvividhaṃ karma śūrāṇāṃ yuddhe jayaparājayau. tau cāpy anityau rādheya vāsavasyāpi yudhyataḥ. raṇam utsṛjya nirlajja gacchase vai punaḥ punaḥ. māhātmyaṃ paśya bhīmasya karṇa janma kule tathā. noktavān paruṣaṃ yat tvā palāyanaparāyaṇam. bhūyas tvam api saṃgamya sakṛd eva yadṛcchayā. virathaṃ hatavān vīraṃ pāṇḍavaṃ sūtadāyada. kulasya sadṛśaṃ cāpi rādheya kṛtavān asi. tvam idānīṃ naraśreṣṭha prastutaṃ nāvabudhyase. sṛgāla iva manye 'haṃ kṣatraṃ tvam avamanyase. pitryaṃ karmāsya saṃgrāmas tavāstv anyaḥ kulocitaḥ. ahaṃ tvām api rādheya bravīmi raṇamūrdhani. sarvaśastrabhṛtāṃ madhye kuru kāryāṇi sarvaśaḥ. naikāntasiddhiḥ saṃgrāme vāsavasyāpi vidyate.

मुमूर्षुर् युयुधानेन विरथो ऽसि विसर्जितः। मद्वध्यस् त्वम् इति ज्ञात्वा जित्वा जीवन् विसर्जितः। यदृच्छया भीमसेनं विरथं कृतवान् असि। स त्वया भीमसेनस्य जयः प्राप्तो यदृच्छया।

mumūrṣur yuyudhānena viratho 'si visarjitaḥ. madvadhyas tvam iti jñātvā jitvā jīvan visarjitaḥ. yadṛcchayā bhīmasenaṃ virathaṃ kṛtavān asi. sa tvayā bhīmasenasya jayaḥ prāpto yadṛcchayā.

अधर्मस् त्व् एष राधेय यत् त्वं भीमम् अवोचथाः। युद्धधर्मं विजानन् वै युध्यन्तम् अपलायिनम्। कथं चिद् विरथं कृत्वा यत् त्वं रूक्षम् अभाषथाः। अधर्मस् त्व् एष सुमहान् अनार्यचरितं च तत्। नारिं जित्वातिकत्थन्ते न च जल्पन्ति दुर्वचः। न च कं चन निन्दन्ति सन्तः शूरा नरर्षभाः। त्वं तु प्राकृतविज्ञानस् तत् तद् वदसि सूतज। बह्वबद्धम् अकर्ण्यं च चापलाद् अपरीक्षितम्। पूरयन्तं यथाशक्ति शूरकर्माहवे तथा। युध्यमानं पराक्रान्तं शूरम् आर्यव्रते रतम्। यद् अवोचो ऽप्रियं भीमं नैतत् सत्यं वचस् तव।

adharmas tv eṣa rādheya yat tvaṃ bhīmam avocathāḥ. yuddhadharmaṃ vijānan vai yudhyantam apalāyinam. kathaṃ cid virathaṃ kṛtvā yat tvaṃ rūkṣam abhāṣathāḥ. adharmas tv eṣa sumahān anāryacaritaṃ ca tat. nāriṃ jitvātikatthante na ca jalpanti durvacaḥ. na ca kaṃ cana nindanti santaḥ śūrā nararṣabhāḥ. tvaṃ tu prākṛtavijñānas tat tad vadasi sūtaja. bahvabaddham akarṇyaṃ ca cāpalād aparīkṣitam. pūrayantaṃ yathāśakti śūrakarmāhave tathā. yudhyamānaṃ parākrāntaṃ śūram āryavrate ratam. yad avoco 'priyaṃ bhīmaṃ naitat satyaṃ vacas tava.

पश्यतां सर्वसैन्यानां केशवस्य ममैव च। विरथो भीमसेनेन कृतो ऽसि बहुशो रणे। न च त्वां परुषं किं चिद् उक्तवान् पण्डुनन्दनः।

paśyatāṃ sarvasainyānāṃ keśavasya mamaiva ca. viratho bhīmasenena kṛto 'si bahuśo raṇe. na ca tvāṃ paruṣaṃ kiṃ cid uktavān paṇḍunandanaḥ.

यस्मात् तु बहु रूक्षं च श्रावितस् ते वृकोदरः। परोक्षं यच् च सौभद्रो युष्माभिर् निहतो मम।

yasmāt tu bahu rūkṣaṃ ca śrāvitas te vṛkodaraḥ. parokṣaṃ yac ca saubhadro yuṣmābhir nihato mama.

तस्माद् अस्यावलेपस्य सद्यः फलम् अवाप्नुहि। त्वया तस्य धनुश् छिन्नम् आत्मनाशाय दुर्मते।

tasmād asyāvalepasya sadyaḥ phalam avāpnuhi. tvayā tasya dhanuś chinnam ātmanāśāya durmate.

तस्माद् वध्यो ऽसि मे मूढ सभृत्यबलवाहनः। कुरु त्वं सर्वकृत्यानि महत् ते भयम् आगतम्।

tasmād vadhyo 'si me mūḍha sabhṛtyabalavāhanaḥ. kuru tvaṃ sarvakṛtyāni mahat te bhayam āgatam.

हन्तास्मि वृषसेनं ते प्रेक्षमाणस्य संयुगे। ये चान्ये ऽप्य् उपयास्यन्ति बुद्धिमोहेन मां नृपाः। ये च तत्रापि हन्तारम् उपयास्यन्ति मां युधि। तांश् च सर्वान् हनिष्यामि सत्येनायुधम् आलभे।

hantāsmi vṛṣasenaṃ te prekṣamāṇasya saṃyuge. ye cānye 'py upayāsyanti buddhimohena māṃ nṛpāḥ. ye ca tatrāpi hantāram upayāsyanti māṃ yudhi. tāṃś ca sarvān haniṣyāmi satyenāyudham ālabhe.

त्वां च मूढाकृतप्रज्ञम् अतिमानिनम् आहवे। मुण्डिनं तु हनिष्यामि त्वां च कर्णातिमानिनम्। दृष्ट्वा दुर्योधनो मन्दो भृशं तप्स्यति पातितम्।

tvāṃ ca mūḍhākṛtaprajñam atimāninam āhave. muṇḍinaṃ tu haniṣyāmi tvāṃ ca karṇātimāninam. dṛṣṭvā duryodhano mando bhṛśaṃ tapsyati pātitam.

अर्जुनेन प्रतिज्ञाते वधे कर्णसुतस्य तु। महान् सुतुमुलः शब्दो बभूव रथिनां तदा।

arjunena pratijñāte vadhe karṇasutasya tu. mahān sutumulaḥ śabdo babhūva rathināṃ tadā.

तस्मिन्न् आकुलसंग्रामे वर्तमाने महाभये। मन्दरश्मिः सहस्रांशुर् अस्तं गिरिम् उपागमत्। ततः संध्याम् उपासीनाः सर्व एव नृपोत्तमाः। व्यदृश्यन्तोत्तमरुचो मूर्तिमन्त इवाग्नयः। लोहितायति चादित्ये त्वरमाणो धनंजयः। सहितश् चक्ररक्षाभ्यां शिनीनाम् ऋषभेण च। युधामन्युरथस्थेन भीमेन सहितो ऽनघ। जयद्रथानुगैर् वीरैर् युद्धाय समुपाययौ।

tasminn ākulasaṃgrāme vartamāne mahābhaye. mandaraśmiḥ sahasrāṃśur astaṃ girim upāgamat. tataḥ saṃdhyām upāsīnāḥ sarva eva nṛpottamāḥ. vyadṛśyantottamaruco mūrtimanta ivāgnayaḥ. lohitāyati cāditye tvaramāṇo dhanaṃjayaḥ. sahitaś cakrarakṣābhyāṃ śinīnām ṛṣabheṇa ca. yudhāmanyurathasthena bhīmena sahito 'nagha. jayadrathānugair vīrair yuddhāya samupāyayau.

ततो राजन् हृषीकेशः संग्रामशिरसि स्थितम्। तीर्णप्रतिज्ञं बीभत्सुं परिष्वज्येदम् अब्रवीत्।

tato rājan hṛṣīkeśaḥ saṃgrāmaśirasi sthitam. tīrṇapratijñaṃ bībhatsuṃ pariṣvajyedam abravīt.

दिष्ट्या संपादिता जिष्णो प्रतिज्ञा महती त्वया। दिष्ट्या च निहतः पापो वृद्धक्षत्रः सहात्मजः।

diṣṭyā saṃpāditā jiṣṇo pratijñā mahatī tvayā. diṣṭyā ca nihataḥ pāpo vṛddhakṣatraḥ sahātmajaḥ.

धार्तराष्ट्रबलं प्राप्य देवसेनापि भारत। सीदेत समरे जिष्णो नात्र कार्या विचारणा।

dhārtarāṣṭrabalaṃ prāpya devasenāpi bhārata. sīdeta samare jiṣṇo nātra kāryā vicāraṇā.

न तं पश्यामि लोकेषु चिन्तयन् पुरुषं क्व चित्। त्वद् ऋते पुरुषव्याघ्र य एतद् योधयेद् बलम्।

na taṃ paśyāmi lokeṣu cintayan puruṣaṃ kva cit. tvad ṛte puruṣavyāghra ya etad yodhayed balam.

महाप्रभावा बहवस् त्वया तुल्याधिकापि वा। समेताः पृथिवीपाला धार्तराष्ट्रस्य कारणात्। ते त्वां प्राप्य रणे क्रुद्धं नाभ्यवर्तन्त दंशिताः।

mahāprabhāvā bahavas tvayā tulyādhikāpi vā. sametāḥ pṛthivīpālā dhārtarāṣṭrasya kāraṇāt. te tvāṃ prāpya raṇe kruddhaṃ nābhyavartanta daṃśitāḥ.

तव वीर्यं बलं चैव रुद्रशक्रान्तकोपमम्। नेदृशं शक्नुयात् कश् चिद् रणे कर्तुं पराक्रमम्। यादृशं कृतवान् अद्य त्वम् एकः शत्रुतापनः।

tava vīryaṃ balaṃ caiva rudraśakrāntakopamam. nedṛśaṃ śaknuyāt kaś cid raṇe kartuṃ parākramam. yādṛśaṃ kṛtavān adya tvam ekaḥ śatrutāpanaḥ.

एवम् एव हते कर्णे सानुबन्धे दुरात्मनि। वर्धयिष्यामि भूयस् त्वां विजितारिं हतद्विषम्।

evam eva hate karṇe sānubandhe durātmani. vardhayiṣyāmi bhūyas tvāṃ vijitāriṃ hatadviṣam.

तम् अर्जुनः प्रत्युवाच प्रसादात् तव माधव। प्रतिज्ञेयं मयोत्तीर्णा विबुधैर् अपि दुस्तरा।

tam arjunaḥ pratyuvāca prasādāt tava mādhava. pratijñeyaṃ mayottīrṇā vibudhair api dustarā.

अनाश्चर्यो जयस् तेषां येषां नाथो ऽसि माधव। त्वत्प्रसादान् महीं कृत्स्नां संप्राप्स्यति युधिष्ठिरः।

anāścaryo jayas teṣāṃ yeṣāṃ nātho 'si mādhava. tvatprasādān mahīṃ kṛtsnāṃ saṃprāpsyati yudhiṣṭhiraḥ.

तवैव भारो वार्ष्णेय तवैव विजयः प्रभो। वर्धनीयास् तव वयं प्रेष्याश् च मधुसूदन।

tavaiva bhāro vārṣṇeya tavaiva vijayaḥ prabho. vardhanīyās tava vayaṃ preṣyāś ca madhusūdana.

एवम् उक्तः स्मयन् कृष्णः शनकैर् वाहयन् हयान्। दर्शयाम् आस पार्थाय क्रूरम् आयोधनं महत्।

evam uktaḥ smayan kṛṣṇaḥ śanakair vāhayan hayān. darśayām āsa pārthāya krūram āyodhanaṃ mahat.

श्रीकृष्ण उवाच। प्रार्थयन्तो जयं युद्धे प्रथितं च महद् यशः। पृथिव्यां शेरते शूराः पार्थिवास् त्वच्छरैर् हताः।

śrīkṛṣṇa uvāca. prārthayanto jayaṃ yuddhe prathitaṃ ca mahad yaśaḥ. pṛthivyāṃ śerate śūrāḥ pārthivās tvaccharair hatāḥ.

विकीर्णशस्त्राभरणा विपन्नाश्वरथद्विपाः। संछिन्नभिन्नवर्माणो वैक्लव्यं परमं गताः।

vikīrṇaśastrābharaṇā vipannāśvarathadvipāḥ. saṃchinnabhinnavarmāṇo vaiklavyaṃ paramaṃ gatāḥ.

ससत्त्वा गतसत्त्वाश् च प्रभया परया युताः। सजीवा इव लक्ष्यन्ते गतसत्त्वा नराधिपाः।

sasattvā gatasattvāś ca prabhayā parayā yutāḥ. sajīvā iva lakṣyante gatasattvā narādhipāḥ.

तेषां शरैः स्वर्णपुङ्खैः शस्त्रैश् च विविधैः शितैः। वाहनैर् आयुधैश् चैव संपूर्णां पश्य मेदिनीम्।

teṣāṃ śaraiḥ svarṇapuṅkhaiḥ śastraiś ca vividhaiḥ śitaiḥ. vāhanair āyudhaiś caiva saṃpūrṇāṃ paśya medinīm.

वर्मभिश् चर्मभिर् हारैः शिरोभिश् च सकुण्डलैः। उष्णीषैर् मुकुटैः स्रग्भिश् चूडामणिभिर् अम्बरैः।

varmabhiś carmabhir hāraiḥ śirobhiś ca sakuṇḍalaiḥ. uṣṇīṣair mukuṭaiḥ sragbhiś cūḍāmaṇibhir ambaraiḥ.

कण्ठसूत्रैर् अङ्गदैश् च निष्कैर् अपि च सुप्रभैः। अन्यैश् चाभरणैश् चित्रैर् भाति भारत मेदिनी। अनुकर्षैर् उपासङ्गैः पताकाभिर् ध्वजैस् तथा। उपस्करैर् अधिष्ठानैर् ईषादण्डकबन्धुरैः। चक्रैः प्रमथितैश् चित्रैर् अक्षैश् च बहुधा रणे। युगैर् योक्त्रैः कलापैश् च धनुर्भिः सायकैस् तथा। परिस्तोमैः कुथाभिश् च परिघैर् अङ्कुशैस् तथा। शक्तिभिर् भिन्दिपालैश् च तूणैः शूलैः परश्वधैः। प्रासैश् च तोमरैश् चैव कुन्तैर् यष्टिभिर् एव च। शतघ्नीभिर् भुशुण्डीभिः खड्गैः परशुभिस् तथा। मुसलैर् मुद्गरैश् चैव गदाभिः कुणपैस् तथा। सुवर्णविकृताभिश् च कशाभिर् भरतर्षभ। घण्टाभिश् च गजेन्द्राणां भाण्डैश् च विविधैर् अपि। स्रग्भिश् च नानाभरणैर् वस्त्रैश् चैव महाधनैः। अपविद्धैर् बभौ भूमिर् ग्रहैर् द्यौर् इव शारदी। पृथिव्यां पृथिवीहेतोः पृथिवीपतयो हताः। पृथिवीम् उपगुह्याङ्गैः सुप्ताः कान्ताम् इव प्रियाम्। इमांश् च गिरिकूटाभान् नागान् ऐरावतोपमान्। क्षरतः शोणितं भूरि शस्त्रच्छेददरीमुखैः। दरीमुखैर् इव गिरीन् गैरिकाम्बुपरिस्रवान्। तव बाणहतान् वीर पश्य निष्टनतः क्षितौ। हयांश् च पतितान् पश्य स्वर्णभाण्डविभूषितान्। गन्धर्वनगराकारान् रथांश् च निहतेश्वरान्। छिन्नध्वजपताकाक्षान् विचक्रान् हतसारथीन्। निकृत्तकूबरयुगान् भग्नेषान् बन्धुरान् प्रभो। पश्य पार्थ हयान् भूमौ विमानोपमदर्शनान्। पत्तींश् च निहतान् वीर शतशो ऽथ सहस्रशः। धनुर्भृतश् चर्मभृतः शयानान् रुधिरोक्षितान्। महीम् आलिङ्ग्य सर्वाङ्गैः पांसुध्वस्तशिरोरुहान्। पश्य योधान् महाबाहो त्वच्छरैर् भिन्नविग्रहान्। निपातितद्विपरथवाजिसंकुलम्। असृग्वसापिशितसमृद्धकर्दमम्। निशाचरश्ववृकपिशाचमोदनं। महीतलं नरवर पश्य दुर्दृशम्। इदं महत् त्वय्य् उपपद्यते विभो। रणाजिरे कर्म यशोभिवर्धनम्। शतक्रतौ चापि च देवसत्तमे। महाहवे जघ्नुषि दैत्यदानवान्। स दर्शयन्न् एव किरीटिने ऽरिहा। जनार्दनस् ताम् अरिभूमिम् अञ्जसा। अजातशत्रुं समुपेत्य पाण्डवं। निवेदयाम् आस हतं जयद्रथम्।

kaṇṭhasūtrair aṅgadaiś ca niṣkair api ca suprabhaiḥ. anyaiś cābharaṇaiś citrair bhāti bhārata medinī. anukarṣair upāsaṅgaiḥ patākābhir dhvajais tathā. upaskarair adhiṣṭhānair īṣādaṇḍakabandhuraiḥ. cakraiḥ pramathitaiś citrair akṣaiś ca bahudhā raṇe. yugair yoktraiḥ kalāpaiś ca dhanurbhiḥ sāyakais tathā. paristomaiḥ kuthābhiś ca parighair aṅkuśais tathā. śaktibhir bhindipālaiś ca tūṇaiḥ śūlaiḥ paraśvadhaiḥ. prāsaiś ca tomaraiś caiva kuntair yaṣṭibhir eva ca. śataghnībhir bhuśuṇḍībhiḥ khaḍgaiḥ paraśubhis tathā. musalair mudgaraiś caiva gadābhiḥ kuṇapais tathā. suvarṇavikṛtābhiś ca kaśābhir bharatarṣabha. ghaṇṭābhiś ca gajendrāṇāṃ bhāṇḍaiś ca vividhair api. sragbhiś ca nānābharaṇair vastraiś caiva mahādhanaiḥ. apaviddhair babhau bhūmir grahair dyaur iva śāradī. pṛthivyāṃ pṛthivīhetoḥ pṛthivīpatayo hatāḥ. pṛthivīm upaguhyāṅgaiḥ suptāḥ kāntām iva priyām. imāṃś ca girikūṭābhān nāgān airāvatopamān. kṣarataḥ śoṇitaṃ bhūri śastracchedadarīmukhaiḥ. darīmukhair iva girīn gairikāmbuparisravān. tava bāṇahatān vīra paśya niṣṭanataḥ kṣitau. hayāṃś ca patitān paśya svarṇabhāṇḍavibhūṣitān. gandharvanagarākārān rathāṃś ca nihateśvarān. chinnadhvajapatākākṣān vicakrān hatasārathīn. nikṛttakūbarayugān bhagneṣān bandhurān prabho. paśya pārtha hayān bhūmau vimānopamadarśanān. pattīṃś ca nihatān vīra śataśo 'tha sahasraśaḥ. dhanurbhṛtaś carmabhṛtaḥ śayānān rudhirokṣitān. mahīm āliṅgya sarvāṅgaiḥ pāṃsudhvastaśiroruhān. paśya yodhān mahābāho tvaccharair bhinnavigrahān. nipātitadviparathavājisaṃkulam. asṛgvasāpiśitasamṛddhakardamam. niśācaraśvavṛkapiśācamodanaṃ. mahītalaṃ naravara paśya durdṛśam. idaṃ mahat tvayy upapadyate vibho. raṇājire karma yaśobhivardhanam. śatakratau cāpi ca devasattame. mahāhave jaghnuṣi daityadānavān. sa darśayann eva kirīṭine 'rihā. janārdanas tām aribhūmim añjasā. ajātaśatruṃ samupetya pāṇḍavaṃ. nivedayām āsa hataṃ jayadratham.

चामरैर् व्यजनैश् चित्रैर् ध्वजैश् चाश्वरथद्विपैः। विविधैश् च परिस्तोमैर् अश्वानां च प्रकीर्णकैः।

cāmarair vyajanaiś citrair dhvajaiś cāśvarathadvipaiḥ. vividhaiś ca paristomair aśvānāṃ ca prakīrṇakaiḥ.

कुथाभिश् च विचित्राभिर् वरूथैश् च महाधनैः। संस्तीर्णां वसुधां पश्य चित्रपट्टैर् इवावृताम्।

kuthābhiś ca vicitrābhir varūthaiś ca mahādhanaiḥ. saṃstīrṇāṃ vasudhāṃ paśya citrapaṭṭair ivāvṛtām.

नागेभ्यः पतितान् अन्यान् कल्पितेभ्यो द्विपैः सह। सिंहान् वज्रप्रणुन्नेभ्यो गिर्यग्रेभ्य इव च्युतान्।

nāgebhyaḥ patitān anyān kalpitebhyo dvipaiḥ saha. siṃhān vajrapraṇunnebhyo giryagrebhya iva cyutān.

संस्यूतान् वाजिभिः सार्धं धरण्यां पश्य चापरान्। पदातिसादिसंघांश् च क्षतजौघपरिप्लुतान्।

saṃsyūtān vājibhiḥ sārdhaṃ dharaṇyāṃ paśya cāparān. padātisādisaṃghāṃś ca kṣatajaughapariplutān.

संजय उवाच। एवं संदर्शयन् कृष्णो रणभूमिं किरीटिनः। स्वैः समेतः स मुदितः पाञ्चजन्यं व्यनादयत्। स दर्शयन्न् एव किरीटीने ऽरिहा। जनार्दनस् ताम् अरिभूमिम् अञ्जसा। अजातशत्रुं समुपेत्य पाण्डवं। निवेदयाम् आस हतं जयद्रथम्। सात्यकिः पार्थम् अभ्यायाद् भीमसेनश् च पाण्डवः। युधामन्यूत्तमौजौ च पाञ्चालस्यात्मजाव् उभौ। ते निवार्य शरैर् द्रौणिं कर्णं च सह भूमिपैः। अगच्छन् रथिनश् चैव यत्र राजा युधिष्ठिरः।

saṃjaya uvāca. evaṃ saṃdarśayan kṛṣṇo raṇabhūmiṃ kirīṭinaḥ. svaiḥ sametaḥ sa muditaḥ pāñcajanyaṃ vyanādayat. sa darśayann eva kirīṭīne 'rihā. janārdanas tām aribhūmim añjasā. ajātaśatruṃ samupetya pāṇḍavaṃ. nivedayām āsa hataṃ jayadratham. sātyakiḥ pārtham abhyāyād bhīmasenaś ca pāṇḍavaḥ. yudhāmanyūttamaujau ca pāñcālasyātmajāv ubhau. te nivārya śarair drauṇiṃ karṇaṃ ca saha bhūmipaiḥ. agacchan rathinaś caiva yatra rājā yudhiṣṭhiraḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents