महाभारत 5.99 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 99→

[mh-5-99] • 16 श्लोकाः

नारद उवाच। अयं लोकः सुपर्णानां पक्षिणां पन्नगाशिनाम्। विक्रमे गमने भारे नैषाम् अस्ति परिश्रमः।

nārada uvāca. ayaṃ lokaḥ suparṇānāṃ pakṣiṇāṃ pannagāśinām. vikrame gamane bhāre naiṣām asti pariśramaḥ.

वैनतेयसुतैः सूत षड्भिस् ततम् इदं कुलम्। सुमुखेन सुनाम्ना च सुनेत्रेण सुवर्चसा।

vainateyasutaiḥ sūta ṣaḍbhis tatam idaṃ kulam. sumukhena sunāmnā ca sunetreṇa suvarcasā.

सुरूपपक्षिराजेन सुबलेन च मातले। वर्धितानि प्रसूत्या वै विनताकुलकर्तृभिः।

surūpapakṣirājena subalena ca mātale. vardhitāni prasūtyā vai vinatākulakartṛbhiḥ.

पक्षिराजाभिजात्यानां सहस्राणि शतानि च। कश्यपस्य ततो वंशे जातैर् भूतिविवर्धनैः।

pakṣirājābhijātyānāṃ sahasrāṇi śatāni ca. kaśyapasya tato vaṃśe jātair bhūtivivardhanaiḥ.

सर्वे ह्य् एते श्रिया युक्ताः सर्वे श्रीवत्सलक्षणाः। सर्वे श्रियम् अभीप्सन्तो धारयन्ति बलान्य् उत।

sarve hy ete śriyā yuktāḥ sarve śrīvatsalakṣaṇāḥ. sarve śriyam abhīpsanto dhārayanti balāny uta.

कर्मणा क्षत्रियाश् चैते निर्घृणा भोगिभोजिनः। ज्ञातिसंक्षयकर्तृत्वाद् ब्राह्मण्यं न लभन्ति वै।

karmaṇā kṣatriyāś caite nirghṛṇā bhogibhojinaḥ. jñātisaṃkṣayakartṛtvād brāhmaṇyaṃ na labhanti vai.

नामानि चैषां वक्ष्यामि यथा प्राधान्यतः शृणु। मातले श्लाघ्यम् एतद् धि कुलं विष्णुपरिग्रहम्।

nāmāni caiṣāṃ vakṣyāmi yathā prādhānyataḥ śṛṇu. mātale ślāghyam etad dhi kulaṃ viṣṇuparigraham.

दैवतं विष्णुर् एतेषां विष्णुर् एव परायणम्। हृदि चैषां सदा विष्णुर् विष्णुर् एव गतिः सदा।

daivataṃ viṣṇur eteṣāṃ viṣṇur eva parāyaṇam. hṛdi caiṣāṃ sadā viṣṇur viṣṇur eva gatiḥ sadā.

सुवर्णचूडो नागाशी दारुणश् चण्डतुण्डकः। अनलश् चानिलश् चैव विशालाक्षो ऽथ कुण्डली।

suvarṇacūḍo nāgāśī dāruṇaś caṇḍatuṇḍakaḥ. analaś cānilaś caiva viśālākṣo 'tha kuṇḍalī.

काश्यपिर् ध्वजविष्कम्भो वैनतेयो ऽथ वामनः। वातवेगो दिशाचक्षुर् निमेषो निमिषस् तथा।

kāśyapir dhvajaviṣkambho vainateyo 'tha vāmanaḥ. vātavego diśācakṣur nimeṣo nimiṣas tathā.

त्रिवारः सप्तवारश् च वाल्मीकिर् द्वीपकस् तथा। दैत्यद्वीपः सरिद्द्वीपः सारसः पद्मकेसरः।

trivāraḥ saptavāraś ca vālmīkir dvīpakas tathā. daityadvīpaḥ sariddvīpaḥ sārasaḥ padmakesaraḥ.

सुमुखः सुखकेतुश् च चित्रबर्हस् तथानघः। मेघकृत् कुमुदो दक्षः सर्पान्तः सोमभोजनः।

sumukhaḥ sukhaketuś ca citrabarhas tathānaghaḥ. meghakṛt kumudo dakṣaḥ sarpāntaḥ somabhojanaḥ.

गुरुभारः कपोतश् च सूर्यनेत्रश् चिरान्तकः। विष्णुधन्वा कुमारश् च परिबर्हो हरिस् तथा।

gurubhāraḥ kapotaś ca sūryanetraś cirāntakaḥ. viṣṇudhanvā kumāraś ca paribarho haris tathā.

सुस्वरो मधुपर्कश् च हेमवर्णस् तथैव च। मलयो मातरिश्वा च निशाकरदिवाकरौ।

susvaro madhuparkaś ca hemavarṇas tathaiva ca. malayo mātariśvā ca niśākaradivākarau.

एते प्रदेशमात्रेण मयोक्ता गरुडात्मजाः। प्राधान्यतो ऽथ यशसा कीर्तिताः प्राणतश् च ते।

ete pradeśamātreṇa mayoktā garuḍātmajāḥ. prādhānyato 'tha yaśasā kīrtitāḥ prāṇataś ca te.

यद्य् अत्र न रुचिः का चिद् एहि गच्छाव मातले। तं नयिष्यामि देशं त्वां रुचिं यत्रोपलप्स्यसे।

yady atra na ruciḥ kā cid ehi gacchāva mātale. taṃ nayiṣyāmi deśaṃ tvāṃ ruciṃ yatropalapsyase.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...