महाभारत 5.98 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 98→

[mh-5-98] • 19 श्लोकाः

नारद उवाच। हिरण्यपुरम् इत्य् एतत् ख्यातं पुरवरं महत्। दैत्यानां दानवानां च मायाशतविचारिणाम्।

nārada uvāca. hiraṇyapuram ity etat khyātaṃ puravaraṃ mahat. daityānāṃ dānavānāṃ ca māyāśatavicāriṇām.

अनल्पेन प्रयत्नेन निर्मितं विश्वकर्मणा। मयेन मनसा सृष्टं पातालतलम् आश्रितम्।

analpena prayatnena nirmitaṃ viśvakarmaṇā. mayena manasā sṛṣṭaṃ pātālatalam āśritam.

अत्र मायासहस्राणि विकुर्वाणा महौजसः। दानवा निवसन्ति स्म शूरा दत्तवराः पुरा।

atra māyāsahasrāṇi vikurvāṇā mahaujasaḥ. dānavā nivasanti sma śūrā dattavarāḥ purā.

नैते शक्रेण नान्येन वरुणेन यमेन वा। शक्यन्ते वशम् आनेतुं तथैव धनदेन च।

naite śakreṇa nānyena varuṇena yamena vā. śakyante vaśam ānetuṃ tathaiva dhanadena ca.

असुराः कालखञ्जाश् च तथा विष्णुपदोद्भवाः। नैरृता यातुधानाश् च ब्रह्मवेदोद्भवाश् च ये।

asurāḥ kālakhañjāś ca tathā viṣṇupadodbhavāḥ. nairṛtā yātudhānāś ca brahmavedodbhavāś ca ye.

दंष्ट्रिणो भीमरूपाश् च निवसन्त्य् आत्मरक्षिणः। मायावीर्योपसंपन्ना निवसन्त्य् आत्मरक्षिणः।

daṃṣṭriṇo bhīmarūpāś ca nivasanty ātmarakṣiṇaḥ. māyāvīryopasaṃpannā nivasanty ātmarakṣiṇaḥ.

निवातकवचा नाम दानवा युद्धदुर्मदाः। जानासि च यथा शक्रो नैताञ् शक्नोति बाधितुम्।

nivātakavacā nāma dānavā yuddhadurmadāḥ. jānāsi ca yathā śakro naitāñ śaknoti bādhitum.

बहुशो मातले त्वं च तव पुत्रश् च गोमुखः। निर्भग्नो देवराजश् च सहपुत्रः शचीपतिः।

bahuśo mātale tvaṃ ca tava putraś ca gomukhaḥ. nirbhagno devarājaś ca sahaputraḥ śacīpatiḥ.

पश्य वेश्मानि रौक्माणि मातले राजतानि च। कर्मणा विधियुक्तेन युक्तान्य् उपगतानि च।

paśya veśmāni raukmāṇi mātale rājatāni ca. karmaṇā vidhiyuktena yuktāny upagatāni ca.

वैडूर्यहरितानीव प्रवालरुचिराणि च। अर्कस्फटिकशुभ्राणि वज्रसारोज्ज्वलानि च।

vaiḍūryaharitānīva pravālarucirāṇi ca. arkasphaṭikaśubhrāṇi vajrasārojjvalāni ca.

पार्थिवानीव चाभान्ति पुनर् नगमयानि च। शैलानीव च दृश्यन्ते तारकाणीव चाप्य् उत।

pārthivānīva cābhānti punar nagamayāni ca. śailānīva ca dṛśyante tārakāṇīva cāpy uta.

सूर्यरूपाणि चाभान्ति दीप्ताग्निसदृशानि च। मणिजालविचित्राणि प्रांशूनि निबिडानि च।

sūryarūpāṇi cābhānti dīptāgnisadṛśāni ca. maṇijālavicitrāṇi prāṃśūni nibiḍāni ca.

नैतानि शक्यं निर्देष्टुं रूपतो द्रव्यतस् तथा। गुणतश् चैव सिद्धानि प्रमाणगुणवन्ति च।

naitāni śakyaṃ nirdeṣṭuṃ rūpato dravyatas tathā. guṇataś caiva siddhāni pramāṇaguṇavanti ca.

आक्रीडान् पश्य दैत्यानां तथैव शयनान्य् उत। रत्नवन्ति महार्हाणि भाजनान्य् आसनानि च।

ākrīḍān paśya daityānāṃ tathaiva śayanāny uta. ratnavanti mahārhāṇi bhājanāny āsanāni ca.

जलदाभांस् तथा शैलांस् तोयप्रस्रवणान्वितान्। कामपुष्पफलांश् चैव पादपान् कामचारिणः।

jaladābhāṃs tathā śailāṃs toyaprasravaṇānvitān. kāmapuṣpaphalāṃś caiva pādapān kāmacāriṇaḥ.

मातले कश् चिद् अत्रापि रुचितस् ते वरो भवेत्। अथ वान्यां दिशं भूमेर् गच्छाव यदि मन्यसे।

mātale kaś cid atrāpi rucitas te varo bhavet. atha vānyāṃ diśaṃ bhūmer gacchāva yadi manyase.

कण्व उवाच। मातलिस् त्व् अब्रवीद् एनं भाषमाणं तथाविधम्। देवर्षे नैव मे कार्यं विप्रियं त्रिदिवौकसाम्।

kaṇva uvāca. mātalis tv abravīd enaṃ bhāṣamāṇaṃ tathāvidham. devarṣe naiva me kāryaṃ vipriyaṃ tridivaukasām.

नित्यानुषक्तवैरा हि भ्रातरो देवदानवाः। अरिपक्षेण संबन्धं रोचयिष्याम्य् अहं कथम्।

nityānuṣaktavairā hi bhrātaro devadānavāḥ. aripakṣeṇa saṃbandhaṃ rocayiṣyāmy ahaṃ katham.

अन्यत्र साधु गच्छावो द्रष्टुं नार्हामि दानवान्। जानामि तु तथात्मानं दित्सात्मकमलं यथा।

anyatra sādhu gacchāvo draṣṭuṃ nārhāmi dānavān. jānāmi tu tathātmānaṃ ditsātmakamalaṃ yathā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...