महाभारत 5.81 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 81→

[mh-5-81] • 72 श्लोकाः

अर्जुन उवाच। कुरूणाम् अद्य सर्वेषां भवान् सुहृद् अनुत्तमः। संबन्धी दयितो नित्यम् उभयोः पक्षयोर् अपि।

arjuna uvāca. kurūṇām adya sarveṣāṃ bhavān suhṛd anuttamaḥ. saṃbandhī dayito nityam ubhayoḥ pakṣayor api.

पाण्डवैर् धार्तराष्ट्राणां प्रतिपाद्यम् अनामयम्। समर्थः प्रशमं चैषां कर्तुं त्वम् असि केशव।

pāṇḍavair dhārtarāṣṭrāṇāṃ pratipādyam anāmayam. samarthaḥ praśamaṃ caiṣāṃ kartuṃ tvam asi keśava.

त्वम् इतः पुण्डरीकाक्ष सुयोधनम् अमर्षणम्। शान्त्यर्थं भारतं ब्रूया यत् तद् वाच्यम् अमित्रहन्।

tvam itaḥ puṇḍarīkākṣa suyodhanam amarṣaṇam. śāntyarthaṃ bhārataṃ brūyā yat tad vācyam amitrahan.

त्वया धर्मार्थयुक्तं चेद् उक्तं शिवम् अनामयम्। हितं नादास्यते बालो दिष्टस्य वशम् एष्यति।

tvayā dharmārthayuktaṃ ced uktaṃ śivam anāmayam. hitaṃ nādāsyate bālo diṣṭasya vaśam eṣyati.

भगवान् उवाच। धर्म्यम् अस्मद्धितं चैव कुरूणां यद् अनामयम्। एष यास्यामि राजानं धृतराष्ट्रम् अभीप्सया।

bhagavān uvāca. dharmyam asmaddhitaṃ caiva kurūṇāṃ yad anāmayam. eṣa yāsyāmi rājānaṃ dhṛtarāṣṭram abhīpsayā.

वैशंपायन उवाच। ततो व्यपेते तमसि सूर्ये विमल उद्गते। मैत्रे मुहूर्ते संप्राप्ते मृद्वर्चिषि दिवाकरे।

vaiśaṃpāyana uvāca. tato vyapete tamasi sūrye vimala udgate. maitre muhūrte saṃprāpte mṛdvarciṣi divākare.

कौमुदे मासि रेवत्यां शरदन्ते हिमागमे। स्फीतसस्यसुखे काले कल्यः सत्त्ववतां वरः।

kaumude māsi revatyāṃ śaradante himāgame. sphītasasyasukhe kāle kalyaḥ sattvavatāṃ varaḥ.

मङ्गल्याः पुण्यनिर्घोषा वाचः शृण्वंश् च सूनृताः। ब्राह्मणानां प्रतीतानाम् ऋषीणाम् इव वासवः।

maṅgalyāḥ puṇyanirghoṣā vācaḥ śṛṇvaṃś ca sūnṛtāḥ. brāhmaṇānāṃ pratītānām ṛṣīṇām iva vāsavaḥ.

कृत्वा पौर्वाह्णिकं कृत्यं स्नातः शुचिर् अलंकृतः। उपतस्थे विवस्वन्तं पावकं च जनार्दनः।

kṛtvā paurvāhṇikaṃ kṛtyaṃ snātaḥ śucir alaṃkṛtaḥ. upatasthe vivasvantaṃ pāvakaṃ ca janārdanaḥ.

ऋषभं पृष्ठ आलभ्य ब्राह्मणान् अभिवाद्य च। अग्निं प्रदक्षिणं कृत्वा पश्यन् कल्याणम् अग्रतः।

ṛṣabhaṃ pṛṣṭha ālabhya brāhmaṇān abhivādya ca. agniṃ pradakṣiṇaṃ kṛtvā paśyan kalyāṇam agrataḥ.

तत् प्रतिज्ञाय वचनं पाण्डवस्य जनार्दनः। शिनेर् नप्तारम् आसीनम् अभ्यभाषत सात्यकिम्।

tat pratijñāya vacanaṃ pāṇḍavasya janārdanaḥ. śiner naptāram āsīnam abhyabhāṣata sātyakim.

रथ आरोप्यतां शङ्खश् चक्रं च गदया सह। उपासङ्गाश् च शक्त्यश् च सर्वप्रहरणानि च।

ratha āropyatāṃ śaṅkhaś cakraṃ ca gadayā saha. upāsaṅgāś ca śaktyaś ca sarvapraharaṇāni ca.

दुर्योधनो हि दुष्टात्मा कर्णश् च सहसौबलः। न च शत्रुर् अवज्ञेयः प्राकृतो ऽपि बलीयसा।

duryodhano hi duṣṭātmā karṇaś ca sahasaubalaḥ. na ca śatrur avajñeyaḥ prākṛto 'pi balīyasā.

ततस् तन् मतम् आज्ञाय केशवस्य पुरःसराः। प्रसस्रुर् योजयिष्यन्तो रथं चक्रगदाभृतः।

tatas tan matam ājñāya keśavasya puraḥsarāḥ. prasasrur yojayiṣyanto rathaṃ cakragadābhṛtaḥ.

तं दीप्तम् इव कालाग्निम् आकाशगम् इवाध्वगम्। चन्द्रसूर्यप्रकाशाभ्यां चक्राभ्यां समलंकृतम्।

taṃ dīptam iva kālāgnim ākāśagam ivādhvagam. candrasūryaprakāśābhyāṃ cakrābhyāṃ samalaṃkṛtam.

अर्धचन्द्रैश् च चन्द्रैश् च मत्स्यैः समृगपक्षिभिः। पुष्पैश् च विविधैश् चित्रं मणिरत्नैश् च सर्वशः। भूषणैर् विविधैर् अपि। विप्रैश् च विविधैश् चित्रैर्।

ardhacandraiś ca candraiś ca matsyaiḥ samṛgapakṣibhiḥ. puṣpaiś ca vividhaiś citraṃ maṇiratnaiś ca sarvaśaḥ. bhūṣaṇair vividhair api. vipraiś ca vividhaiś citrair.

तरुणादित्यसंकाशं बृहन्तं चारुदर्शनम्। मणिहेमविचित्राङ्गं सुध्वजं सुपताकिनम्।

taruṇādityasaṃkāśaṃ bṛhantaṃ cārudarśanam. maṇihemavicitrāṅgaṃ sudhvajaṃ supatākinam.

सूपस्करम् अनाधृष्यं वैयाघ्रपरिवारणम्। यशोघ्नं प्रत्यमित्राणां यदूनां नन्दिवर्धनम्।

sūpaskaram anādhṛṣyaṃ vaiyāghraparivāraṇam. yaśoghnaṃ pratyamitrāṇāṃ yadūnāṃ nandivardhanam.

वाजिभिः सैन्यसुग्रीवमेघपुष्पबलाहकैः। स्नातैः संपादयां चक्रुः संपन्नैः सर्वसंपदा।

vājibhiḥ sainyasugrīvameghapuṣpabalāhakaiḥ. snātaiḥ saṃpādayāṃ cakruḥ saṃpannaiḥ sarvasaṃpadā.

महिमानं तु कृष्णस्य भूय एवाभिवर्धयन्। सुघोषः पतगेन्द्रेण ध्वजेन युयुजे रथः।

mahimānaṃ tu kṛṣṇasya bhūya evābhivardhayan. sughoṣaḥ patagendreṇa dhvajena yuyuje rathaḥ.

तं मेरुशिखरप्रख्यं मेघदुन्दुभिनिस्वनम्। सारथ्यकर्मदक्षेण रक्षितं दारुकेण च। कृत्वा प्रदक्षिणं शौरिः प्रस्थानोचितभूषणः। आरुरोह रथं शौरिर् विमानम् इव पुण्यकृत्।

taṃ meruśikharaprakhyaṃ meghadundubhinisvanam. sārathyakarmadakṣeṇa rakṣitaṃ dārukeṇa ca. kṛtvā pradakṣiṇaṃ śauriḥ prasthānocitabhūṣaṇaḥ. āruroha rathaṃ śaurir vimānam iva puṇyakṛt.

ततः सात्यकिम् आरोप्य प्रययौ पुरुषोत्तमः। पृथिवीं चान्तरिक्षं च रथघोषेण नादयन्।

tataḥ sātyakim āropya prayayau puruṣottamaḥ. pṛthivīṃ cāntarikṣaṃ ca rathaghoṣeṇa nādayan.

व्यपोढाभ्रघनः कालः क्षणेन समपद्यत। शिवश् चानुववौ वायुः प्रशान्तम् अभवद् रजः।

vyapoḍhābhraghanaḥ kālaḥ kṣaṇena samapadyata. śivaś cānuvavau vāyuḥ praśāntam abhavad rajaḥ.

प्रदक्षिणानुलोमाश् च मङ्गल्या मृगपक्षिणः। प्रयाणे वासुदेवस्य बभूवुर् अनुयायिनः।

pradakṣiṇānulomāś ca maṅgalyā mṛgapakṣiṇaḥ. prayāṇe vāsudevasya babhūvur anuyāyinaḥ.

मङ्गल्यार्थपदैः शब्दैर् अन्ववर्तन्त सर्वशः। सारसाः शतपत्राश् च हंसाश् च मधुसूदनम्।

maṅgalyārthapadaiḥ śabdair anvavartanta sarvaśaḥ. sārasāḥ śatapatrāś ca haṃsāś ca madhusūdanam.

मन्त्राहुतिमहाहोमैर् हूयमानश् च पावकः। प्रदक्षिणशिखो भूत्वा विधूमः समपद्यत।

mantrāhutimahāhomair hūyamānaś ca pāvakaḥ. pradakṣiṇaśikho bhūtvā vidhūmaḥ samapadyata.

वसिष्ठो वामदेवश् च भूरिद्युम्नो गयः क्रथः। शुक्रनारदवाल्मीका मरुतः कुशिको भृगुः।

vasiṣṭho vāmadevaś ca bhūridyumno gayaḥ krathaḥ. śukranāradavālmīkā marutaḥ kuśiko bhṛguḥ.

ब्रह्मदेवर्षयश् चैव कृष्णं यदुसुखावहम्। प्रदक्षिणम् अवर्तन्त सहिता वासवानुजम्।

brahmadevarṣayaś caiva kṛṣṇaṃ yadusukhāvaham. pradakṣiṇam avartanta sahitā vāsavānujam.

एवम् एतैर् महाभागैर् महर्षिगणसाधुभिः। पूजितः प्रययौ कृष्णः कुरूणां सदनं प्रति। देवताभ्यो नमस्कृत्य ब्राह्मणान् स्वस्ति वाच्य च। प्रययौ पुण्डरीकाक्षः सात्यकेन सहाच्युतः।

evam etair mahābhāgair maharṣigaṇasādhubhiḥ. pūjitaḥ prayayau kṛṣṇaḥ kurūṇāṃ sadanaṃ prati. devatābhyo namaskṛtya brāhmaṇān svasti vācya ca. prayayau puṇḍarīkākṣaḥ sātyakena sahācyutaḥ.

तं प्रयान्तम् अनुप्रायात् कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः। भीमसेनार्जुनौ चोभौ माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ।

taṃ prayāntam anuprāyāt kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ. bhīmasenārjunau cobhau mādrīputrau ca pāṇḍavau.

चेकितानश् च विक्रान्तो धृष्टकेतुश् च चेदिपः। द्रुपदः काशिराजश् च शिखण्डी च महारथः।

cekitānaś ca vikrānto dhṛṣṭaketuś ca cedipaḥ. drupadaḥ kāśirājaś ca śikhaṇḍī ca mahārathaḥ.

धृष्टद्युम्नः सपुत्रश् च विराटः केकयैः सह। संसाधनार्थं प्रययुः क्षत्रियाः क्षत्रियर्षभम्।

dhṛṣṭadyumnaḥ saputraś ca virāṭaḥ kekayaiḥ saha. saṃsādhanārthaṃ prayayuḥ kṣatriyāḥ kṣatriyarṣabham.

ततो ऽनुव्रज्य गोविन्दं धर्मराजो युधिष्ठिरः। राज्ञां सकाशे द्युतिमान् उवाचेदं वचस् तदा।

tato 'nuvrajya govindaṃ dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ. rājñāṃ sakāśe dyutimān uvācedaṃ vacas tadā.

यो नैव कामान् न भयान् न लोभान् नार्थकारणात्। अन्यायम् अनुवर्तेत स्थिरबुद्धिर् अलोलुपः।

yo naiva kāmān na bhayān na lobhān nārthakāraṇāt. anyāyam anuvarteta sthirabuddhir alolupaḥ.

धर्मज्ञो धृतिमान् प्राज्ञः सर्वभूतेषु केशवः। ईश्वरः सर्वभूतानां देवदेवः प्रतापवान्।

dharmajño dhṛtimān prājñaḥ sarvabhūteṣu keśavaḥ. īśvaraḥ sarvabhūtānāṃ devadevaḥ pratāpavān.

तं सर्वगुणसंपन्नं श्रीवत्सकृतलक्षणम्। संपरिष्वज्य कौन्तेयः संदेष्टुम् उपचक्रमे।

taṃ sarvaguṇasaṃpannaṃ śrīvatsakṛtalakṣaṇam. saṃpariṣvajya kaunteyaḥ saṃdeṣṭum upacakrame.

या सा बाल्यात् प्रभृत्य् अस्मान् पर्यवर्धयताबला। उपवासतपःशीला सदा स्वस्त्ययने रता।

yā sā bālyāt prabhṛty asmān paryavardhayatābalā. upavāsatapaḥśīlā sadā svastyayane ratā.

देवतातिथिपूजासु गुरुशुश्रूषणे रता। वत्सला प्रियपुत्रा च प्रियास्माकं जनार्दन।

devatātithipūjāsu guruśuśrūṣaṇe ratā. vatsalā priyaputrā ca priyāsmākaṃ janārdana.

सुयोधनभयाद् या नो ऽत्रायतामित्रकर्शन। महतो मृत्युसंबाधाद् उत्तरन् नौर् इवार्णवात्।

suyodhanabhayād yā no 'trāyatāmitrakarśana. mahato mṛtyusaṃbādhād uttaran naur ivārṇavāt.

अस्मत्कृते च सततं यया दुःखानि माधव। अनुभूतान्य् अदुःखार्हा तां स्म पृच्छेर् अनामयम्।

asmatkṛte ca satataṃ yayā duḥkhāni mādhava. anubhūtāny aduḥkhārhā tāṃ sma pṛccher anāmayam.

भृशम् आश्वासयेश् चैनां पुत्रशोकपरिप्लुताम्। अभिवाद्य स्वजेथाश् च पाण्डवान् परिकीर्तयन्।

bhṛśam āśvāsayeś caināṃ putraśokapariplutām. abhivādya svajethāś ca pāṇḍavān parikīrtayan.

ऊढात् प्रभृति दुःखानि श्वशुराणाम् अरिंदम। निकारान् अतदर्हा च पश्यन्ती दुःखम् अश्नुते।

ūḍhāt prabhṛti duḥkhāni śvaśurāṇām ariṃdama. nikārān atadarhā ca paśyantī duḥkham aśnute.

अपि जातु स कालः स्यात् कृष्ण दुःखविपर्ययः। यद् अहं मातरं क्लिष्टां सुखे दध्याम् अरिंदम।

api jātu sa kālaḥ syāt kṛṣṇa duḥkhaviparyayaḥ. yad ahaṃ mātaraṃ kliṣṭāṃ sukhe dadhyām ariṃdama.

प्रव्रजन्तो ऽन्वधावत् सा कृपणा पुत्रगृद्धिनी। रुदतीम् अपहायैनाम् उपगच्छाम यद् वनम्।

pravrajanto 'nvadhāvat sā kṛpaṇā putragṛddhinī. rudatīm apahāyainām upagacchāma yad vanam.

न नूनं म्रियते दुःखैः सा चेज् जीवति केशव। तथा पुत्राधिभिर् गाढम् आर्ता ह्य् आनर्तसत्कृता।

na nūnaṃ mriyate duḥkhaiḥ sā cej jīvati keśava. tathā putrādhibhir gāḍham ārtā hy ānartasatkṛtā.

अभिवाद्या तु सा कृष्ण त्वया मद्वचनाद् विभो। संक्षाम्याथ नमस्कार्या सर्वेषां वचनाद् अपि। धृतराष्ट्रश् च कौरव्यो राजानश् च वयो ऽधिकाः।

abhivādyā tu sā kṛṣṇa tvayā madvacanād vibho. saṃkṣāmyātha namaskāryā sarveṣāṃ vacanād api. dhṛtarāṣṭraś ca kauravyo rājānaś ca vayo 'dhikāḥ.

भीष्मं द्रोणं कृपं चैव महाराजं च बाह्लिकम्। द्रौणिं च सोमदत्तं च सर्वांश् च भरतान् पृथक्। यथावयो यथास्थानं पूजयस्व जनार्दन।

bhīṣmaṃ droṇaṃ kṛpaṃ caiva mahārājaṃ ca bāhlikam. drauṇiṃ ca somadattaṃ ca sarvāṃś ca bharatān pṛthak. yathāvayo yathāsthānaṃ pūjayasva janārdana.

विदुरं च महाप्राज्ञं कुरूणां मन्त्रधारिणम्। अगाधबुद्धिं धर्मज्ञं स्वजेथा मधुसूदन।

viduraṃ ca mahāprājñaṃ kurūṇāṃ mantradhāriṇam. agādhabuddhiṃ dharmajñaṃ svajethā madhusūdana.

इत्य् उक्त्वा केशवं तत्र राजमध्ये युधिष्ठिरः। अनुज्ञातो निववृते कृष्णं कृत्वा प्रदक्षिणम्।

ity uktvā keśavaṃ tatra rājamadhye yudhiṣṭhiraḥ. anujñāto nivavṛte kṛṣṇaṃ kṛtvā pradakṣiṇam.

व्रजन्न् एव तु बीभत्सुः सखायं पुरुषर्षभम्। अब्रवीत् परवीरघ्नं दाशार्हम् अपराजितम्।

vrajann eva tu bībhatsuḥ sakhāyaṃ puruṣarṣabham. abravīt paravīraghnaṃ dāśārham aparājitam.

यद् अस्माकं विभो वृत्तं पुरा वै मन्त्रनिश्चये। अर्धराज्यस्य गोविन्द विदितं सर्वराजसु।

yad asmākaṃ vibho vṛttaṃ purā vai mantraniścaye. ardharājyasya govinda viditaṃ sarvarājasu.

तच् चेद् दद्याद् असङ्गेन सत्कृत्यानवमन्य च। ददाति गोविन्द परं धर्मराज्ञे सुयोधनः। प्रियं मे स्यान् महाबाहो मुच्येरन् महतो भयात्।

tac ced dadyād asaṅgena satkṛtyānavamanya ca. dadāti govinda paraṃ dharmarājñe suyodhanaḥ. priyaṃ me syān mahābāho mucyeran mahato bhayāt.

अतश् चेद् अन्यथा कर्ता धार्तराष्ट्रो ऽनुपायवित्। अन्तं नूनं करिष्यामि क्षत्रियाणां जनार्दन।

ataś ced anyathā kartā dhārtarāṣṭro 'nupāyavit. antaṃ nūnaṃ kariṣyāmi kṣatriyāṇāṃ janārdana.

एवम् उक्ते पाण्डवेन पर्यहृष्यद् वृकोदरः। मुहुर् मुहुः क्रोधवशात् प्रावेपत च पाण्डवः।

evam ukte pāṇḍavena paryahṛṣyad vṛkodaraḥ. muhur muhuḥ krodhavaśāt prāvepata ca pāṇḍavaḥ.

वेपमानश् च कौन्तेयः प्राक्रोशन् महतो रवान्। धनंजयवचः श्रुत्वा हर्षोत्सिक्तमना भृशम्।

vepamānaś ca kaunteyaḥ prākrośan mahato ravān. dhanaṃjayavacaḥ śrutvā harṣotsiktamanā bhṛśam.

तस्य तं निनदं श्रुत्वा संप्रावेपन्त धन्विनः। वाहनानि च सर्वाणि शकृन्मूत्रं प्रसुस्रुवुः।

tasya taṃ ninadaṃ śrutvā saṃprāvepanta dhanvinaḥ. vāhanāni ca sarvāṇi śakṛnmūtraṃ prasusruvuḥ.

इत्य् उक्त्वा केशवं तत्र तथा चोक्त्वा विनिश्चयम्। अनुज्ञातो निववृते परिष्वज्य जनार्दनम्।

ity uktvā keśavaṃ tatra tathā coktvā viniścayam. anujñāto nivavṛte pariṣvajya janārdanam.

तेषु राजसु सर्वेषु निवृत्तेषु जनार्दनः। तूर्णम् अभ्यपतद् धृष्टः सैन्यसुग्रीववाहनः।

teṣu rājasu sarveṣu nivṛtteṣu janārdanaḥ. tūrṇam abhyapatad dhṛṣṭaḥ sainyasugrīvavāhanaḥ.

ते हया वासुदेवस्य दारुकेण प्रचोदिताः। पन्थानम् आचेमुर् इव ग्रसमाना इवाम्बरम्।

te hayā vāsudevasya dārukeṇa pracoditāḥ. panthānam ācemur iva grasamānā ivāmbaram.

अथापश्यन् महाबाहुर् ऋषीन् अध्वनि केशवः। ब्राह्म्या श्रिया दीप्यमानान् स्थितान् उभयतः पथि।

athāpaśyan mahābāhur ṛṣīn adhvani keśavaḥ. brāhmyā śriyā dīpyamānān sthitān ubhayataḥ pathi.

सो ऽवतीर्य रथात् तूर्णम् अभिवाद्य जनार्दनः। यथावत् तान् ऋषीन् सर्वान् अभ्यभाषत पूजयन्।

so 'vatīrya rathāt tūrṇam abhivādya janārdanaḥ. yathāvat tān ṛṣīn sarvān abhyabhāṣata pūjayan.

कच्चिल् लोकेषु कुशलं कच्चिद् धर्मः स्वनुष्ठितः। ब्राह्मणानां त्रयो वर्णाः कच्चित् तिष्ठन्ति शासने। पितृदेवातिथिभ्यश् च कच्चित् पूजा स्वनुष्ठिता।

kaccil lokeṣu kuśalaṃ kaccid dharmaḥ svanuṣṭhitaḥ. brāhmaṇānāṃ trayo varṇāḥ kaccit tiṣṭhanti śāsane. pitṛdevātithibhyaś ca kaccit pūjā svanuṣṭhitā.

तेभ्यः प्रयुज्य तां पूजां प्रोवाच मधुसूदनः। भगवन्तः क्व संसिद्धाः का वीथी भवताम् इह।

tebhyaḥ prayujya tāṃ pūjāṃ provāca madhusūdanaḥ. bhagavantaḥ kva saṃsiddhāḥ kā vīthī bhavatām iha.

किं वा भगवतां कार्यम् अहं किं करवाणि वः। केनार्थेनोपसंप्राप्ता भगवन्तो महीतलम्। एवम् उक्ताः केशवेन मुनयः संशितव्रताः। नारदप्रमुखाः सर्वे प्रत्यनन्दन्त केशवम्। अधःशिराः सर्पमाली महर्षिः सत्यदेवलः। अर्वावसुश् च जानुश् च मैत्रेयः शुनको बली। बको दाल्भ्यः स्थूलशिराः कृष्णद्वैपायनस् तथा। आयोदधौम्यो धौम्यश् च आणिमाण्डव्यकौशिकौ। दामोष्णीषस् त्रिषवणः पर्णादो घटजानुकः। मौञ्जायनो वायुभक्षः पाराशर्यो ऽथ शारिकः। शीलवान् अशनिर्धाता शून्यपालो ऽकृतश्रमः। श्वेतकेतुश् च कत्थामा वैदश् चापि हिरण्यदः।

kiṃ vā bhagavatāṃ kāryam ahaṃ kiṃ karavāṇi vaḥ. kenārthenopasaṃprāptā bhagavanto mahītalam. evam uktāḥ keśavena munayaḥ saṃśitavratāḥ. nāradapramukhāḥ sarve pratyanandanta keśavam. adhaḥśirāḥ sarpamālī maharṣiḥ satyadevalaḥ. arvāvasuś ca jānuś ca maitreyaḥ śunako balī. bako dālbhyaḥ sthūlaśirāḥ kṛṣṇadvaipāyanas tathā. āyodadhaumyo dhaumyaś ca āṇimāṇḍavyakauśikau. dāmoṣṇīṣas triṣavaṇaḥ parṇādo ghaṭajānukaḥ. mauñjāyano vāyubhakṣaḥ pārāśaryo 'tha śārikaḥ. śīlavān aśanirdhātā śūnyapālo 'kṛtaśramaḥ. śvetaketuś ca katthāmā vaidaś cāpi hiraṇyadaḥ.

तम् अब्रवीज् जामदग्न्य उपेत्य मधुसूदनम्। परिष्वज्य च गोविन्दं पुरा सुचरिते सखा।

tam abravīj jāmadagnya upetya madhusūdanam. pariṣvajya ca govindaṃ purā sucarite sakhā.

देवर्षयः पुण्यकृतो ब्राह्मणाश् च बहुश्रुताः। राजर्षयश् च दाशार्ह मानयन्तस् तपस्विनः।

devarṣayaḥ puṇyakṛto brāhmaṇāś ca bahuśrutāḥ. rājarṣayaś ca dāśārha mānayantas tapasvinaḥ.

देवासुरस्य द्रष्टारः पुराणस्य महाद्युते। समेतं पार्थिवं क्षत्रं दिदृक्षन्तश् च सर्वतः।

devāsurasya draṣṭāraḥ purāṇasya mahādyute. sametaṃ pārthivaṃ kṣatraṃ didṛkṣantaś ca sarvataḥ.

सभासदश् च राजानस् त्वां च सत्यं जनार्दन। एतन् महत् प्रेक्षणीयं द्रष्टुं गच्छाम केशव।

sabhāsadaś ca rājānas tvāṃ ca satyaṃ janārdana. etan mahat prekṣaṇīyaṃ draṣṭuṃ gacchāma keśava.

धर्मार्थसहिता वाचः श्रोतुम् इच्छाम माधव। त्वयोच्यमानाः कुरुषु राजमध्ये परंतप। सभायां मधुरा वाचः शुश्रूषन्तस् त्वयेरिताः। कुरूणां प्रतिपत्तिं च श्रोतुम् इच्छाम केशव।

dharmārthasahitā vācaḥ śrotum icchāma mādhava. tvayocyamānāḥ kuruṣu rājamadhye paraṃtapa. sabhāyāṃ madhurā vācaḥ śuśrūṣantas tvayeritāḥ. kurūṇāṃ pratipattiṃ ca śrotum icchāma keśava.

भीष्मद्रोणादयश् चैव विदुरश् च महामतिः। त्वं च यादवशार्दूल सभायां वै समेष्यथ।

bhīṣmadroṇādayaś caiva viduraś ca mahāmatiḥ. tvaṃ ca yādavaśārdūla sabhāyāṃ vai sameṣyatha.

तव वाक्यानि दिव्यानि तत्र तेषां च माधव। श्रोतुम् इच्छाम गोविन्द सत्यानि च शुभानि च। त्वत्पादस्पर्शसंशुद्धा भूमिर् दुष्टविवर्जिता। धर्मवृद्ध्या शोभमाना प्रीतिं चाधास्यतीह नः।

tava vākyāni divyāni tatra teṣāṃ ca mādhava. śrotum icchāma govinda satyāni ca śubhāni ca. tvatpādasparśasaṃśuddhā bhūmir duṣṭavivarjitā. dharmavṛddhyā śobhamānā prītiṃ cādhāsyatīha naḥ.

आपृष्टो ऽसि महाबाहो पुनर् द्रक्ष्यामहे वयम्। याह्य् अविघ्नेन वै वीर द्रक्ष्यामस् त्वां सभागतम्। आसीनम् आसने दिव्ये बलतेजःसमाहितम्।

āpṛṣṭo 'si mahābāho punar drakṣyāmahe vayam. yāhy avighnena vai vīra drakṣyāmas tvāṃ sabhāgatam. āsīnam āsane divye balatejaḥsamāhitam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...