महाभारत 5.77 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 77→

[mh-5-77] • 21 श्लोकाः

भगवान् उवाच। एवम् एतन् महाबाहो यथा वदसि पाण्डव। पाण्डवानां कुरूणां च प्रतिपत्स्ये निरामयम्। सर्वं त्व् इदं समायत्तं बीभत्सो कर्मणोर् द्वयोः।

bhagavān uvāca. evam etan mahābāho yathā vadasi pāṇḍava. pāṇḍavānāṃ kurūṇāṃ ca pratipatsye nirāmayam. sarvaṃ tv idaṃ samāyattaṃ bībhatso karmaṇor dvayoḥ.

क्षेत्रं हि रसवच् छुद्धं कर्षकेणोपपादितम्। ऋते वर्षं न कौन्तेय जातु निर्वर्तयेत् फलम्।

kṣetraṃ hi rasavac chuddhaṃ karṣakeṇopapāditam. ṛte varṣaṃ na kaunteya jātu nirvartayet phalam.

तत्र वै पौरुषं ब्रूयुर् आसेकं यत्नकारितम्। तत्र चापि ध्रुवं पश्येच् छोषणं दैवकारितम्।

tatra vai pauruṣaṃ brūyur āsekaṃ yatnakāritam. tatra cāpi dhruvaṃ paśyec choṣaṇaṃ daivakāritam.

तद् इदं निश्चितं बुद्ध्या पूर्वैर् अपि महात्मभिः। दैवे च मानुषे चैव संयुक्तं लोककारणम्।

tad idaṃ niścitaṃ buddhyā pūrvair api mahātmabhiḥ. daive ca mānuṣe caiva saṃyuktaṃ lokakāraṇam.

अहं हि तत् करिष्यामि परं पुरुषकारतः। दैवं तु न मया शक्यं कर्म कर्तुं कथं चन।

ahaṃ hi tat kariṣyāmi paraṃ puruṣakārataḥ. daivaṃ tu na mayā śakyaṃ karma kartuṃ kathaṃ cana.

स हि धर्मं च सत्यं च त्यक्त्वा चरति दुर्मतिः। न हि संतप्यते तेन तथारूपेण कर्मणा।

sa hi dharmaṃ ca satyaṃ ca tyaktvā carati durmatiḥ. na hi saṃtapyate tena tathārūpeṇa karmaṇā.

तां चापि बुद्धिं पापिष्ठां वर्धयन्त्य् अस्य मन्त्रिणः। शकुनिः सूतपुत्रश् च भ्राता दुःशासनस् तथा।

tāṃ cāpi buddhiṃ pāpiṣṭhāṃ vardhayanty asya mantriṇaḥ. śakuniḥ sūtaputraś ca bhrātā duḥśāsanas tathā.

स हि त्यागेन राज्यस्य न शमं समुपेष्यति। अन्तरेण वधात् पार्थ सानुबन्धः सुयोधनः।

sa hi tyāgena rājyasya na śamaṃ samupeṣyati. antareṇa vadhāt pārtha sānubandhaḥ suyodhanaḥ.

न चापि प्रणिपातेन त्यक्तुम् इच्छति धर्मराट्। याच्यमानस् तु राज्यं स न प्रदास्यति दुर्मतिः।

na cāpi praṇipātena tyaktum icchati dharmarāṭ. yācyamānas tu rājyaṃ sa na pradāsyati durmatiḥ.

न तु मन्ये स तद् वाच्यो यद् युधिष्ठिरशासनम्। उक्तं प्रयोजनं तत्र धर्मराजेन भारत।

na tu manye sa tad vācyo yad yudhiṣṭhiraśāsanam. uktaṃ prayojanaṃ tatra dharmarājena bhārata.

तथा पापस् तु तत् सर्वं न करिष्यति कौरवः। तस्मिंश् चाक्रियमाणे ऽसौ लोकवध्यो भविष्यति।

tathā pāpas tu tat sarvaṃ na kariṣyati kauravaḥ. tasmiṃś cākriyamāṇe 'sau lokavadhyo bhaviṣyati.

मम चापि स वध्यो वै जगतश् चापि भारत। येन कौमारके यूयं सर्वे विप्रकृतास् तथा।

mama cāpi sa vadhyo vai jagataś cāpi bhārata. yena kaumārake yūyaṃ sarve viprakṛtās tathā.

विप्रलुप्तं च वो राज्यं नृशंसेन दुरात्मना। न चोपशाम्यते पापः श्रियं दृष्ट्वा युधिष्ठिरे।

vipraluptaṃ ca vo rājyaṃ nṛśaṃsena durātmanā. na copaśāmyate pāpaḥ śriyaṃ dṛṣṭvā yudhiṣṭhire.

असकृच् चाप्य् अहं तेन त्वत्कृते पार्थ भेदितः। न मया तद् गृहीतं च पापं तस्य चिकीर्षितम्।

asakṛc cāpy ahaṃ tena tvatkṛte pārtha bheditaḥ. na mayā tad gṛhītaṃ ca pāpaṃ tasya cikīrṣitam.

जानासि हि महाबाहो त्वम् अप्य् अस्य परं मतम्। प्रियं चिकीर्षमाणं च धर्मराजस्य माम् अपि।

jānāsi hi mahābāho tvam apy asya paraṃ matam. priyaṃ cikīrṣamāṇaṃ ca dharmarājasya mām api.

स जानंस् तस्य चात्मानं मम चैव परं मतम्। अजानन्न् इव चाकस्माद् अर्जुनाद्याभिशङ्कसे।

sa jānaṃs tasya cātmānaṃ mama caiva paraṃ matam. ajānann iva cākasmād arjunādyābhiśaṅkase.

यच् चापि परमं दिव्यं तच् चाप्य् अवगतं त्वया। विधानविहितं पार्थ कथं शर्म भवेत् परैः।

yac cāpi paramaṃ divyaṃ tac cāpy avagataṃ tvayā. vidhānavihitaṃ pārtha kathaṃ śarma bhavet paraiḥ.

यत् तु वाचा मया शक्यं कर्मणा चापि पाण्डव। करिष्ये तद् अहं पार्थ न त्व् आशंसे शमं परैः।

yat tu vācā mayā śakyaṃ karmaṇā cāpi pāṇḍava. kariṣye tad ahaṃ pārtha na tv āśaṃse śamaṃ paraiḥ.

कथं गोहरणे ब्रूयाद् इच्छञ् शर्म तथाविधम्। याच्यमानो ऽपि भीष्मेण संवत्सरगते ऽध्वनि।

kathaṃ goharaṇe brūyād icchañ śarma tathāvidham. yācyamāno 'pi bhīṣmeṇa saṃvatsaragate 'dhvani.

तदैव ते पराभूता यदा संकल्पितास् त्वया। लवशः क्षणशश् चापि न च तुष्टः सुयोधनः।

tadaiva te parābhūtā yadā saṃkalpitās tvayā. lavaśaḥ kṣaṇaśaś cāpi na ca tuṣṭaḥ suyodhanaḥ.

सर्वथा तु मया कार्यं धर्मराजस्य शासनम्। विभाव्यं तस्य भूयश् च कर्म पापं दुरात्मनः।

sarvathā tu mayā kāryaṃ dharmarājasya śāsanam. vibhāvyaṃ tasya bhūyaś ca karma pāpaṃ durātmanaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents