महाभारत 5.78 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 78→

[mh-5-78] • 18 श्लोकाः

नकुल उवाच। उक्तं बहुविधं वाक्यं धर्मराजेन माधव। धर्मज्ञेन वदान्येन धर्मयुक्तं च तत्त्वतः।

nakula uvāca. uktaṃ bahuvidhaṃ vākyaṃ dharmarājena mādhava. dharmajñena vadānyena dharmayuktaṃ ca tattvataḥ.

मतम् आज्ञाय राज्ञश् च भीमसेनेन माधव। संशमो बाहुवीर्यं च ख्यापितं माधवात्मनः।

matam ājñāya rājñaś ca bhīmasenena mādhava. saṃśamo bāhuvīryaṃ ca khyāpitaṃ mādhavātmanaḥ.

तथैव फल्गुनेनापि यद् उक्तं तत् त्वया श्रुतम्। आत्मनश् च मतं वीर कथितं भवतासकृत्।

tathaiva phalgunenāpi yad uktaṃ tat tvayā śrutam. ātmanaś ca mataṃ vīra kathitaṃ bhavatāsakṛt.

सर्वम् एतद् अतिक्रम्य श्रुत्वा परमतं भवान्। यत् प्राप्तकालं मन्येथास् तत् कुर्याः पुरुषोत्तम।

sarvam etad atikramya śrutvā paramataṃ bhavān. yat prāptakālaṃ manyethās tat kuryāḥ puruṣottama.

तस्मिंस् तस्मिन् निमित्ते हि मतं भवति केशव। प्राप्तकालं मनुष्येण स्वयं कार्यम् अरिंदम।

tasmiṃs tasmin nimitte hi mataṃ bhavati keśava. prāptakālaṃ manuṣyeṇa svayaṃ kāryam ariṃdama.

अन्यथा चिन्तितो ह्य् अर्थः पुनर् भवति सो ऽन्यथा। अनित्यमतयो लोके नराः पुरुषसत्तम।

anyathā cintito hy arthaḥ punar bhavati so 'nyathā. anityamatayo loke narāḥ puruṣasattama.

अन्यथा बुद्धयो ह्य् आसन्न् अस्मासु वनवासिषु। अदृश्येष्व् अन्यथा कृष्ण दृश्येषु पुनर् अन्यथा।

anyathā buddhayo hy āsann asmāsu vanavāsiṣu. adṛśyeṣv anyathā kṛṣṇa dṛśyeṣu punar anyathā.

अस्माकम् अपि वार्ष्णेय वने विचरतां तदा। न तथा प्रणयो राज्ये यथा संप्रति वर्तते।

asmākam api vārṣṇeya vane vicaratāṃ tadā. na tathā praṇayo rājye yathā saṃprati vartate.

निवृत्तवनवासान् नः श्रुत्वा वीर समागताः। अक्षौहिण्यो हि सप्तेमास् त्वत्प्रसादाज् जनार्दन।

nivṛttavanavāsān naḥ śrutvā vīra samāgatāḥ. akṣauhiṇyo hi saptemās tvatprasādāj janārdana.

इमान् हि पुरुषव्याघ्रान् अचिन्त्यबलपौरुषान्। आत्तशस्त्रान् रणे दृष्ट्वा न व्यथेद् इह कः पुमान्।

imān hi puruṣavyāghrān acintyabalapauruṣān. āttaśastrān raṇe dṛṣṭvā na vyathed iha kaḥ pumān.

स भवान् कुरुमध्ये तं सान्त्वपूर्वं भयान्वितम्। ब्रूयाद् वाक्यं यथा मन्दो न व्यथेत सुयोधनः।

sa bhavān kurumadhye taṃ sāntvapūrvaṃ bhayānvitam. brūyād vākyaṃ yathā mando na vyatheta suyodhanaḥ.

युधिष्ठिरं भीमसेनं बीभत्सुं चापराजितम्। सहदेवं च मां चैव त्वां च रामं च केशव।

yudhiṣṭhiraṃ bhīmasenaṃ bībhatsuṃ cāparājitam. sahadevaṃ ca māṃ caiva tvāṃ ca rāmaṃ ca keśava.

सात्यकिं च महावीर्यं विराटं च सहात्मजम्। द्रुपदं च सहामात्यं धृष्टद्युम्नं च पार्षतम्।

sātyakiṃ ca mahāvīryaṃ virāṭaṃ ca sahātmajam. drupadaṃ ca sahāmātyaṃ dhṛṣṭadyumnaṃ ca pārṣatam.

काशिराजं च विक्रान्तं धृष्टकेतुं च चेदिपम्। मांसशोणितभृन् मर्त्यः प्रतियुध्येत को युधि।

kāśirājaṃ ca vikrāntaṃ dhṛṣṭaketuṃ ca cedipam. māṃsaśoṇitabhṛn martyaḥ pratiyudhyeta ko yudhi.

स भवान् गमनाद् एव साधयिष्यत्य् असंशयम्। इष्टम् अर्थं महाबाहो धर्मराजस्य केवलम्।

sa bhavān gamanād eva sādhayiṣyaty asaṃśayam. iṣṭam arthaṃ mahābāho dharmarājasya kevalam.

विदुरश् चैव भीष्मश् च द्रोणश् च सहबाह्लिकः। श्रेयः समर्था विज्ञातुम् उच्यमानं त्वयानघ।

viduraś caiva bhīṣmaś ca droṇaś ca sahabāhlikaḥ. śreyaḥ samarthā vijñātum ucyamānaṃ tvayānagha.

ते चैनम् अनुनेष्यन्ति धृतराष्ट्रं जनाधिपम्। तं च पापसमाचारं सहामात्यं सुयोधनम्।

te cainam anuneṣyanti dhṛtarāṣṭraṃ janādhipam. taṃ ca pāpasamācāraṃ sahāmātyaṃ suyodhanam.

श्रोता चार्थस्य विदुरस् त्वं च वक्ता जनार्दन। कम् इवार्थं विवर्तन्तं स्थापयेतां न वर्त्मनि।

śrotā cārthasya viduras tvaṃ ca vaktā janārdana. kam ivārthaṃ vivartantaṃ sthāpayetāṃ na vartmani.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...