महाभारत 5.72 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 72→

[mh-5-72] • 23 श्लोकाः

भीमसेन उवाच। यथा यथैव शान्तिः स्यात् कुरूणां मधुसूदन। तथा तथैव भाषेथा मा स्म युद्धेन भीषयेः।

bhīmasena uvāca. yathā yathaiva śāntiḥ syāt kurūṇāṃ madhusūdana. tathā tathaiva bhāṣethā mā sma yuddhena bhīṣayeḥ.

अमर्षी नित्यसंरब्धः श्रेयोद्वेषी महामनाः। नोग्रं दुर्योधनो वाच्यः साम्नैवैनं समाचरेः।

amarṣī nityasaṃrabdhaḥ śreyodveṣī mahāmanāḥ. nograṃ duryodhano vācyaḥ sāmnaivainaṃ samācareḥ.

प्रकृत्या पापसत्त्वश् च तुल्यचेताश् च दस्युभिः। ऐश्वर्यमदमत्तश् च कृतवैरश् च पाण्डवैः।

prakṛtyā pāpasattvaś ca tulyacetāś ca dasyubhiḥ. aiśvaryamadamattaś ca kṛtavairaś ca pāṇḍavaiḥ.

अदीर्घदर्शी निष्ठूरी क्षेप्ता क्रूरपराक्रमः। दीर्घमन्युर् अनेयश् च पापात्मा निकृतिप्रियः।

adīrghadarśī niṣṭhūrī kṣeptā krūraparākramaḥ. dīrghamanyur aneyaś ca pāpātmā nikṛtipriyaḥ.

म्रियेतापि न भज्येत नैव जह्यात् स्वकं मतम्। तादृशेन शमं कृष्ण मन्ये परमदुष्करम्।

mriyetāpi na bhajyeta naiva jahyāt svakaṃ matam. tādṛśena śamaṃ kṛṣṇa manye paramaduṣkaram.

सुहृदाम् अप्य् अवाचीनस् त्यक्तधर्मः प्रियानृतः। प्रतिहन्त्य् एव सुहृदां वाचश् चैव मनांसि च।

suhṛdām apy avācīnas tyaktadharmaḥ priyānṛtaḥ. pratihanty eva suhṛdāṃ vācaś caiva manāṃsi ca.

स मन्युवशम् आपन्नः स्वभावं दुष्टम् आस्थितः। स्वभावात् पापम् अन्वेति तृणैस् तुन्न इवोरगः।

sa manyuvaśam āpannaḥ svabhāvaṃ duṣṭam āsthitaḥ. svabhāvāt pāpam anveti tṛṇais tunna ivoragaḥ.

दुर्योधनो हि यत् सेनः सर्वथा विदितस् तव। यच्छीलो यत्स्वभावश् च यद्बलो यत्पराक्रमः।

duryodhano hi yat senaḥ sarvathā viditas tava. yacchīlo yatsvabhāvaś ca yadbalo yatparākramaḥ.

पुरा प्रसन्नाः कुरवः सहपुत्रास् तथा वयम्। इन्द्रज्येष्ठा इवाभूम मोदमानाः सबान्धवाः।

purā prasannāḥ kuravaḥ sahaputrās tathā vayam. indrajyeṣṭhā ivābhūma modamānāḥ sabāndhavāḥ.

दुर्योधनस्य क्रोधेन भारता मधुसूदन। धक्ष्यन्ते शिशिरापाये वनानीव हुताशनैः।

duryodhanasya krodhena bhāratā madhusūdana. dhakṣyante śiśirāpāye vanānīva hutāśanaiḥ.

अष्टादशेमे राजानः प्रख्याता मधुसूदन। ये समुच्चिच्छिदुर् ज्ञातीन् सुहृदश् च सबान्धवान्।

aṣṭādaśeme rājānaḥ prakhyātā madhusūdana. ye samuccicchidur jñātīn suhṛdaś ca sabāndhavān.

असुराणां समृद्धानां ज्वलताम् इव तेजसा। पर्यायकाले धर्मस्य प्राप्ते बलिर् अजायत।

asurāṇāṃ samṛddhānāṃ jvalatām iva tejasā. paryāyakāle dharmasya prāpte balir ajāyata.

हैहयानाम् उदावर्तो नीपानां जनमेजयः। बहुलस् तालजङ्घानां कृमीणाम् उद्धतो वसुः।

haihayānām udāvarto nīpānāṃ janamejayaḥ. bahulas tālajaṅghānāṃ kṛmīṇām uddhato vasuḥ.

अजबिन्दुः सुवीराणां सुराष्ट्राणां कुशर्द्धिकः। अर्कजश् च बलीहानां चीनानां धौतमूलकः।

ajabinduḥ suvīrāṇāṃ surāṣṭrāṇāṃ kuśarddhikaḥ. arkajaś ca balīhānāṃ cīnānāṃ dhautamūlakaḥ.

हयग्रीवो विदेहानां वरप्रश् च महौजसाम्। बाहुः सुन्दरवेगानां दीप्ताक्षाणां पुरूरवाः।

hayagrīvo videhānāṃ varapraś ca mahaujasām. bāhuḥ sundaravegānāṃ dīptākṣāṇāṃ purūravāḥ.

सहजश् चेदिमत्स्यानां प्रचेतानां बृहद्बलः। धारणश् चेन्द्रवत्सानां मुकुटानां विगाहनः।

sahajaś cedimatsyānāṃ pracetānāṃ bṛhadbalaḥ. dhāraṇaś cendravatsānāṃ mukuṭānāṃ vigāhanaḥ.

शमश् च नन्दिवेगानाम् इत्य् एते कुलपांसनाः। युगान्ते कृष्ण संभूताः कुलेषु पुरुषाधमाः।

śamaś ca nandivegānām ity ete kulapāṃsanāḥ. yugānte kṛṣṇa saṃbhūtāḥ kuleṣu puruṣādhamāḥ.

अप्य् अयं नः कुरूणां स्याद् युगान्ते कालसंभृतः। दुर्योधनः कुलाङ्गारो जघन्यः पापपूरुषः।

apy ayaṃ naḥ kurūṇāṃ syād yugānte kālasaṃbhṛtaḥ. duryodhanaḥ kulāṅgāro jaghanyaḥ pāpapūruṣaḥ.

तस्मान् मृदु शनैर् एनं ब्रूया धर्मार्थसंहितम्। कामानुबन्धबहुलं नोग्रम् उग्रपराक्रमम्।

tasmān mṛdu śanair enaṃ brūyā dharmārthasaṃhitam. kāmānubandhabahulaṃ nogram ugraparākramam.

अपि दुर्योधनं कृष्ण सर्वे वयम् अधश्चराः। नीचैर् भूत्वानुयास्यामो मा स्म नो भरता नशन्।

api duryodhanaṃ kṛṣṇa sarve vayam adhaścarāḥ. nīcair bhūtvānuyāsyāmo mā sma no bharatā naśan.

अप्य् उदासीनवृत्तिः स्याद् यथा नः कुरुभिः सह। वासुदेव तथा कार्यं न कुरून् अनयः स्पृशेत्।

apy udāsīnavṛttiḥ syād yathā naḥ kurubhiḥ saha. vāsudeva tathā kāryaṃ na kurūn anayaḥ spṛśet.

वाच्यः पितामहो वृद्धो ये च कृष्ण सभासदः। भ्रातॄणाम् अस्तु सौभ्रात्रं धार्तराष्ट्रः प्रशाम्यताम्।

vācyaḥ pitāmaho vṛddho ye ca kṛṣṇa sabhāsadaḥ. bhrātṝṇām astu saubhrātraṃ dhārtarāṣṭraḥ praśāmyatām.

अहम् एतद् ब्रवीम्य् एवं राजा चैव प्रशंसति। अर्जुनो नैव युद्धार्थी भूयसी हि दयार्जुने।

aham etad bravīmy evaṃ rājā caiva praśaṃsati. arjuno naiva yuddhārthī bhūyasī hi dayārjune.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...