महाभारत 5.67 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 67→

[mh-5-67] • 21 श्लोकाः

धृतराष्ट्र उवाच। कथं त्वं माधवं वेत्थ सर्वलोकमहेश्वरम्। कथम् एनं न वेदाहं तन् ममाचक्ष्व संजय।

dhṛtarāṣṭra uvāca. kathaṃ tvaṃ mādhavaṃ vettha sarvalokamaheśvaram. katham enaṃ na vedāhaṃ tan mamācakṣva saṃjaya.

संजय उवाच। विद्या राजन् न ते विद्या मम विद्या न हीयते। विद्याहीनस् तमोध्वस्तो नाभिजानाति केशवम्।

saṃjaya uvāca. vidyā rājan na te vidyā mama vidyā na hīyate. vidyāhīnas tamodhvasto nābhijānāti keśavam.

विद्यया तात जानामि त्रियुगं मधुसूदनम्। कर्तारम् अकृतं देवं भूतानां प्रभवाप्ययम्।

vidyayā tāta jānāmi triyugaṃ madhusūdanam. kartāram akṛtaṃ devaṃ bhūtānāṃ prabhavāpyayam.

धृतराष्ट्र उवाच। गावल्गणे ऽत्र का भक्तिर् या ते नित्या जनार्दने। यया त्वम् अभिजानासि त्रियुगं मधुसूदनम्।

dhṛtarāṣṭra uvāca. gāvalgaṇe 'tra kā bhaktir yā te nityā janārdane. yayā tvam abhijānāsi triyugaṃ madhusūdanam.

संजय उवाच। मायां न सेवे भद्रं ते न वृथाधर्मम् आचरे। शुद्धभावं गतो भक्त्या शास्त्राद् वेद्मि जनार्दनम्।

saṃjaya uvāca. māyāṃ na seve bhadraṃ te na vṛthādharmam ācare. śuddhabhāvaṃ gato bhaktyā śāstrād vedmi janārdanam.

धृतराष्ट्र उवाच। दुर्योधन हृषीकेशं प्रपद्यस्व जनार्दनम्। आप्तो नः संजयस् तात शरणं गच्छ केशवम्।

dhṛtarāṣṭra uvāca. duryodhana hṛṣīkeśaṃ prapadyasva janārdanam. āpto naḥ saṃjayas tāta śaraṇaṃ gaccha keśavam.

दुर्योधन उवाच। भगवान् देवकीपुत्रो लोकं चेन् निहनिष्यति। प्रवदन्न् अर्जुने सख्यं नाहं गच्छे ऽद्य केशवम्।

duryodhana uvāca. bhagavān devakīputro lokaṃ cen nihaniṣyati. pravadann arjune sakhyaṃ nāhaṃ gacche 'dya keśavam.

धृतराष्ट्र उवाच। अवाग् गान्धारि पुत्रास् ते गच्छत्य् एष सुदुर्मतिः। ईर्ष्युर् दुरात्मा मानी च श्रेयसां वचनातिगः।

dhṛtarāṣṭra uvāca. avāg gāndhāri putrās te gacchaty eṣa sudurmatiḥ. īrṣyur durātmā mānī ca śreyasāṃ vacanātigaḥ.

गान्धार्य् उवाच। ऐश्वर्यकाम दुष्टात्मन् वृद्धानां शासनातिग। ऐश्वर्यजीविते हित्वा पितरं मां च बालिश।

gāndhāry uvāca. aiśvaryakāma duṣṭātman vṛddhānāṃ śāsanātiga. aiśvaryajīvite hitvā pitaraṃ māṃ ca bāliśa.

वर्धयन् दुर्हृदां प्रीतिं मां च शोकेन वर्धयन्। निहतो भीमसेनेन स्मर्तासि वचनं पितुः।

vardhayan durhṛdāṃ prītiṃ māṃ ca śokena vardhayan. nihato bhīmasenena smartāsi vacanaṃ pituḥ.

व्यास उवाच। दयितो ऽसि राजन् कृष्णस्य धृतराष्ट्र निबोध मे। यस्य ते संजयो दूतो यस् त्वां श्रेयसि योक्ष्यते।

vyāsa uvāca. dayito 'si rājan kṛṣṇasya dhṛtarāṣṭra nibodha me. yasya te saṃjayo dūto yas tvāṃ śreyasi yokṣyate.

जानात्य् एष हृषीकेशं पुराणं यच् च वै नवम्। शुश्रूषमाणम् एकाग्रं मोक्ष्यते महतो भयात्।

jānāty eṣa hṛṣīkeśaṃ purāṇaṃ yac ca vai navam. śuśrūṣamāṇam ekāgraṃ mokṣyate mahato bhayāt.

वैचित्रवीर्य पुरुषाः क्रोधहर्षतमोवृताः। सिता बहुविधैः पाशैर् ये न तुष्टाः स्वकैर् धनैः।

vaicitravīrya puruṣāḥ krodhaharṣatamovṛtāḥ. sitā bahuvidhaiḥ pāśair ye na tuṣṭāḥ svakair dhanaiḥ.

यमस्य वशम् आयान्ति काममूढाः पुनः पुनः। अन्धनेत्रा यथैवान्धा नीयमानाः स्वकर्मभिः।

yamasya vaśam āyānti kāmamūḍhāḥ punaḥ punaḥ. andhanetrā yathaivāndhā nīyamānāḥ svakarmabhiḥ.

एष एकायनः पन्था येन यान्ति मनीषिणः। तं दृष्ट्वा मृत्युम् अत्येति महांस् तत्र न सज्जते।

eṣa ekāyanaḥ panthā yena yānti manīṣiṇaḥ. taṃ dṛṣṭvā mṛtyum atyeti mahāṃs tatra na sajjate.

धृतराष्ट्र उवाच। अङ्ग संजय मे शंस पन्थानम् अकुतोभयम्। येन गत्वा हृषीकेशं प्राप्नुयां शान्तिम् उत्तमाम्।

dhṛtarāṣṭra uvāca. aṅga saṃjaya me śaṃsa panthānam akutobhayam. yena gatvā hṛṣīkeśaṃ prāpnuyāṃ śāntim uttamām.

संजय उवाच। नाकृतात्मा कृतात्मानं जातु विद्याज् जनार्दनम्। आत्मनस् तु क्रियोपायो नान्यत्रेन्द्रियनिग्रहात्।

saṃjaya uvāca. nākṛtātmā kṛtātmānaṃ jātu vidyāj janārdanam. ātmanas tu kriyopāyo nānyatrendriyanigrahāt.

इन्द्रियाणाम् उदीर्णानां कामत्यागो ऽप्रमादतः। अप्रमादो ऽविहिंसा च ज्ञानयोनिर् असंशयम्।

indriyāṇām udīrṇānāṃ kāmatyāgo 'pramādataḥ. apramādo 'vihiṃsā ca jñānayonir asaṃśayam.

इन्द्रियाणां यमे यत्तो भव राजन्न् अतन्द्रितः। बुद्धिश् च मा ते च्यवतु नियच्छैतां यतस् ततः।

indriyāṇāṃ yame yatto bhava rājann atandritaḥ. buddhiś ca mā te cyavatu niyacchaitāṃ yatas tataḥ.

एतज् ज्ञानं विदुर् विप्रा ध्रुवम् इन्द्रियधारणम्। एतज् ज्ञानं च पन्थाश् च येन यान्ति मनीषिणः।

etaj jñānaṃ vidur viprā dhruvam indriyadhāraṇam. etaj jñānaṃ ca panthāś ca yena yānti manīṣiṇaḥ.

अप्राप्यः केशवो राजन्न् इन्द्रियैर् अजितैर् नृभिः। आगमाधिगतो योगाद् वशी तत्त्वे प्रसीदति।

aprāpyaḥ keśavo rājann indriyair ajitair nṛbhiḥ. āgamādhigato yogād vaśī tattve prasīdati.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...