महाभारत 5.61 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 61→

[mh-5-61] • 18 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। तथा तु पृच्छन्तम् अतीव पार्थान्; वैचित्रवीर्यं तम् अचिन्तयित्वा। उवाच कर्णो धृतराष्ट्रपुत्रं; प्रहर्षयन् संसदि कौरवाणाम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. tathā tu pṛcchantam atīva pārthān; vaicitravīryaṃ tam acintayitvā. uvāca karṇo dhṛtarāṣṭraputraṃ; praharṣayan saṃsadi kauravāṇām.

मिथ्या प्रतिज्ञाय मया यद् अस्त्रं; रामाद् धृतं ब्रह्मपुरं पुरस्तात्। विज्ञाय तेनास्मि तदैवम् उक्तस्; तवान्तकाले ऽप्रतिभास्यतीति।

mithyā pratijñāya mayā yad astraṃ; rāmād dhṛtaṃ brahmapuraṃ purastāt. vijñāya tenāsmi tadaivam uktas; tavāntakāle 'pratibhāsyatīti.

महापराधे ह्य् अपि संनतेन; महर्षिणाहं गुरुणा च शप्तः। शक्तः प्रदग्धुं ह्य् अपि तिग्मतेजाः; ससागराम् अप्य् अवनिं महर्षिः।

mahāparādhe hy api saṃnatena; maharṣiṇāhaṃ guruṇā ca śaptaḥ. śaktaḥ pradagdhuṃ hy api tigmatejāḥ; sasāgarām apy avaniṃ maharṣiḥ.

प्रसादितं ह्य् अस्य मया मनो ऽभूच्; छुश्रूषया स्वेन च पौरुषेण। ततस् तद् अस्त्रं मम सावशेषं; तस्मात् समर्थो ऽस्मि ममैष भारः।

prasāditaṃ hy asya mayā mano 'bhūc; chuśrūṣayā svena ca pauruṣeṇa. tatas tad astraṃ mama sāvaśeṣaṃ; tasmāt samartho 'smi mamaiṣa bhāraḥ.

निमेषमात्रं तम् ऋषिप्रसादम्; अवाप्य पाञ्चालकरूषमत्स्यान्। निहत्य पार्थांश् च सपुत्रपौत्रांल्; लोकान् अहं शस्त्रजितान् प्रपत्स्ये।

nimeṣamātraṃ tam ṛṣiprasādam; avāpya pāñcālakarūṣamatsyān. nihatya pārthāṃś ca saputrapautrāṃl; lokān ahaṃ śastrajitān prapatsye.

पितामहस् तिष्ठतु ते समीपे; द्रोणश् च सर्वे च नरेन्द्रमुख्याः। यथाप्रधानेन बलेन यात्वा; पार्थान् हनिष्यामि ममैष भारः।

pitāmahas tiṣṭhatu te samīpe; droṇaś ca sarve ca narendramukhyāḥ. yathāpradhānena balena yātvā; pārthān haniṣyāmi mamaiṣa bhāraḥ.

एवं ब्रुवाणं तम् उवाच भीष्मः; किं कत्थसे कालपरीतबुद्धे। न कर्ण जानासि यथा प्रधाने; हते हताः स्युर् धृतराष्ट्रपुत्राः।

evaṃ bruvāṇaṃ tam uvāca bhīṣmaḥ; kiṃ katthase kālaparītabuddhe. na karṇa jānāsi yathā pradhāne; hate hatāḥ syur dhṛtarāṣṭraputrāḥ.

यत् खाण्डवं दाहयता कृतं हि; कृष्णद्वितीयेन धनंजयेन। श्रुत्वैव तत् कर्म नियन्तुम् आत्मा; शक्यस् त्वया वै सह बान्धवेन।

yat khāṇḍavaṃ dāhayatā kṛtaṃ hi; kṛṣṇadvitīyena dhanaṃjayena. śrutvaiva tat karma niyantum ātmā; śakyas tvayā vai saha bāndhavena.

यां चापि शक्तिं त्रिदशाधिपस् ते; ददौ महात्मा भगवान् महेन्द्रः। भस्मीकृतां तां पतितां विशीर्णां; चक्राहतां द्रक्ष्यसि केशवेन।

yāṃ cāpi śaktiṃ tridaśādhipas te; dadau mahātmā bhagavān mahendraḥ. bhasmīkṛtāṃ tāṃ patitāṃ viśīrṇāṃ; cakrāhatāṃ drakṣyasi keśavena.

यस् ते शरः सर्पमुखो विभाति; सदाग्र्यमाल्यैर् महितः प्रयत्नात्। स पाण्डुपुत्राभिहतः शरौघैः; सह त्वया यास्यति कर्ण नाशम्।

yas te śaraḥ sarpamukho vibhāti; sadāgryamālyair mahitaḥ prayatnāt. sa pāṇḍuputrābhihataḥ śaraughaiḥ; saha tvayā yāsyati karṇa nāśam.

बाणस्य भौमस्य च कर्ण हन्ता; किरीटिनं रक्षति वासुदेवः। यस् त्वादृशानां च गरीयसां च; हन्ता रिपूणां तुमुले प्रगाढे।

bāṇasya bhaumasya ca karṇa hantā; kirīṭinaṃ rakṣati vāsudevaḥ. yas tvādṛśānāṃ ca garīyasāṃ ca; hantā ripūṇāṃ tumule pragāḍhe.

कर्ण उवाच। असंशयं वृष्णिपतिर् यथोक्तस्; तथा च भूयश् च ततो महात्मा। अहं यद् उक्तः परुषं तु किं चित्; पितामहस् तस्य फलं शृणोतु।

karṇa uvāca. asaṃśayaṃ vṛṣṇipatir yathoktas; tathā ca bhūyaś ca tato mahātmā. ahaṃ yad uktaḥ paruṣaṃ tu kiṃ cit; pitāmahas tasya phalaṃ śṛṇotu.

न्यस्यामि शस्त्राणि न जातु संख्ये; पितामहो द्रक्ष्यति मां सभायाम्। त्वयि प्रशान्ते तु मम प्रभावं; द्रक्ष्यन्ति सर्वे भुवि भूमिपालाः।

nyasyāmi śastrāṇi na jātu saṃkhye; pitāmaho drakṣyati māṃ sabhāyām. tvayi praśānte tu mama prabhāvaṃ; drakṣyanti sarve bhuvi bhūmipālāḥ.

वैशंपायन उवाच। इत्य् एवम् उक्त्वा स महाधनुष्मान्; हित्वा सभां स्वं भवनं जगाम। भीष्मस् तु दुर्योधनम् एव राजन्; मध्ये कुरूणां प्रहसन्न् उवाच।

vaiśaṃpāyana uvāca. ity evam uktvā sa mahādhanuṣmān; hitvā sabhāṃ svaṃ bhavanaṃ jagāma. bhīṣmas tu duryodhanam eva rājan; madhye kurūṇāṃ prahasann uvāca.

सत्यप्रतिज्ञः किल सूतपुत्रस्; तथा स भारं विषहेत कस्मात्। व्यूहं प्रतिव्यूह्य शिरांसि भित्त्वा; लोकक्षयं पश्यत भीमसेनात्।

satyapratijñaḥ kila sūtaputras; tathā sa bhāraṃ viṣaheta kasmāt. vyūhaṃ prativyūhya śirāṃsi bhittvā; lokakṣayaṃ paśyata bhīmasenāt.

आवन्त्यकालिङ्गजयद्रथेषु; वेदिध्वजे तिष्ठति बाह्लिके च। अहं हनिष्यामि सदा परेषां; सहस्रशश् चायुतशश् च योधान्।

āvantyakāliṅgajayadratheṣu; vedidhvaje tiṣṭhati bāhlike ca. ahaṃ haniṣyāmi sadā pareṣāṃ; sahasraśaś cāyutaśaś ca yodhān.

यदैव रामे भगवत्य् अनिन्द्ये; ब्रह्म ब्रुवाणः कृतवांस् तद् अस्त्रम्। तदैव धर्मश् च तपश् च नष्टं; वैकर्तनस्याधमपूरुषस्य।

yadaiva rāme bhagavaty anindye; brahma bruvāṇaḥ kṛtavāṃs tad astram. tadaiva dharmaś ca tapaś ca naṣṭaṃ; vaikartanasyādhamapūruṣasya.

अथोक्तवाक्ये नृपतौ तु भीष्मे; निक्षिप्य शस्त्राणि गते च कर्णे। वैचित्रवीर्यस्य सुतो ऽल्पबुद्धिर्; दुर्योधनः शांतनवं बभाषे।

athoktavākye nṛpatau tu bhīṣme; nikṣipya śastrāṇi gate ca karṇe. vaicitravīryasya suto 'lpabuddhir; duryodhanaḥ śāṃtanavaṃ babhāṣe.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents