महाभारत 5.55 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 55→

[mh-5-55] • 16 श्लोकाः

दुर्योधन उवाच। अक्षौहिणीः सप्त लब्ध्वा राजभिः सह संजय। किं स्विद् इच्छति कौन्तेयो युद्धप्रेप्सुर् युधिष्ठिरः।

duryodhana uvāca. akṣauhiṇīḥ sapta labdhvā rājabhiḥ saha saṃjaya. kiṃ svid icchati kaunteyo yuddhaprepsur yudhiṣṭhiraḥ.

संजय उवाच। अतीव मुदितो राजन् युद्धप्रेप्सुर् युधिष्ठिरः। भीमसेनार्जुनौ चोभौ यमाव् अपि न बिभ्यतः।

saṃjaya uvāca. atīva mudito rājan yuddhaprepsur yudhiṣṭhiraḥ. bhīmasenārjunau cobhau yamāv api na bibhyataḥ.

रथं तु दिव्यं कौन्तेयः सर्वा विभ्राजयन् दिशः। मन्त्रं जिज्ञासमानः सन् बीभत्सुः समयोजयत्।

rathaṃ tu divyaṃ kaunteyaḥ sarvā vibhrājayan diśaḥ. mantraṃ jijñāsamānaḥ san bībhatsuḥ samayojayat.

तम् अपश्याम संनद्धं मेघं विद्युत्प्रभं यथा। स मन्त्रान् समभिध्याय हृष्यमाणो ऽभ्यभाषत।

tam apaśyāma saṃnaddhaṃ meghaṃ vidyutprabhaṃ yathā. sa mantrān samabhidhyāya hṛṣyamāṇo 'bhyabhāṣata.

पूर्वरूपम् इदं पश्य वयं जेष्याम संजय। बीभत्सुर् मां यथोवाच तथावैम्य् अहम् अप्य् उत।

pūrvarūpam idaṃ paśya vayaṃ jeṣyāma saṃjaya. bībhatsur māṃ yathovāca tathāvaimy aham apy uta.

दुर्योधन उवाच। प्रशंसस्य् अभिनन्दंस् तान् पार्थान् अक्षपराजितान्। अर्जुनस्य रथे ब्रूहि कथम् अश्वाः कथं ध्वजः।

duryodhana uvāca. praśaṃsasy abhinandaṃs tān pārthān akṣaparājitān. arjunasya rathe brūhi katham aśvāḥ kathaṃ dhvajaḥ.

संजय उवाच। भौवनः सह शक्रेण बहुचित्रं विशां पते। रूपाणि कल्पयाम् आस त्वष्टा धात्रा सहाभिभो।

saṃjaya uvāca. bhauvanaḥ saha śakreṇa bahucitraṃ viśāṃ pate. rūpāṇi kalpayām āsa tvaṣṭā dhātrā sahābhibho.

ध्वजे हि तस्मिन् रूपाणि चक्रुस् ते देवमायया। महाधनानि दिव्यानि महान्ति च लघूनि च। भीमसेनानुरोधाय हनूमान् मारुतात्मजः। आत्मप्रतिकृतिं तस्मिन् ध्वज आरोपयिष्यति।

dhvaje hi tasmin rūpāṇi cakrus te devamāyayā. mahādhanāni divyāni mahānti ca laghūni ca. bhīmasenānurodhāya hanūmān mārutātmajaḥ. ātmapratikṛtiṃ tasmin dhvaja āropayiṣyati.

सर्वा दिशो योजनमात्रम् अन्तरं; स तिर्यग् ऊर्ध्वं च रुरोध वै ध्वजः। न संसज्जेत् तरुभिः संवृतो ऽपि; तथा हि माया विहिता भौवनेन।

sarvā diśo yojanamātram antaraṃ; sa tiryag ūrdhvaṃ ca rurodha vai dhvajaḥ. na saṃsajjet tarubhiḥ saṃvṛto 'pi; tathā hi māyā vihitā bhauvanena.

यथाकाशे शक्रधनुः प्रकाशते; न चैकवर्णं न च विद्म किं नु तत्। तथा ध्वजो विहितो भौवनेन; बह्वाकारं दृश्यते रूपम् अस्य।

yathākāśe śakradhanuḥ prakāśate; na caikavarṇaṃ na ca vidma kiṃ nu tat. tathā dhvajo vihito bhauvanena; bahvākāraṃ dṛśyate rūpam asya.

यथाग्निधूमो दिवम् एति रुद्ध्वा; वर्णान् बिभ्रत् तैजसं तच् छरीरम्। तथा ध्वजो विहितो भौवनेन; न चेद् भारो भविता नोत रोधः।

yathāgnidhūmo divam eti ruddhvā; varṇān bibhrat taijasaṃ tac charīram. tathā dhvajo vihito bhauvanena; na ced bhāro bhavitā nota rodhaḥ.

श्वेतास् तस्मिन् वातवेगाः सदश्वा; दिव्या युक्ताश् चित्ररथेन दत्ताः। भुव्य् अन्तरिक्षे दिवि वा नरेन्द्र। एषां गतिर् हीयते नात्र सर्वा। शतं यत् तत् पूर्यते नित्यकालं; हतं हतं दत्तवरं पुरस्तात्।

śvetās tasmin vātavegāḥ sadaśvā; divyā yuktāś citrarathena dattāḥ. bhuvy antarikṣe divi vā narendra. eṣāṃ gatir hīyate nātra sarvā. śataṃ yat tat pūryate nityakālaṃ; hataṃ hataṃ dattavaraṃ purastāt.

तथा राज्ञो दन्तवर्णा बृहन्तो; रथे युक्ता भान्ति तद्वीर्यतुल्याः। ऋश्यप्रख्या भीमसेनस्य वाहा; रणे वायोस् तुल्यवेगा बभूवुः।

tathā rājño dantavarṇā bṛhanto; rathe yuktā bhānti tadvīryatulyāḥ. ṛśyaprakhyā bhīmasenasya vāhā; raṇe vāyos tulyavegā babhūvuḥ.

कल्माषाङ्गास् तित्तिरिचित्रपृष्ठा; भ्रात्रा दत्ताः प्रीयता फल्गुनेन। भ्रातुर् वीरस्य स्वैस् तुरंगैर् विशिष्टा; मुदा युक्ताः सहदेवं वहन्ति।

kalmāṣāṅgās tittiricitrapṛṣṭhā; bhrātrā dattāḥ prīyatā phalgunena. bhrātur vīrasya svais turaṃgair viśiṣṭā; mudā yuktāḥ sahadevaṃ vahanti.

माद्रीपुत्रं नकुलं त्व् आजमीढं; महेन्द्रदत्ता हरयो वाजिमुख्याः। समा वायोर् बलवन्तस् तरस्विनो; वहन्ति वीरं वृत्रशत्रुं यथेन्द्रम्।

mādrīputraṃ nakulaṃ tv ājamīḍhaṃ; mahendradattā harayo vājimukhyāḥ. samā vāyor balavantas tarasvino; vahanti vīraṃ vṛtraśatruṃ yathendram.

तुल्याश् चैभिर् वयसा विक्रमेण; जवेन चैवाप्रतिरूपाः सदश्वाः। सौभद्रादीन् द्रौपदेयान् कुमारान्; वहन्त्य् अश्वा देवदत्ता बृहन्तः।

tulyāś caibhir vayasā vikrameṇa; javena caivāpratirūpāḥ sadaśvāḥ. saubhadrādīn draupadeyān kumārān; vahanty aśvā devadattā bṛhantaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...