महाभारत 5.5 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 5→

[mh-5-5] • 19 श्लोकाः

वैशंपायनः। द्रुपदेनैवम् उक्ते तु वाक्ये वाक्यविशारदः। वसुदेवसुतस् तत्र वृष्णिसिंहो ऽब्रवीद् इदम्।

vaiśaṃpāyanaḥ. drupadenaivam ukte tu vākye vākyaviśāradaḥ. vasudevasutas tatra vṛṣṇisiṃho 'bravīd idam.

वासुदेव उवाच। उपपन्नम् इदं वाक्यं सोमकानां धुरंधरे। अर्थसिद्धिकरं राज्ञः पाण्डवस्य महौजसः।

vāsudeva uvāca. upapannam idaṃ vākyaṃ somakānāṃ dhuraṃdhare. arthasiddhikaraṃ rājñaḥ pāṇḍavasya mahaujasaḥ.

एतच् च पूर्वकार्यं नः सुनीतम् अभिकाङ्क्षताम्। अन्यथा ह्य् आचरन् कर्म पुरुषः स्यात् सुबालिशः।

etac ca pūrvakāryaṃ naḥ sunītam abhikāṅkṣatām. anyathā hy ācaran karma puruṣaḥ syāt subāliśaḥ.

किं तु संबन्धकं तुल्यम् अस्माकं कुरुपाण्डुषु। यथेष्टं वर्तमानेषु पाण्डवेषु च तेषु च।

kiṃ tu saṃbandhakaṃ tulyam asmākaṃ kurupāṇḍuṣu. yatheṣṭaṃ vartamāneṣu pāṇḍaveṣu ca teṣu ca.

ते विवाहार्थम् आनीता वयं सर्वे यथा भवान्। कृते विवाहे मुदिता गमिष्यामो गृहान् प्रति।

te vivāhārtham ānītā vayaṃ sarve yathā bhavān. kṛte vivāhe muditā gamiṣyāmo gṛhān prati.

भवान् वृद्धतमो राज्ञां वयसा च श्रुतेन च। शिष्यवत् ते वयं सर्वे भवामेह न संशयः।

bhavān vṛddhatamo rājñāṃ vayasā ca śrutena ca. śiṣyavat te vayaṃ sarve bhavāmeha na saṃśayaḥ.

भवन्तं धृतराष्ट्रश् च सततं बहु मन्यते। आचार्ययोः सखा चासि द्रोणस्य च कृपस्य च। तस्माद् यद् अनुरूपं हि सांप्रतं त्व् इह मन्यसे। तं प्रेषय यथान्यायं कुरुभ्यो नृपसत्तम।

bhavantaṃ dhṛtarāṣṭraś ca satataṃ bahu manyate. ācāryayoḥ sakhā cāsi droṇasya ca kṛpasya ca. tasmād yad anurūpaṃ hi sāṃprataṃ tv iha manyase. taṃ preṣaya yathānyāyaṃ kurubhyo nṛpasattama.

स भवान् प्रेषयत्व् अद्य पाण्डवार्थकरं वचः। सर्वेषां निश्चितं तन् नः प्रेषयिष्यति यद् भवान्।

sa bhavān preṣayatv adya pāṇḍavārthakaraṃ vacaḥ. sarveṣāṃ niścitaṃ tan naḥ preṣayiṣyati yad bhavān.

यदि तावच् छमं कुर्यान् न्यायेन कुरुपुंगवः। कृतम् इत्य् एव सौभ्रात्रम् आचरिष्यन्ति पाण्डवाः। न भवेत् कुरुपाण्डूनां सौभ्रात्रेण महान् क्षयः।

yadi tāvac chamaṃ kuryān nyāyena kurupuṃgavaḥ. kṛtam ity eva saubhrātram ācariṣyanti pāṇḍavāḥ. na bhavet kurupāṇḍūnāṃ saubhrātreṇa mahān kṣayaḥ.

अथ दर्पान्वितो मोहान् न कुर्याद् धृतराष्ट्रजः। अन्येषां प्रेषयित्वा च पश्चाद् अस्मान् समाह्वयेः।

atha darpānvito mohān na kuryād dhṛtarāṣṭrajaḥ. anyeṣāṃ preṣayitvā ca paścād asmān samāhvayeḥ.

ततो दुर्योधनो मन्दः सहामात्यः सबान्धवः। निष्ठाम् आपत्स्यते मूढः क्रुद्धे गाण्डीवधन्वनि।

tato duryodhano mandaḥ sahāmātyaḥ sabāndhavaḥ. niṣṭhām āpatsyate mūḍhaḥ kruddhe gāṇḍīvadhanvani.

वैशंपायन उवाच। ततः सत्कृत्य वार्ष्णेयं विराटः पृथिवीपतिः। गृहान् प्रस्थापयाम् आस सगणं सहबान्धवम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. tataḥ satkṛtya vārṣṇeyaṃ virāṭaḥ pṛthivīpatiḥ. gṛhān prasthāpayām āsa sagaṇaṃ sahabāndhavam.

द्वारकां तु गते कृष्णे युधिष्ठिरपुरोगमाः। चक्रुः सांग्रामिकं सर्वं विराटश् च महीपतिः।

dvārakāṃ tu gate kṛṣṇe yudhiṣṭhirapurogamāḥ. cakruḥ sāṃgrāmikaṃ sarvaṃ virāṭaś ca mahīpatiḥ.

ततः संप्रेषयाम् आस विराटः सह बान्धवैः। सर्वेषां भूमिपालानां द्रुपदश् च महीपतिः।

tataḥ saṃpreṣayām āsa virāṭaḥ saha bāndhavaiḥ. sarveṣāṃ bhūmipālānāṃ drupadaś ca mahīpatiḥ.

वचनात् कुरुसिंहानां मत्स्यपाञ्चालयोश् च ते। समाजग्मुर् महीपालाः संप्रहृष्टा महाबलाः।

vacanāt kurusiṃhānāṃ matsyapāñcālayoś ca te. samājagmur mahīpālāḥ saṃprahṛṣṭā mahābalāḥ.

तच् छ्रुत्वा पाण्डुपुत्राणां समागच्छन् महद् बलम्। धृतराष्ट्रसुतश् चापि समानिन्ये महीपतीन्।

tac chrutvā pāṇḍuputrāṇāṃ samāgacchan mahad balam. dhṛtarāṣṭrasutaś cāpi samāninye mahīpatīn.

समाकुला मही राजन् कुरुपाण्डवकारणात्। तदा समभवत् कृत्स्ना संप्रयाणे महीक्षिताम्। संकुला च तदा भूमिश् चतुरङ्गबलान्विता।

samākulā mahī rājan kurupāṇḍavakāraṇāt. tadā samabhavat kṛtsnā saṃprayāṇe mahīkṣitām. saṃkulā ca tadā bhūmiś caturaṅgabalānvitā.

बलानि तेषां वीराणाम् आगच्छन्ति ततस् ततः। चालयन्तीव गां देवीं सपर्वतवनाम् इमाम्।

balāni teṣāṃ vīrāṇām āgacchanti tatas tataḥ. cālayantīva gāṃ devīṃ saparvatavanām imām.

ततः प्रज्ञावयोवृद्धं पाञ्चाल्यः स्वपुरोहितम्। कुरुभ्यः प्रेषयाम् आस युधिष्ठिरमते तदा।

tataḥ prajñāvayovṛddhaṃ pāñcālyaḥ svapurohitam. kurubhyaḥ preṣayām āsa yudhiṣṭhiramate tadā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...