महाभारत 5.4 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 4→

[mh-5-4] • 27 श्लोकाः

द्रुपद उवाच। एवम् एतन् महाबाहो भविष्यति न संशयः। न हि दुर्योधनो राज्यं मधुरेण प्रदास्यति।

drupada uvāca. evam etan mahābāho bhaviṣyati na saṃśayaḥ. na hi duryodhano rājyaṃ madhureṇa pradāsyati.

अनुवर्त्स्यति तं चापि धृतराष्ट्रः सुतप्रियः। भीष्मद्रोणौ च कार्पण्यान् मौर्ख्याद् राधेयसौबलौ।

anuvartsyati taṃ cāpi dhṛtarāṣṭraḥ sutapriyaḥ. bhīṣmadroṇau ca kārpaṇyān maurkhyād rādheyasaubalau.

बलदेवस्य वाक्यं तु मम ज्ञाने न युज्यते। एतद् धि पुरुषेणाग्रे कार्यं सुनयम् इच्छता।

baladevasya vākyaṃ tu mama jñāne na yujyate. etad dhi puruṣeṇāgre kāryaṃ sunayam icchatā.

न तु वाच्यो मृदु वचो धार्तराष्ट्रः कथं चन। न हि मार्दवसाध्यो ऽसौ पापबुद्धिर् मतो मम।

na tu vācyo mṛdu vaco dhārtarāṣṭraḥ kathaṃ cana. na hi mārdavasādhyo 'sau pāpabuddhir mato mama.

गर्दभे मार्दवं कुर्याद् गोषु तीक्ष्णं समाचरेत्। मृदु दुर्योधने वाक्यं यो ब्रूयात् पापचेतसि। अहम् एको ऽपि जेष्यामि प्राक् चैव प्रहिणोमि तम्। नाहं कुर्यां यद् एतद् वै विश्वासाद् एव शाश्वतम्। अहम् एको विजेष्यामि प्राहतान् संविधाय च। नाहं करोमि तद्वाक्यं प्रणिपातनपूर्वकम्।

gardabhe mārdavaṃ kuryād goṣu tīkṣṇaṃ samācaret. mṛdu duryodhane vākyaṃ yo brūyāt pāpacetasi. aham eko 'pi jeṣyāmi prāk caiva prahiṇomi tam. nāhaṃ kuryāṃ yad etad vai viśvāsād eva śāśvatam. aham eko vijeṣyāmi prāhatān saṃvidhāya ca. nāhaṃ karomi tadvākyaṃ praṇipātanapūrvakam.

मृदु वै मन्यते पापो भाष्यमाणम् अशक्तिजम्। जितम् अर्थं विजानीयाद् अबुधो मार्दवे सति।

mṛdu vai manyate pāpo bhāṣyamāṇam aśaktijam. jitam arthaṃ vijānīyād abudho mārdave sati.

एतच् चैव करिष्यामो यत्नश् च क्रियताम् इह। प्रस्थापयाम मित्रेभ्यो बलान्य् उद्योजयन्तु नः।

etac caiva kariṣyāmo yatnaś ca kriyatām iha. prasthāpayāma mitrebhyo balāny udyojayantu naḥ.

शल्यस्य धृष्टकेतोश् च जयत्सेनस्य चाभिभोः। केकयानां च सर्वेषां दूता गच्छन्तु शीघ्रगाः।

śalyasya dhṛṣṭaketoś ca jayatsenasya cābhibhoḥ. kekayānāṃ ca sarveṣāṃ dūtā gacchantu śīghragāḥ.

स तु दुर्योधनो नूनं प्रेषयिष्यति सर्वशः। तावद् दूतान् वयं तूर्णं प्रेषयिष्याम माचिरम्। स तु दुर्योधनो नूनं प्रेषयिष्यति तान् नृपान्। पूर्वाभिपन्नाः सन्तश् च भजन्ते पूर्वचोदकम्।

sa tu duryodhano nūnaṃ preṣayiṣyati sarvaśaḥ. tāvad dūtān vayaṃ tūrṇaṃ preṣayiṣyāma māciram. sa tu duryodhano nūnaṃ preṣayiṣyati tān nṛpān. pūrvābhipannāḥ santaś ca bhajante pūrvacodakam.

तत् त्वरध्वं नरेन्द्राणां पूर्वम् एव प्रचोदने। महद् धि कार्यं वोढव्यम् इति मे वर्तते मतिः।

tat tvaradhvaṃ narendrāṇāṃ pūrvam eva pracodane. mahad dhi kāryaṃ voḍhavyam iti me vartate matiḥ.

शल्यस्य प्रेष्यतां शीघ्रं ये च तस्यानुगा नृपाः। भगदत्ताय राज्ञे च पूर्वसागरवासिने।

śalyasya preṣyatāṃ śīghraṃ ye ca tasyānugā nṛpāḥ. bhagadattāya rājñe ca pūrvasāgaravāsine.

अमितौजसे तथोग्राय हार्दिक्यायाहुकाय च। दीर्घप्रज्ञाय मल्लाय रोचमानाय चाभिभो।

amitaujase tathogrāya hārdikyāyāhukāya ca. dīrghaprajñāya mallāya rocamānāya cābhibho.

आनीयतां बृहन्तश् च सेनाबिन्दुश् च पार्थिवः। पापजित् प्रतिविन्ध्यश् च चित्रवर्मा सुवास्तुकः।

ānīyatāṃ bṛhantaś ca senābinduś ca pārthivaḥ. pāpajit prativindhyaś ca citravarmā suvāstukaḥ.

बाह्लीको मुञ्जकेशश् च चैद्याधिपतिर् एव च। सुपार्श्वश् च सुबाहुश् च पौरवश् च महारथः।

bāhlīko muñjakeśaś ca caidyādhipatir eva ca. supārśvaś ca subāhuś ca pauravaś ca mahārathaḥ.

शकानां पह्लवानां च दरदानां च ये नृपाः। काम्बोजा ऋषिका ये च पश्चिमानूपकाश् च ये।

śakānāṃ pahlavānāṃ ca daradānāṃ ca ye nṛpāḥ. kāmbojā ṛṣikā ye ca paścimānūpakāś ca ye.

जयत्सेनश् च काश्यश् च तथा पञ्चनदा नृपाः। क्राथपुत्रश् च दुर्धर्षः पार्वतीयाश् च ये नृपाः।

jayatsenaś ca kāśyaś ca tathā pañcanadā nṛpāḥ. krāthaputraś ca durdharṣaḥ pārvatīyāś ca ye nṛpāḥ.

जानकिश् च सुशर्मा च मणिमान् पौतिमत्स्यकः। पांसुराष्ट्राधिपश् चैव धृष्टकेतुश् च वीर्यवान्।

jānakiś ca suśarmā ca maṇimān pautimatsyakaḥ. pāṃsurāṣṭrādhipaś caiva dhṛṣṭaketuś ca vīryavān.

औड्रश् च दण्डधारश् च बृहत्सेनश् च वीर्यवान्। अपराजितो निषादश् च श्रेणिमान् वसुमान् अपि।

auḍraś ca daṇḍadhāraś ca bṛhatsenaś ca vīryavān. aparājito niṣādaś ca śreṇimān vasumān api.

बृहद्बलो महौजाश् च बाहुः परपुरंजयः। समुद्रसेनो राजा च सह पुत्रेण वीर्यवान्।

bṛhadbalo mahaujāś ca bāhuḥ parapuraṃjayaḥ. samudraseno rājā ca saha putreṇa vīryavān.

अदारिश् च नदीजश् च कर्णवेष्टश् च पार्थिवः। समर्थश् च सुवीरश् च मार्जारः कन्यकस् तथा। एको वीर्यबलोत्कटः। वीरबाहुः सुबाहुश् च। वीरबाहुश् च दुर्धर्षो भूमिपो जालकीटकः।

adāriś ca nadījaś ca karṇaveṣṭaś ca pārthivaḥ. samarthaś ca suvīraś ca mārjāraḥ kanyakas tathā. eko vīryabalotkaṭaḥ. vīrabāhuḥ subāhuś ca. vīrabāhuś ca durdharṣo bhūmipo jālakīṭakaḥ.

महावीरश् च कद्रुश् च निकरस् तुमुलः क्रथः। नीलश् च वीरधर्मा च भूमिपालश् च वीर्यवान्।

mahāvīraś ca kadruś ca nikaras tumulaḥ krathaḥ. nīlaś ca vīradharmā ca bhūmipālaś ca vīryavān.

दुर्जयो दन्तवक्त्रश् च रुक्मी च जनमेजयः। आषाढो वायुवेगश् च पूर्वपाली च पार्थिवः। आर्षो देवा बुधः सूतस् तथा हरिहयोपमः।

durjayo dantavaktraś ca rukmī ca janamejayaḥ. āṣāḍho vāyuvegaś ca pūrvapālī ca pārthivaḥ. ārṣo devā budhaḥ sūtas tathā harihayopamaḥ.

भूरितेजा देवकश् च एकलव्यस्य चात्मजः। कारूषकाश् च राजानः क्षेमधूर्तिश् च वीर्यवान्।

bhūritejā devakaś ca ekalavyasya cātmajaḥ. kārūṣakāś ca rājānaḥ kṣemadhūrtiś ca vīryavān.

उद्भवः क्षेमकश् चैव वाटधानश् च पार्थिवः। श्रुतायुश् च दृढायुश् च शाल्वपुत्रश् च वीर्यवान्।

udbhavaḥ kṣemakaś caiva vāṭadhānaś ca pārthivaḥ. śrutāyuś ca dṛḍhāyuś ca śālvaputraś ca vīryavān.

कुमारश् च कलिङ्गानाम् ईश्वरो युद्धदुर्मदः। एतेषां प्रेष्यतां शीघ्रम् एतद् धि मम रोचते।

kumāraś ca kaliṅgānām īśvaro yuddhadurmadaḥ. eteṣāṃ preṣyatāṃ śīghram etad dhi mama rocate.

अयं च ब्राह्मणः शीघ्रं मम राजन् पुरोहितः। प्रेष्यतां धृतराष्ट्राय वाक्यम् अस्मिन् समर्प्यताम्।

ayaṃ ca brāhmaṇaḥ śīghraṃ mama rājan purohitaḥ. preṣyatāṃ dhṛtarāṣṭrāya vākyam asmin samarpyatām.

यथा दुर्योधनो वाच्यो यथा शांतनवो नृपः। धृतराष्ट्रो यथा वाच्यो द्रोणश् च विदुषां वरः।

yathā duryodhano vācyo yathā śāṃtanavo nṛpaḥ. dhṛtarāṣṭro yathā vācyo droṇaś ca viduṣāṃ varaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...