महाभारत 5.37 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 37→

[mh-5-37] • 60 श्लोकाः

विदुर उवाच। सप्तदशेमान् राजेन्द्र मनुः स्वायंभुवो ऽब्रवीत्। वैचित्रवीर्य पुरुषान् आकाशं मुष्टिभिर् घ्नतः।

vidura uvāca. saptadaśemān rājendra manuḥ svāyaṃbhuvo 'bravīt. vaicitravīrya puruṣān ākāśaṃ muṣṭibhir ghnataḥ.

तान् एवेन्द्रस्य हि धनुर् अनाम्यं नमतो ऽब्रवीत्। अथो मरीचिनः पादान् अनाम्यान् नमतस् तथा।

tān evendrasya hi dhanur anāmyaṃ namato 'bravīt. atho marīcinaḥ pādān anāmyān namatas tathā.

यश् चाशिष्यं शासति यश् च कुप्यते; यश् चातिवेलं भजते द्विषन्तम्। स्त्रियश् च यो ऽरक्षति भद्रम् अस्तु ते; यश् चायाच्यं याचति यश् च कत्थते।

yaś cāśiṣyaṃ śāsati yaś ca kupyate; yaś cātivelaṃ bhajate dviṣantam. striyaś ca yo 'rakṣati bhadram astu te; yaś cāyācyaṃ yācati yaś ca katthate.

यश् चाभिजातः प्रकरोत्य् अकार्यं; यश् चाबलो बलिना नित्यवैरी। अश्रद्दधानाय च यो ब्रवीति; यश् चाकाम्यं कामयते नरेन्द्र।

yaś cābhijātaḥ prakaroty akāryaṃ; yaś cābalo balinā nityavairī. aśraddadhānāya ca yo bravīti; yaś cākāmyaṃ kāmayate narendra.

वध्वा हासं श्वशुरो यश् च मन्यते; वध्वा वसन्न् उत यो मानकामः। परक्षेत्रे निर्वपति यश् च बीजं; स्त्रियं च यः परिवदते ऽतिवेलम्।

vadhvā hāsaṃ śvaśuro yaś ca manyate; vadhvā vasann uta yo mānakāmaḥ. parakṣetre nirvapati yaś ca bījaṃ; striyaṃ ca yaḥ parivadate 'tivelam.

यश् चैव लब्ध्वा न स्मरामीत्य् उवाच; दत्त्वा च यः कत्थति याच्यमानः। यश् चासतः सान्त्वम् उपासतीह; एते ऽनुयान्त्य् अनिलं पाशहस्ताः।

yaś caiva labdhvā na smarāmīty uvāca; dattvā ca yaḥ katthati yācyamānaḥ. yaś cāsataḥ sāntvam upāsatīha; ete 'nuyānty anilaṃ pāśahastāḥ.

यस्मिन् यथा वर्तते यो मनुष्यस्; तस्मिंस् तथा वर्तितव्यं स धर्मः। मायाचारो मायया वर्तितव्यः; साध्व् आचारः साधुना प्रत्युदेयः। जरा रूपं हरति हि धैर्यम् आशा। मृत्युः प्राणान् धर्मचर्याम् असूया। कामो ह्रियं वृत्तम् अनार्यसेवा। क्रोधः श्रियं सर्वम् एवाभिमानः।

yasmin yathā vartate yo manuṣyas; tasmiṃs tathā vartitavyaṃ sa dharmaḥ. māyācāro māyayā vartitavyaḥ; sādhv ācāraḥ sādhunā pratyudeyaḥ. jarā rūpaṃ harati hi dhairyam āśā. mṛtyuḥ prāṇān dharmacaryām asūyā. kāmo hriyaṃ vṛttam anāryasevā. krodhaḥ śriyaṃ sarvam evābhimānaḥ.

धृतराष्ट्र उवाच। शतायुर् उक्तः पुरुषः सर्ववेदेषु वै यदा। नाप्नोत्य् अथ च तत् सर्वम् आयुः केनेह हेतुना।

dhṛtarāṣṭra uvāca. śatāyur uktaḥ puruṣaḥ sarvavedeṣu vai yadā. nāpnoty atha ca tat sarvam āyuḥ keneha hetunā.

विदुर उवाच। अतिवादो ऽतिमानश् च तथात्यागो नराधिप। क्रोधश् चातिविवित्सा च मित्रद्रोहश् च तानि षट्।

vidura uvāca. ativādo 'timānaś ca tathātyāgo narādhipa. krodhaś cātivivitsā ca mitradrohaś ca tāni ṣaṭ.

एत एवासयस् तीक्ष्णाः कृन्तन्त्य् आयूंषि देहिनाम्। एतानि मानवान् घ्नन्ति न मृत्युर् भद्रम् अस्तु ते।

eta evāsayas tīkṣṇāḥ kṛntanty āyūṃṣi dehinām. etāni mānavān ghnanti na mṛtyur bhadram astu te.

विश्वस्तस्यैति यो दारान् यश् चापि गुरुतल्पगः। वृषलीपतिर् द्विजो यश् च पानपश् चैव भारत। आदेशकृद् वृत्तिहन्ता द्विजानां प्रेषकश् च यः।

viśvastasyaiti yo dārān yaś cāpi gurutalpagaḥ. vṛṣalīpatir dvijo yaś ca pānapaś caiva bhārata. ādeśakṛd vṛttihantā dvijānāṃ preṣakaś ca yaḥ.

शरणागतहा चैव सर्वे ब्रह्महणैः समाः। एतैः समेत्य कर्तव्यं प्रायश्चित्तम् इति श्रुतिः।

śaraṇāgatahā caiva sarve brahmahaṇaiḥ samāḥ. etaiḥ sametya kartavyaṃ prāyaścittam iti śrutiḥ.

गृही वदान्यो ऽनपविद्धवाक्यः; शेषान्नभोक्ताप्य् अविहिंसकश् च। नानर्थकृत् त्यक्तकलिः कृतज्ञः; सत्यो मृदुः स्वर्गम् उपैति विद्वान्।

gṛhī vadānyo 'napaviddhavākyaḥ; śeṣānnabhoktāpy avihiṃsakaś ca. nānarthakṛt tyaktakaliḥ kṛtajñaḥ; satyo mṛduḥ svargam upaiti vidvān.

सुलभाः पुरुषा राजन् सततं प्रियवादिनः। अप्रियस्य तु पथ्यस्य वक्ता श्रोता च दुर्लभः।

sulabhāḥ puruṣā rājan satataṃ priyavādinaḥ. apriyasya tu pathyasya vaktā śrotā ca durlabhaḥ.

यो हि धर्मं व्यपाश्रित्य हित्वा भर्तुः प्रियाप्रिये। अप्रियाण्य् आह पथ्यानि तेन राजा सहायवान्।

yo hi dharmaṃ vyapāśritya hitvā bhartuḥ priyāpriye. apriyāṇy āha pathyāni tena rājā sahāyavān.

त्यजेत् कुलार्थे पुरुषं ग्रामस्यार्थे कुलं त्यजेत्। ग्रामं जनपदस्यार्थे आत्मार्थे पृथिवीं त्यजेत्।

tyajet kulārthe puruṣaṃ grāmasyārthe kulaṃ tyajet. grāmaṃ janapadasyārthe ātmārthe pṛthivīṃ tyajet.

आपदर्थं धनं रक्षेद् दारान् रक्षेद् धनैर् अपि। आत्मानं सततं रक्षेद् दारैर् अपि धनैर् अपि। द्यूतम् एतत् पुराकल्पे दृष्टं वैरकरं नृणाम्। तस्माद् द्यूतं न सेवेत हास्यार्थम् अपि बुद्धिमान्।

āpadarthaṃ dhanaṃ rakṣed dārān rakṣed dhanair api. ātmānaṃ satataṃ rakṣed dārair api dhanair api. dyūtam etat purākalpe dṛṣṭaṃ vairakaraṃ nṛṇām. tasmād dyūtaṃ na seveta hāsyārtham api buddhimān.

उक्तं मया द्यूतकाले ऽपि राजन्; नैवं युक्तं वचनं प्रातिपीय। तदौषधं पथ्यम् इवातुरस्य; न रोचते तव वैचित्रवीर्य।

uktaṃ mayā dyūtakāle 'pi rājan; naivaṃ yuktaṃ vacanaṃ prātipīya. tadauṣadhaṃ pathyam ivāturasya; na rocate tava vaicitravīrya.

काकैर् इमांश् चित्रबर्हान् मयूरान्; पराजैष्ठाः पाण्डवान् धार्तराष्ट्रैः। हित्वा सिंहान् क्रोष्टुकान् गूहमानः; प्राप्ते काले शोचिता त्वं नरेन्द्र।

kākair imāṃś citrabarhān mayūrān; parājaiṣṭhāḥ pāṇḍavān dhārtarāṣṭraiḥ. hitvā siṃhān kroṣṭukān gūhamānaḥ; prāpte kāle śocitā tvaṃ narendra.

यस् तात न क्रुध्यति सर्वकालं; भृत्यस्य भक्तस्य हिते रतस्य। तस्मिन् भृत्या भर्तरि विश्वसन्ति; न चैनम् आपत्सु परित्यजन्ति।

yas tāta na krudhyati sarvakālaṃ; bhṛtyasya bhaktasya hite ratasya. tasmin bhṛtyā bhartari viśvasanti; na cainam āpatsu parityajanti.

न भृत्यानां वृत्तिसंरोधनेन; बाह्यं जनं संजिघृक्षेद् अपूर्वम्। त्यजन्ति ह्य् एनम् उचितावरुद्धाः; स्निग्धा ह्य् अमात्याः परिहीनभोगाः।

na bhṛtyānāṃ vṛttisaṃrodhanena; bāhyaṃ janaṃ saṃjighṛkṣed apūrvam. tyajanti hy enam ucitāvaruddhāḥ; snigdhā hy amātyāḥ parihīnabhogāḥ.

कृत्यानि पूर्वं परिसंख्याय सर्वाण्य्; आयव्ययाव् अनुरूपां च वृत्तिम्। संगृह्णीयाद् अनुरूपान् सहायान्; सहायसाध्यानि हि दुष्कराणि।

kṛtyāni pūrvaṃ parisaṃkhyāya sarvāṇy; āyavyayāv anurūpāṃ ca vṛttim. saṃgṛhṇīyād anurūpān sahāyān; sahāyasādhyāni hi duṣkarāṇi.

अभिप्रायं यो विदित्वा तु भर्तुः; सर्वाणि कार्याणि करोत्य् अतन्द्रीः। वक्ता हितानाम् अनुरक्त आर्यः; शक्तिज्ञ आत्मेव हि सो ऽनुकम्प्यः। बाणः शाकुनिको मन्त्री एकाकी स्तम्भसेवकः। सद्योरोगी विवादी च सप्तैतान् सेवकांस् त्यजेत्।

abhiprāyaṃ yo viditvā tu bhartuḥ; sarvāṇi kāryāṇi karoty atandrīḥ. vaktā hitānām anurakta āryaḥ; śaktijña ātmeva hi so 'nukampyaḥ. bāṇaḥ śākuniko mantrī ekākī stambhasevakaḥ. sadyorogī vivādī ca saptaitān sevakāṃs tyajet.

वाक्यं तु यो नाद्रियते ऽनुशिष्टः; प्रत्याह यश् चापि नियुज्यमानः। प्रज्ञाभिमानी प्रतिकूलवादी; त्याज्यः स तादृक् त्वरयैव भृत्यः।

vākyaṃ tu yo nādriyate 'nuśiṣṭaḥ; pratyāha yaś cāpi niyujyamānaḥ. prajñābhimānī pratikūlavādī; tyājyaḥ sa tādṛk tvarayaiva bhṛtyaḥ.

अस्तब्धम् अक्लीबम् अदीर्घसूत्रं; सानुक्रोशं श्लक्ष्णम् अहार्यम् अन्यैः। अरोगजातीयम् उदारवाक्यं; दूतं वदन्त्य् अष्टगुणोपपन्नम्।

astabdham aklībam adīrghasūtraṃ; sānukrośaṃ ślakṣṇam ahāryam anyaiḥ. arogajātīyam udāravākyaṃ; dūtaṃ vadanty aṣṭaguṇopapannam.

न विश्वासाज् जातु परस्य गेहं; गच्छेन् नरश् चेतयानो विकाले। न चत्वरे निशि तिष्ठेन् निगूढो; न राजन्यां योषितं प्रार्थयीत।

na viśvāsāj jātu parasya gehaṃ; gacchen naraś cetayāno vikāle. na catvare niśi tiṣṭhen nigūḍho; na rājanyāṃ yoṣitaṃ prārthayīta.

न निह्नवं सत्रगतस्य गच्छेत्; संसृष्टमन्त्रस्य कुसंगतस्य। न च ब्रूयान् नाश्वसामि त्वयीति; सकारणं व्यपदेशं तु कुर्यात्।

na nihnavaṃ satragatasya gacchet; saṃsṛṣṭamantrasya kusaṃgatasya. na ca brūyān nāśvasāmi tvayīti; sakāraṇaṃ vyapadeśaṃ tu kuryāt.

घृणी राजा पुंश्चली राजभृत्यः; पुत्रो भ्राता विधवा बालपुत्रा। सेनाजीवी चोद्धृतभक्त एव; व्यवहारे वै वर्जनीयाः स्युर् एते।

ghṛṇī rājā puṃścalī rājabhṛtyaḥ; putro bhrātā vidhavā bālaputrā. senājīvī coddhṛtabhakta eva; vyavahāre vai varjanīyāḥ syur ete.

गुणा दश स्नानशीलं भजन्ते; बलं रूपं स्वरवर्णप्रशुद्धिः। स्पर्शश् च गन्धश् च विशुद्धता च; श्रीः सौकुमार्यं प्रवराश् च नार्यः।

guṇā daśa snānaśīlaṃ bhajante; balaṃ rūpaṃ svaravarṇapraśuddhiḥ. sparśaś ca gandhaś ca viśuddhatā ca; śrīḥ saukumāryaṃ pravarāś ca nāryaḥ.

गुणाश् च षण्मितभुक्तं भजन्ते; आरोग्यम् आयुश् च सुखं बलं च। अनाविलं चास्य भवेद् अपत्यं; न चैनम् आद्यून इति क्षिपन्ति।

guṇāś ca ṣaṇmitabhuktaṃ bhajante; ārogyam āyuś ca sukhaṃ balaṃ ca. anāvilaṃ cāsya bhaved apatyaṃ; na cainam ādyūna iti kṣipanti.

अकर्मशीलं च महाशनं च; लोकद्विष्टं बहुमायं नृशंसम्। अदेशकालज्ञम् अनिष्टवेषम्; एतान् गृहे न प्रतिवासयीत।

akarmaśīlaṃ ca mahāśanaṃ ca; lokadviṣṭaṃ bahumāyaṃ nṛśaṃsam. adeśakālajñam aniṣṭaveṣam; etān gṛhe na prativāsayīta.

कदर्यम् आक्रोशकम् अश्रुतं च; वराकसंभूतम् अमान्यमानिनम्। निष्ठूरिणं कृतवैरं कृतघ्नम्; एतान् भृशार्तो ऽपि न जातु याचेत्।

kadaryam ākrośakam aśrutaṃ ca; varākasaṃbhūtam amānyamāninam. niṣṭhūriṇaṃ kṛtavairaṃ kṛtaghnam; etān bhṛśārto 'pi na jātu yācet.

संक्लिष्टकर्माणम् अतिप्रवादं; नित्यानृतं चादृढभक्तिकं च। विकृष्टरागं बहुमानिनं चाप्य्; एतान् न सेवेत नराधमान् षट्।

saṃkliṣṭakarmāṇam atipravādaṃ; nityānṛtaṃ cādṛḍhabhaktikaṃ ca. vikṛṣṭarāgaṃ bahumāninaṃ cāpy; etān na seveta narādhamān ṣaṭ.

सहायबन्धना ह्य् अर्थाः सहायाश् चार्थबन्धनाः। अन्योन्यबन्धनाव् एतौ विनान्योन्यं न सिध्यतः।

sahāyabandhanā hy arthāḥ sahāyāś cārthabandhanāḥ. anyonyabandhanāv etau vinānyonyaṃ na sidhyataḥ.

उत्पाद्य पुत्रान् अनृणांश् च कृत्वा; वृत्तिं च तेभ्यो ऽनुविधाय कां चित्। स्थाने कुमारीः प्रतिपाद्य सर्वा; अरण्यसंस्थो मुनिवद् बुभूषेत्।

utpādya putrān anṛṇāṃś ca kṛtvā; vṛttiṃ ca tebhyo 'nuvidhāya kāṃ cit. sthāne kumārīḥ pratipādya sarvā; araṇyasaṃstho munivad bubhūṣet.

हितं यत् सर्वभूतानाम् आत्मनश् च सुखावहम्। तत् कुर्याद् ईश्वरो ह्य् एतन् मूलं धर्मार्थसिद्धये।

hitaṃ yat sarvabhūtānām ātmanaś ca sukhāvaham. tat kuryād īśvaro hy etan mūlaṃ dharmārthasiddhaye.

बुद्धिः प्रभावस् तेजश् च सत्त्वम् उत्थानम् एव च। व्यवसायश् च यस्य स्यात् तस्यावृत्तिभयं कुतः।

buddhiḥ prabhāvas tejaś ca sattvam utthānam eva ca. vyavasāyaś ca yasya syāt tasyāvṛttibhayaṃ kutaḥ.

पश्य दोषान् पाण्डवैर् विग्रहे त्वं; यत्र व्यथेरन्न् अपि देवाः सशक्राः। पुत्रैर् वैरं नित्यम् उद्विग्नवासो; यशःप्रणाशो द्विषतां च हर्षः।

paśya doṣān pāṇḍavair vigrahe tvaṃ; yatra vyatherann api devāḥ saśakrāḥ. putrair vairaṃ nityam udvignavāso; yaśaḥpraṇāśo dviṣatāṃ ca harṣaḥ.

भीष्मस्य कोपस् तव चेन्द्रकल्प; द्रोणस्य राज्ञश् च युधिष्ठिरस्य। उत्सादयेल् लोकम् इमं प्रवृद्धः; श्वेतो ग्रहस् तिर्यग् इवापतन् खे।

bhīṣmasya kopas tava cendrakalpa; droṇasya rājñaś ca yudhiṣṭhirasya. utsādayel lokam imaṃ pravṛddhaḥ; śveto grahas tiryag ivāpatan khe.

तव पुत्रशतं चैव कर्णः पञ्च च पाण्डवाः। पृथिवीम् अनुशासेयुर् अखिलां सागराम्बराम्।

tava putraśataṃ caiva karṇaḥ pañca ca pāṇḍavāḥ. pṛthivīm anuśāseyur akhilāṃ sāgarāmbarām.

धार्तराष्ट्रा वनं राजन् व्याघ्राः पाण्डुसुता मताः। मा वनं छिन्धि सव्याघ्रं मा व्याघ्रान् नीनशो वनात्।

dhārtarāṣṭrā vanaṃ rājan vyāghrāḥ pāṇḍusutā matāḥ. mā vanaṃ chindhi savyāghraṃ mā vyāghrān nīnaśo vanāt.

न स्याद् वनम् ऋते व्याघ्रान् व्याघ्रा न स्युर् ऋते वनम्। वनं हि रक्ष्यते व्याघ्रैर् व्याघ्रान् रक्षति काननम्।

na syād vanam ṛte vyāghrān vyāghrā na syur ṛte vanam. vanaṃ hi rakṣyate vyāghrair vyāghrān rakṣati kānanam.

न तथेच्छन्त्य् अकल्याणाः परेषां वेदितुं गुणान्। यथैषां ज्ञातुम् इच्छन्ति नैर्गुण्यं पापचेतसः।

na tathecchanty akalyāṇāḥ pareṣāṃ vedituṃ guṇān. yathaiṣāṃ jñātum icchanti nairguṇyaṃ pāpacetasaḥ.

अर्थसिद्धिं पराम् इच्छन् धर्मम् एवादितश् चरेत्। न हि धर्माद् अपैत्य् अर्थः स्वर्गलोकाद् इवामृतम्।

arthasiddhiṃ parām icchan dharmam evāditaś caret. na hi dharmād apaity arthaḥ svargalokād ivāmṛtam.

यस्यात्मा विरतः पापात् कल्याणे च निवेशितः। तेन सर्वम् इदं बुद्धं प्रकृतिर् विकृतिश् च या।

yasyātmā virataḥ pāpāt kalyāṇe ca niveśitaḥ. tena sarvam idaṃ buddhaṃ prakṛtir vikṛtiś ca yā.

यो धर्मम् अर्थं कामं च यथाकालं निषेवते। धर्मार्थकामसंयोगं सो ऽमुत्रेह च विन्दति।

yo dharmam arthaṃ kāmaṃ ca yathākālaṃ niṣevate. dharmārthakāmasaṃyogaṃ so 'mutreha ca vindati.

संनियच्छति यो वेगम् उत्थितं क्रोधहर्षयोः। स श्रियो भाजनं राजन् यश् चापत्सु न मुह्यति।

saṃniyacchati yo vegam utthitaṃ krodhaharṣayoḥ. sa śriyo bhājanaṃ rājan yaś cāpatsu na muhyati.

बलं पञ्चविधं नित्यं पुरुषाणां निबोध मे। यत् तु बाहुबलं नाम कनिष्ठं बलम् उच्यते।

balaṃ pañcavidhaṃ nityaṃ puruṣāṇāṃ nibodha me. yat tu bāhubalaṃ nāma kaniṣṭhaṃ balam ucyate.

अमात्यलाभो भद्रं ते द्वितीयं बलम् उच्यते। धनलाभस् तृतीयं तु बलम् आहुर् जिगीषवः।

amātyalābho bhadraṃ te dvitīyaṃ balam ucyate. dhanalābhas tṛtīyaṃ tu balam āhur jigīṣavaḥ.

यत् त्व् अस्य सहजं राजन् पितृपैतामहं बलम्। अभिजातबलं नाम तच् चतुर्थं बलं स्मृतम्।

yat tv asya sahajaṃ rājan pitṛpaitāmahaṃ balam. abhijātabalaṃ nāma tac caturthaṃ balaṃ smṛtam.

येन त्व् एतानि सर्वाणि संगृहीतानि भारत। यद् बलानां बलं श्रेष्ठं तत् प्रज्ञाबलम् उच्यते।

yena tv etāni sarvāṇi saṃgṛhītāni bhārata. yad balānāṃ balaṃ śreṣṭhaṃ tat prajñābalam ucyate.

महते यो ऽपकाराय नरस्य प्रभवेन् नरः। तेन वैरं समासज्य दूरस्थो ऽस्मीति नाश्वसेत्।

mahate yo 'pakārāya narasya prabhaven naraḥ. tena vairaṃ samāsajya dūrastho 'smīti nāśvaset.

स्त्रीषु राजसु सर्पेषु स्वाध्याये शत्रुसेविषु। भोगे चायुषि विश्वासं कः प्राज्ञः कर्तुम् अर्हति।

strīṣu rājasu sarpeṣu svādhyāye śatruseviṣu. bhoge cāyuṣi viśvāsaṃ kaḥ prājñaḥ kartum arhati.

प्रज्ञाशरेणाभिहतस्य जन्तोश्; चिकित्सकाः सन्ति न चौषधानि। न होममन्त्रा न च मङ्गलानि; नाथर्वणा नाप्य् अगदाः सुसिद्धाः।

prajñāśareṇābhihatasya jantoś; cikitsakāḥ santi na cauṣadhāni. na homamantrā na ca maṅgalāni; nātharvaṇā nāpy agadāḥ susiddhāḥ.

सर्पश् चाग्निश् च सिंहश् च कुलपुत्रश् च भारत। नावज्ञेया मनुष्येण सर्वे ते ह्य् अतितेजसः।

sarpaś cāgniś ca siṃhaś ca kulaputraś ca bhārata. nāvajñeyā manuṣyeṇa sarve te hy atitejasaḥ.

अग्निस् तेजो महल् लोके गूढस् तिष्ठति दारुषु। न चोपयुङ्क्ते तद् दारु यावन् नो दीप्यते परैः।

agnis tejo mahal loke gūḍhas tiṣṭhati dāruṣu. na copayuṅkte tad dāru yāvan no dīpyate paraiḥ.

स एव खलु दारुभ्यो यदा निर्मथ्य दीप्यते। तदा तच् च वनं चान्यन् निर्दहत्य् आशु तेजसा।

sa eva khalu dārubhyo yadā nirmathya dīpyate. tadā tac ca vanaṃ cānyan nirdahaty āśu tejasā.

एवम् एव कुले जाताः पावकोपमतेजसः। क्षमावन्तो निराकाराः काष्ठे ऽग्निर् इव शेरते।

evam eva kule jātāḥ pāvakopamatejasaḥ. kṣamāvanto nirākārāḥ kāṣṭhe 'gnir iva śerate.

लताधर्मा त्वं सपुत्रः शालाः पाण्डुसुता मताः। न लता वर्धते जातु महाद्रुमम् अनाश्रिता।

latādharmā tvaṃ saputraḥ śālāḥ pāṇḍusutā matāḥ. na latā vardhate jātu mahādrumam anāśritā.

वनं राजंस् त्वं सपुत्रो ऽम्बिकेय; सिंहान् वने पाण्डवांस् तात विद्धि। सिंहैर् विहीनं हि वनं विनश्येत्; सिंहा विनश्येयुर् ऋते वनेन।

vanaṃ rājaṃs tvaṃ saputro 'mbikeya; siṃhān vane pāṇḍavāṃs tāta viddhi. siṃhair vihīnaṃ hi vanaṃ vinaśyet; siṃhā vinaśyeyur ṛte vanena.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...