महाभारत 5.30 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 30→

[mh-5-30] • 47 श्लोकाः

संजय उवाच। आमन्त्रये त्वा नरदेवदेव; गच्छाम्य् अहं पाण्डव स्वस्ति ते ऽस्तु। कच्चिन् न वाचा वृजिनं हि किं चिद्; उच्चारितं मे मनसो ऽभिषङ्गात्।

saṃjaya uvāca. āmantraye tvā naradevadeva; gacchāmy ahaṃ pāṇḍava svasti te 'stu. kaccin na vācā vṛjinaṃ hi kiṃ cid; uccāritaṃ me manaso 'bhiṣaṅgāt.

जनार्दनं भीमसेनार्जुनौ च; माद्रीसुतौ सात्यकिं चेकितानम्। आमन्त्र्य गच्छामि शिवं सुखं वः; सौम्येन मां पश्यत चक्षुषा नृपाः।

janārdanaṃ bhīmasenārjunau ca; mādrīsutau sātyakiṃ cekitānam. āmantrya gacchāmi śivaṃ sukhaṃ vaḥ; saumyena māṃ paśyata cakṣuṣā nṛpāḥ.

युधिष्ठिर उवाच। अनुज्ञातः संजय स्वस्ति गच्छ; न नो ऽकार्षीर् अप्रियं जातु किं चित्। विद्मश् च त्वा ते च वयं च सर्वे; शुद्धात्मानं मध्यगतं सभास्थम्।

yudhiṣṭhira uvāca. anujñātaḥ saṃjaya svasti gaccha; na no 'kārṣīr apriyaṃ jātu kiṃ cit. vidmaś ca tvā te ca vayaṃ ca sarve; śuddhātmānaṃ madhyagataṃ sabhāstham.

आप्तो दूतः संजय सुप्रियो ऽसि; कल्याणवाक् शीलवान् दृष्टिमांश् च। न मुह्येस् त्वं संजय जातु मत्या; न च क्रुध्येर् उच्यमानो ऽपि तथ्यम्।

āpto dūtaḥ saṃjaya supriyo 'si; kalyāṇavāk śīlavān dṛṣṭimāṃś ca. na muhyes tvaṃ saṃjaya jātu matyā; na ca krudhyer ucyamāno 'pi tathyam.

न मर्मगां जातु वक्तासि रूक्षां; नोपस्तुतिं कटुकां नोत शुक्ताम्। धर्मारामाम् अर्थवतीम् अहिंस्राम्; एतां वाचं तव जानामि सूत।

na marmagāṃ jātu vaktāsi rūkṣāṃ; nopastutiṃ kaṭukāṃ nota śuktām. dharmārāmām arthavatīm ahiṃsrām; etāṃ vācaṃ tava jānāmi sūta.

त्वम् एव नः प्रियतमो ऽसि दूत; इहागच्छेद् विदुरो वा द्वितीयः। अभीक्ष्णदृष्टो ऽसि पुरा हि नस् त्वं; धनंजयस्यात्मसमः सखासि।

tvam eva naḥ priyatamo 'si dūta; ihāgacched viduro vā dvitīyaḥ. abhīkṣṇadṛṣṭo 'si purā hi nas tvaṃ; dhanaṃjayasyātmasamaḥ sakhāsi.

इतो गत्वा संजय क्षिप्रम् एव; उपातिष्ठेथा ब्राह्मणान् ये तदर्हाः। विशुद्धवीर्यांश् चरणोपपन्नान्; कुले जातान् सर्वधर्मोपपन्नान्।

ito gatvā saṃjaya kṣipram eva; upātiṣṭhethā brāhmaṇān ye tadarhāḥ. viśuddhavīryāṃś caraṇopapannān; kule jātān sarvadharmopapannān.

स्वाध्यायिनो ब्राह्मणा भिक्षवश् च; तपस्विनो ये च नित्या वनेषु। अभिवाद्या वै मद्वचनेन वृद्धास्; तथेतरेषां कुशलं वदेथाः।

svādhyāyino brāhmaṇā bhikṣavaś ca; tapasvino ye ca nityā vaneṣu. abhivādyā vai madvacanena vṛddhās; tathetareṣāṃ kuśalaṃ vadethāḥ.

पुरोहितं धृतराष्ट्रस्य राज्ञ; आचार्याश् च ऋत्विजो ये च तस्य। तैश् च त्वं तात सहितैर् यथार्हं; संगच्छेथाः कुशलेनैव सूत। अश्रोत्रिया ये च वसन्ति वृद्धा। मनस्विनः शीलबलोपपन्नाः। आशंसन्तो ऽस्माकम् अनुस्मरन्तो। यथाशक्ति धर्ममात्रां चरन्तः। श्लाघस्व मां कुशलिनं स्म तेभ्यो। ह्य् अनामयं तात पृच्छेर् जघन्यम्। ततो ऽव्यग्रस् तन्मनाः प्राञ्जलिश् च। कुर्या नमो मद्वचनेन तेभ्यः। ये जीवन्ति व्यवहारेण राष्ट्रे। ये पालयन्तो निवसन्ति राष्ट्रे। कृषीवला बिभ्रति ये च लोकं। तेषां सर्वेषां कुशलं स्म पृच्छेः।

purohitaṃ dhṛtarāṣṭrasya rājña; ācāryāś ca ṛtvijo ye ca tasya. taiś ca tvaṃ tāta sahitair yathārhaṃ; saṃgacchethāḥ kuśalenaiva sūta. aśrotriyā ye ca vasanti vṛddhā. manasvinaḥ śīlabalopapannāḥ. āśaṃsanto 'smākam anusmaranto. yathāśakti dharmamātrāṃ carantaḥ. ślāghasva māṃ kuśalinaṃ sma tebhyo. hy anāmayaṃ tāta pṛccher jaghanyam. tato 'vyagras tanmanāḥ prāñjaliś ca. kuryā namo madvacanena tebhyaḥ. ye jīvanti vyavahāreṇa rāṣṭre. ye pālayanto nivasanti rāṣṭre. kṛṣīvalā bibhrati ye ca lokaṃ. teṣāṃ sarveṣāṃ kuśalaṃ sma pṛccheḥ.

आचार्य इष्टो ऽनपगो विधेयो; वेदान् ईप्सन् ब्रह्मचर्यं चचार। यो ऽस्त्रं चतुष्पात् पुनर् एव चक्रे; द्रोणः प्रसन्नो ऽभिवाद्यो यथार्हम्।

ācārya iṣṭo 'napago vidheyo; vedān īpsan brahmacaryaṃ cacāra. yo 'straṃ catuṣpāt punar eva cakre; droṇaḥ prasanno 'bhivādyo yathārham.

अधीतविद्यश् चरणोपपन्नो; यो ऽस्त्रं चतुष्पात् पुनर् एव चक्रे। गन्धर्वपुत्रप्रतिमं तरस्विनं; तम् अश्वत्थामानं कुशलं स्म पृच्छेः।

adhītavidyaś caraṇopapanno; yo 'straṃ catuṣpāt punar eva cakre. gandharvaputrapratimaṃ tarasvinaṃ; tam aśvatthāmānaṃ kuśalaṃ sma pṛccheḥ.

शारद्वतस्यावसथं स्म गत्वा; महारथस्यास्त्रविदां वरस्य। त्वं माम् अभीक्ष्णं परिकीर्तयन् वै; कृपस्य पादौ संजय पाणिना स्पृशेः।

śāradvatasyāvasathaṃ sma gatvā; mahārathasyāstravidāṃ varasya. tvaṃ mām abhīkṣṇaṃ parikīrtayan vai; kṛpasya pādau saṃjaya pāṇinā spṛśeḥ.

यस्मिञ् शौर्यम् आनृशंस्यं तपश् च; प्रज्ञा शीलं श्रुतिसत्त्वे धृतिश् च। निवेदयास्मासु यथानुवृत्तम्। पादौ गृहीत्वा कुरुसत्तमस्य; भीष्मस्य मां तत्र निवेदयेथाः।

yasmiñ śauryam ānṛśaṃsyaṃ tapaś ca; prajñā śīlaṃ śrutisattve dhṛtiś ca. nivedayāsmāsu yathānuvṛttam. pādau gṛhītvā kurusattamasya; bhīṣmasya māṃ tatra nivedayethāḥ.

प्रज्ञाचक्षुर् यः प्रणेता कुरूणां; बहुश्रुतो वृद्धसेवी मनीषी। तस्मै राज्ञे स्थविरायाभिवाद्य; आचक्षीथाः संजय माम् अरोगम्।

prajñācakṣur yaḥ praṇetā kurūṇāṃ; bahuśruto vṛddhasevī manīṣī. tasmai rājñe sthavirāyābhivādya; ācakṣīthāḥ saṃjaya mām arogam.

ज्येष्ठः पुत्रो धृतराष्ट्रस्य मन्दो; मूर्खः शठः संजय पापशीलः। प्रशास्ता वै पृथिवी येन सर्वा; सुयोधनं कुशलं तात पृच्छेः।

jyeṣṭhaḥ putro dhṛtarāṣṭrasya mando; mūrkhaḥ śaṭhaḥ saṃjaya pāpaśīlaḥ. praśāstā vai pṛthivī yena sarvā; suyodhanaṃ kuśalaṃ tāta pṛccheḥ.

भ्राता कनीयान् अपि तस्य मन्दस्; तथाशीलः संजय सो ऽपि शश्वत्। महेष्वासः शूरतमः कुरूणां; दुःशासनं कुशलं तात पृच्छेः। तथैव ये तस्य वशानुगाश् च। ये चाप्य् अन्ये पार्थिवाश् च प्रधानाः। तेभ्यो यथार्हं कुशलं स्म सर्वं। तथा वाच्यं मद्वचनाद् धि सूत।

bhrātā kanīyān api tasya mandas; tathāśīlaḥ saṃjaya so 'pi śaśvat. maheṣvāsaḥ śūratamaḥ kurūṇāṃ; duḥśāsanaṃ kuśalaṃ tāta pṛccheḥ. tathaiva ye tasya vaśānugāś ca. ye cāpy anye pārthivāś ca pradhānāḥ. tebhyo yathārhaṃ kuśalaṃ sma sarvaṃ. tathā vācyaṃ madvacanād dhi sūta.

वृन्दारकं कविम् अर्थेष्व् अमूढं; महाप्रज्ञं सर्वधर्मोपपन्नम्। न तस्य युद्धं रोचते वै कदा चिद्; वैश्यापुत्रं कुशलं तात पृच्छेः।

vṛndārakaṃ kavim artheṣv amūḍhaṃ; mahāprajñaṃ sarvadharmopapannam. na tasya yuddhaṃ rocate vai kadā cid; vaiśyāputraṃ kuśalaṃ tāta pṛccheḥ.

निकर्तने देवने यो ऽद्वितीयश्; छन्नोपधः साधुदेवी मताक्षः। यो दुर्जयो देवितव्येन संख्ये; स चित्रसेनः कुशलं तात वाच्यः।

nikartane devane yo 'dvitīyaś; channopadhaḥ sādhudevī matākṣaḥ. yo durjayo devitavyena saṃkhye; sa citrasenaḥ kuśalaṃ tāta vācyaḥ.

यस्य कामो वर्तते नित्यम् एव; नान्यः शमाद् भारतानाम् इति स्म। स बाह्लिकानाम् ऋषभो मनस्वी; पुरा यथा माभिवदेत् प्रसन्नः।

yasya kāmo vartate nityam eva; nānyaḥ śamād bhāratānām iti sma. sa bāhlikānām ṛṣabho manasvī; purā yathā mābhivadet prasannaḥ.

गुणैर् अनेकैः प्रवरैश् च युक्तो; विज्ञानवान् नैव च निष्ठुरो यः। स्नेहाद् अमर्षं सहते सदैव; स सोमदत्तः पूजनीयो मतो मे।

guṇair anekaiḥ pravaraiś ca yukto; vijñānavān naiva ca niṣṭhuro yaḥ. snehād amarṣaṃ sahate sadaiva; sa somadattaḥ pūjanīyo mato me.

अर्हत्तमः कुरुषु सौमदत्तिः; स नो भ्राता संजय मत्सखा च। महेष्वासो रथिनाम् उत्तमो यः; सहामात्यः कुशलं तस्य पृच्छेः। भूरिश्रवास् तात निपातयोधी। महेष्वासो रथिनाम् उत्तमो ऽग्र्यः। गत्वा स्म तं मद्वचनेन ब्रूयाः। शल्यं तथा मद्वचनात् प्रतीतः। महेष्वासो रथिनाम् उत्तमो ऽग्र्यः। समः शलो रक्षिता पृष्ठम् अस्य। ह्रीनिषेधो देविता वै मताक्षः। सत्यव्रतः पुरुमित्रो जयश् च। ये प्रस्थानं तत्र मे नाभ्यनन्दंस्। तेषां सर्वेषां कुशलं तात पृच्छेः।

arhattamaḥ kuruṣu saumadattiḥ; sa no bhrātā saṃjaya matsakhā ca. maheṣvāso rathinām uttamo yaḥ; sahāmātyaḥ kuśalaṃ tasya pṛccheḥ. bhūriśravās tāta nipātayodhī. maheṣvāso rathinām uttamo 'gryaḥ. gatvā sma taṃ madvacanena brūyāḥ. śalyaṃ tathā madvacanāt pratītaḥ. maheṣvāso rathinām uttamo 'gryaḥ. samaḥ śalo rakṣitā pṛṣṭham asya. hrīniṣedho devitā vai matākṣaḥ. satyavrataḥ purumitro jayaś ca. ye prasthānaṃ tatra me nābhyanandaṃs. teṣāṃ sarveṣāṃ kuśalaṃ tāta pṛccheḥ.

ये चैवान्ये कुरुमुख्या युवानः; पुत्राः पौत्रा भ्रातरश् चैव ये नः। यं यम् एषां येन येनाभिगच्छेर्; अनामयं मद्वचनेन वाच्यः।

ye caivānye kurumukhyā yuvānaḥ; putrāḥ pautrā bhrātaraś caiva ye naḥ. yaṃ yam eṣāṃ yena yenābhigaccher; anāmayaṃ madvacanena vācyaḥ.

ये राजानः पाण्डवायोधनाय; समानीता धार्तराष्ट्रेण के चित्। वसातयः शाल्वकाः केकयाश् च; तथाम्बष्ठा ये त्रिगर्ताश् च मुख्याः।

ye rājānaḥ pāṇḍavāyodhanāya; samānītā dhārtarāṣṭreṇa ke cit. vasātayaḥ śālvakāḥ kekayāś ca; tathāmbaṣṭhā ye trigartāś ca mukhyāḥ.

प्राच्योदीच्या दाक्षिणात्याश् च शूरास्; तथा प्रतीच्याः पार्वतीयाश् च सर्वे। अनृशंसाः शीलवृत्तोपपन्नास्; तेषां सर्वेषां कुशलं तात पृच्छेः।

prācyodīcyā dākṣiṇātyāś ca śūrās; tathā pratīcyāḥ pārvatīyāś ca sarve. anṛśaṃsāḥ śīlavṛttopapannās; teṣāṃ sarveṣāṃ kuśalaṃ tāta pṛccheḥ.

हस्त्यारोहा रथिनः सादिनश् च; पदातयश् चार्यसंघा महान्तः। आख्याय मां कुशलिनं स्म तेषाम्; अनामयं परिपृच्छेः समग्रान्।

hastyārohā rathinaḥ sādinaś ca; padātayaś cāryasaṃghā mahāntaḥ. ākhyāya māṃ kuśalinaṃ sma teṣām; anāmayaṃ paripṛccheḥ samagrān.

तथा राज्ञो ह्य् अर्थयुक्तान् अमात्यान्; दौवारिकान् ये च सेनां नयन्ति। आयव्ययं ये गणयन्ति युक्ता; अर्थांश् च ये महतश् चिन्तयन्ति।

tathā rājño hy arthayuktān amātyān; dauvārikān ye ca senāṃ nayanti. āyavyayaṃ ye gaṇayanti yuktā; arthāṃś ca ye mahataś cintayanti.

गान्धारराजः शकुनिः पार्वतीयो; निकर्तने यो ऽद्वितीयो ऽक्षदेवी। मानं कुर्वन् धार्तराष्ट्रस्य सूत; मिथ्याबुद्धेः कुशलं तात पृच्छेः।

gāndhārarājaḥ śakuniḥ pārvatīyo; nikartane yo 'dvitīyo 'kṣadevī. mānaṃ kurvan dhārtarāṣṭrasya sūta; mithyābuddheḥ kuśalaṃ tāta pṛccheḥ.

यः पाण्डवान् एकरथेन वीरः; समुत्सहत्य् अप्रधृष्यान् विजेतुम्। यो मुह्यतां मोहयिताद्वितीयो; वैकर्तनं कुशलं तात पृच्छेः।

yaḥ pāṇḍavān ekarathena vīraḥ; samutsahaty apradhṛṣyān vijetum. yo muhyatāṃ mohayitādvitīyo; vaikartanaṃ kuśalaṃ tāta pṛccheḥ.

स एव भक्तः स गुरुः स भृत्यः; स वै पिता स च माता सुहृच् च। अगाधबुद्धिर् विदुरो दीर्घदर्शी; स नो मन्त्री कुशलं तात पृच्छेः। वृद्धां गान्धारीं समुपेत्य संजय। कुन्त्या द्वितीयाम् अभिवाद्य पृच्छेः।

sa eva bhaktaḥ sa guruḥ sa bhṛtyaḥ; sa vai pitā sa ca mātā suhṛc ca. agādhabuddhir viduro dīrghadarśī; sa no mantrī kuśalaṃ tāta pṛccheḥ. vṛddhāṃ gāndhārīṃ samupetya saṃjaya. kuntyā dvitīyām abhivādya pṛccheḥ.

वृद्धाः स्त्रियो याश् च गुणोपपन्ना; या ज्ञायन्ते संजय मातरस् ताः। ताभिः सर्वाभिः सहिताभिः समेत्य; स्त्रीभिर् वृद्धाभिर् अभिवादं वदेथाः।

vṛddhāḥ striyo yāś ca guṇopapannā; yā jñāyante saṃjaya mātaras tāḥ. tābhiḥ sarvābhiḥ sahitābhiḥ sametya; strībhir vṛddhābhir abhivādaṃ vadethāḥ.

कच्चित् पुत्रा जीवपुत्राः सुसम्यग्; वर्तन्ते वो वृत्तिम् अनृशंसरूपाम्। इति स्मोक्त्वा संजय ब्रूहि पश्चाद्; अजातशत्रुः कुशली सपुत्रः।

kaccit putrā jīvaputrāḥ susamyag; vartante vo vṛttim anṛśaṃsarūpām. iti smoktvā saṃjaya brūhi paścād; ajātaśatruḥ kuśalī saputraḥ.

या नो भार्याः संजय वेत्थ तत्र; तासां सर्वासां कुशलं तात पृच्छेः। सुसंगुप्ताः सुरभयो ऽनवद्याः; कच्चिद् गृहान् आवसथाप्रमत्ताः। आख्याय मां कुशलिनं स्म तेभ्यो। ह्य् अनामयं संजय तात पृच्छेः।

yā no bhāryāḥ saṃjaya vettha tatra; tāsāṃ sarvāsāṃ kuśalaṃ tāta pṛccheḥ. susaṃguptāḥ surabhayo 'navadyāḥ; kaccid gṛhān āvasathāpramattāḥ. ākhyāya māṃ kuśalinaṃ sma tebhyo. hy anāmayaṃ saṃjaya tāta pṛccheḥ.

कच्चिद् वृत्तिं श्वशुरेषु भद्राः; कल्याणीं वर्तध्वम् अनृशंसरूपाम्। यथा च वः स्युः पतयो ऽनुकूलास्; तथा वृत्तिम् आत्मनः स्थापयध्वम्।

kaccid vṛttiṃ śvaśureṣu bhadrāḥ; kalyāṇīṃ vartadhvam anṛśaṃsarūpām. yathā ca vaḥ syuḥ patayo 'nukūlās; tathā vṛttim ātmanaḥ sthāpayadhvam.

या नः स्नुषाः संजय वेत्थ तत्र; प्राप्ताः कुलेभ्यश् च गुणोपपन्नाः। प्रजावत्यो ब्रूहि समेत्य ताश् च; युधिष्ठिरो वो ऽभ्यवदत् प्रसन्नः।

yā naḥ snuṣāḥ saṃjaya vettha tatra; prāptāḥ kulebhyaś ca guṇopapannāḥ. prajāvatyo brūhi sametya tāś ca; yudhiṣṭhiro vo 'bhyavadat prasannaḥ.

कन्याः स्वजेथाः सदनेषु संजय; अनामयं मद्वचनेन पृष्ट्वा। कल्याणा वः सन्तु पतयो ऽनुकूला; यूयं पतीनां भवतानुकूलाः।

kanyāḥ svajethāḥ sadaneṣu saṃjaya; anāmayaṃ madvacanena pṛṣṭvā. kalyāṇā vaḥ santu patayo 'nukūlā; yūyaṃ patīnāṃ bhavatānukūlāḥ.

अलंकृता वस्त्रवत्यः सुगन्धा; अबीभत्साः सुखिता भोगवत्यः। लघु यासां दर्शनं वाक् च लघ्वी; वेशस्त्रियः कुशलं तात पृच्छेः।

alaṃkṛtā vastravatyaḥ sugandhā; abībhatsāḥ sukhitā bhogavatyaḥ. laghu yāsāṃ darśanaṃ vāk ca laghvī; veśastriyaḥ kuśalaṃ tāta pṛccheḥ.

दासीपुत्रा ये च दासाः कुरूणां; तदाश्रया बहवः कुब्जखञ्जाः। आख्याय मां कुशलिनं स्म तेभ्यो; अनामयं परिपृच्छेर् जघन्यम्।

dāsīputrā ye ca dāsāḥ kurūṇāṃ; tadāśrayā bahavaḥ kubjakhañjāḥ. ākhyāya māṃ kuśalinaṃ sma tebhyo; anāmayaṃ paripṛccher jaghanyam.

कच्चिद् वृत्तिर् वर्तते वै पुराणी; कच्चिद् भोगान् धार्तराष्ट्रो ददाति। अङ्गहीनान् कृपणान् वामनांश् च; आनृशंस्याद् धृतराष्ट्रो बिभर्ति।

kaccid vṛttir vartate vai purāṇī; kaccid bhogān dhārtarāṣṭro dadāti. aṅgahīnān kṛpaṇān vāmanāṃś ca; ānṛśaṃsyād dhṛtarāṣṭro bibharti.

अन्धाश् च सर्वे स्थविरास् तथैव; हस्ताजीवा बहवो ये ऽत्र सन्ति। आख्याय मां कुशलिनं स्म तेषाम्; अनामयं परिपृच्छेर् जघन्यम्।

andhāś ca sarve sthavirās tathaiva; hastājīvā bahavo ye 'tra santi. ākhyāya māṃ kuśalinaṃ sma teṣām; anāmayaṃ paripṛccher jaghanyam.

मा भैष्ट दुःखेन कुजीवितेन; नूनं कृतं परलोकेषु पापम्। निगृह्य शत्रून् सुहृदो ऽनुगृह्य; वासोभिर् अन्नेन च वो भरिष्ये। न चाप्य् एतच् छक्यम् एकेन वक्तुं। नानादेश्या बहवो जातिसंघाः। विप्रोषितो बालवद् द्रष्टुम् इच्छन्। नमस्ये ऽहं संजय भैमसेनान्। ते मे यथा वाचम् इमां यथोक्तां। त्वयोच्यमानां शृणुयुस् तथा कुरु।

mā bhaiṣṭa duḥkhena kujīvitena; nūnaṃ kṛtaṃ paralokeṣu pāpam. nigṛhya śatrūn suhṛdo 'nugṛhya; vāsobhir annena ca vo bhariṣye. na cāpy etac chakyam ekena vaktuṃ. nānādeśyā bahavo jātisaṃghāḥ. viproṣito bālavad draṣṭum icchan. namasye 'haṃ saṃjaya bhaimasenān. te me yathā vācam imāṃ yathoktāṃ. tvayocyamānāṃ śṛṇuyus tathā kuru.

सन्त्य् एव मे ब्राह्मणेभ्यः कृतानि; भावीन्य् अथो नो बत वर्तयन्ति। पश्याम्य् अहं युक्तरूपांस् तथैव; ताम् एव सिद्धिं श्रावयेथा नृपं तम्।

santy eva me brāhmaṇebhyaḥ kṛtāni; bhāvīny atho no bata vartayanti. paśyāmy ahaṃ yuktarūpāṃs tathaiva; tām eva siddhiṃ śrāvayethā nṛpaṃ tam.

ये चानाथा दुर्बलाः सर्वकालम्; आत्मन्य् एव प्रयतन्ते ऽथ मूढाः। तांश् चापि त्वं कृपणान् सर्वथैव; अस्मद्वाक्यात् कुशलं तात पृच्छेः।

ye cānāthā durbalāḥ sarvakālam; ātmany eva prayatante 'tha mūḍhāḥ. tāṃś cāpi tvaṃ kṛpaṇān sarvathaiva; asmadvākyāt kuśalaṃ tāta pṛccheḥ.

ये चाप्य् अन्ये संश्रिता धार्तराष्ट्रान्; नानादिग्भ्यो ऽभ्यागताः सूतपुत्र। दृष्ट्वा तांश् चैवार्हतश् चापि सर्वान्; संपृच्छेथाः कुशलं चाव्ययं च।

ye cāpy anye saṃśritā dhārtarāṣṭrān; nānādigbhyo 'bhyāgatāḥ sūtaputra. dṛṣṭvā tāṃś caivārhataś cāpi sarvān; saṃpṛcchethāḥ kuśalaṃ cāvyayaṃ ca.

एवं सर्वानागताभ्यागतांश् च; राज्ञो दूतान् सर्वदिग्भ्यो ऽभ्युपेतान्। पृष्ट्वा सर्वान् कुशलं तांश् च सूत; पश्चाद् अहं कुशली तेषु वाच्यः।

evaṃ sarvānāgatābhyāgatāṃś ca; rājño dūtān sarvadigbhyo 'bhyupetān. pṛṣṭvā sarvān kuśalaṃ tāṃś ca sūta; paścād ahaṃ kuśalī teṣu vācyaḥ.

न हीदृशाः सन्त्य् अपरे पृथिव्यां; ये योधका धार्तराष्ट्रेण लब्धाः। धर्मस् तु नित्यो मम धर्म एव; महाबलः शत्रुनिबर्हणाय।

na hīdṛśāḥ santy apare pṛthivyāṃ; ye yodhakā dhārtarāṣṭreṇa labdhāḥ. dharmas tu nityo mama dharma eva; mahābalaḥ śatrunibarhaṇāya.

इदं पुनर् वचनं धार्तराष्ट्रं; सुयोधनं संजय श्रावयेथाः। यस् ते शरीरे हृदयं दुनोति; कामः कुरून् असपत्नो ऽनुशिष्याम्।

idaṃ punar vacanaṃ dhārtarāṣṭraṃ; suyodhanaṃ saṃjaya śrāvayethāḥ. yas te śarīre hṛdayaṃ dunoti; kāmaḥ kurūn asapatno 'nuśiṣyām.

न विद्यते युक्तिर् एतस्य का चिन्; नैवंविधाः स्याम यथा प्रियं ते। ददस्व वा शक्रपुरं ममैव; युध्यस्व वा भारतमुख्य वीर।

na vidyate yuktir etasya kā cin; naivaṃvidhāḥ syāma yathā priyaṃ te. dadasva vā śakrapuraṃ mamaiva; yudhyasva vā bhāratamukhya vīra.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents