महाभारत 5.25 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 25→

[mh-5-25] • 15 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। समागताः पाण्डवाः सृञ्जयाश् च; जनार्दनो युयुधानो विराटः। यत् ते वाक्यं धृतराष्ट्रानुशिष्टं; गावल्गणे ब्रूहि तत् सूतपुत्र।

yudhiṣṭhira uvāca. samāgatāḥ pāṇḍavāḥ sṛñjayāś ca; janārdano yuyudhāno virāṭaḥ. yat te vākyaṃ dhṛtarāṣṭrānuśiṣṭaṃ; gāvalgaṇe brūhi tat sūtaputra.

संजय उवाच। अजातशत्रुं च वृकोदरं च; धनंजयं माद्रवतीसुतौ च। आमन्त्रये वासुदेवं च शौरिं; युयुधानं चेकितानं विराटम्।

saṃjaya uvāca. ajātaśatruṃ ca vṛkodaraṃ ca; dhanaṃjayaṃ mādravatīsutau ca. āmantraye vāsudevaṃ ca śauriṃ; yuyudhānaṃ cekitānaṃ virāṭam.

पाञ्चालानाम् अधिपं चैव वृद्धं; धृष्टद्युम्नं पार्षतं याज्ञसेनिम्। सर्वे वाचं शृणुतेमां मदीयां; वक्ष्यामि यां भूतिम् इच्छन् कुरूणाम्।

pāñcālānām adhipaṃ caiva vṛddhaṃ; dhṛṣṭadyumnaṃ pārṣataṃ yājñasenim. sarve vācaṃ śṛṇutemāṃ madīyāṃ; vakṣyāmi yāṃ bhūtim icchan kurūṇām.

शमं राजा धृतराष्ट्रो ऽभिनन्दन्न्; अयोजयत् त्वरमाणो रथं मे। सभ्रातृपुत्रस्वजनस्य राज्ञस्; तद् रोचतां पाण्डवानां शमो ऽस्तु।

śamaṃ rājā dhṛtarāṣṭro 'bhinandann; ayojayat tvaramāṇo rathaṃ me. sabhrātṛputrasvajanasya rājñas; tad rocatāṃ pāṇḍavānāṃ śamo 'stu.

सर्वैर् धर्मैः समुपेताः स्थ पार्थाः; प्रस्थानेन मार्दवेनार्जवेन। जाताः कुले अनृशंसा वदान्या; ह्रीनिषेधाः कर्मणां निश्चयज्ञाः।

sarvair dharmaiḥ samupetāḥ stha pārthāḥ; prasthānena mārdavenārjavena. jātāḥ kule anṛśaṃsā vadānyā; hrīniṣedhāḥ karmaṇāṃ niścayajñāḥ.

न युज्यते कर्म युष्मासु हीनं; सत्त्वं हि वस् तादृशं भीमसेनाः। उद्भासते ह्य् अञ्जनबिन्दुवत् तच्; छुक्ले वस्त्रे यद् भवेत् किल्बिषं वः।

na yujyate karma yuṣmāsu hīnaṃ; sattvaṃ hi vas tādṛśaṃ bhīmasenāḥ. udbhāsate hy añjanabinduvat tac; chukle vastre yad bhavet kilbiṣaṃ vaḥ.

सर्वक्षयो दृश्यते यत्र कृत्स्नः; पापोदयो निरयो ऽभावसंस्थः। कस् तत् कुर्याज् जातु कर्म प्रजानन्; पराजयो यत्र समो जयश् च।

sarvakṣayo dṛśyate yatra kṛtsnaḥ; pāpodayo nirayo 'bhāvasaṃsthaḥ. kas tat kuryāj jātu karma prajānan; parājayo yatra samo jayaś ca.

ते वै धन्या यैः कृतं ज्ञातिकार्यं; ये वः पुत्राः सुहृदो बान्धवाश् च। उपक्रुष्टं जीवितं संत्यजेयुस्; ततः कुरूणां नियतो वै भवः स्यात्।

te vai dhanyā yaiḥ kṛtaṃ jñātikāryaṃ; ye vaḥ putrāḥ suhṛdo bāndhavāś ca. upakruṣṭaṃ jīvitaṃ saṃtyajeyus; tataḥ kurūṇāṃ niyato vai bhavaḥ syāt.

ते चेत् कुरून् अनुशास्य स्थ पार्था; निनीय सर्वान् द्विषतो निगृह्य। समं वस् तज् जीवितं मृत्युना स्याद्; यज् जीवध्वं ज्ञातिवधे न साधु।

te cet kurūn anuśāsya stha pārthā; ninīya sarvān dviṣato nigṛhya. samaṃ vas taj jīvitaṃ mṛtyunā syād; yaj jīvadhvaṃ jñātivadhe na sādhu.

को ह्य् एव युष्मान् सह केशवेन; सचेकितानान् पार्षतबाहुगुप्तान्। ससात्यकीन् विषहेत प्रजेतुं; लब्ध्वापि देवान् सचिवान् सहेन्द्रान्।

ko hy eva yuṣmān saha keśavena; sacekitānān pārṣatabāhuguptān. sasātyakīn viṣaheta prajetuṃ; labdhvāpi devān sacivān sahendrān.

को वा कुरून् द्रोणभीष्माभिगुप्तान्; अश्वत्थाम्ना शल्यकृपादिभिश् च। रणे प्रसोढुं विषहेत राजन्; राधेयगुप्तान् सह भूमिपालैः।

ko vā kurūn droṇabhīṣmābhiguptān; aśvatthāmnā śalyakṛpādibhiś ca. raṇe prasoḍhuṃ viṣaheta rājan; rādheyaguptān saha bhūmipālaiḥ.

महद् बलं धार्तराष्ट्रस्य राज्ञः; को वै शक्तो हन्तुम् अक्षीयमाणः। सो ऽहं जये चैव पराजये च; निःश्रेयसं नाधिगच्छामि किं चित्।

mahad balaṃ dhārtarāṣṭrasya rājñaḥ; ko vai śakto hantum akṣīyamāṇaḥ. so 'haṃ jaye caiva parājaye ca; niḥśreyasaṃ nādhigacchāmi kiṃ cit.

कथं हि नीचा इव दौष्कुलेया; निर्धर्मार्थं कर्म कुर्युश् च पार्थाः। सो ऽहं प्रसाद्य प्रणतो वासुदेवं; पाञ्चालानाम् अधिपं चैव वृद्धम्।

kathaṃ hi nīcā iva dauṣkuleyā; nirdharmārthaṃ karma kuryuś ca pārthāḥ. so 'haṃ prasādya praṇato vāsudevaṃ; pāñcālānām adhipaṃ caiva vṛddham.

कृताञ्जलिः शरणं वः प्रपद्ये; कथं स्वस्ति स्यात् कुरुसृञ्जयानाम्। न ह्य् एव ते वचनं वासुदेवो; धनंजयो वा जातु किं चिन् न कुर्यात्।

kṛtāñjaliḥ śaraṇaṃ vaḥ prapadye; kathaṃ svasti syāt kurusṛñjayānām. na hy eva te vacanaṃ vāsudevo; dhanaṃjayo vā jātu kiṃ cin na kuryāt.

प्राणान् आदौ याच्यमानः कुतो ऽन्यद्; एतद् विद्वन् साधनार्थं ब्रवीमि। धनानि रत्नानि बहूनि राज्यं। कल्याणरूपाणि च वाहनानि। न दुर्लभानीह नरप्रधाना। वृद्धस्य राज्ञः शासने तिष्ठतां वः। एतद् राज्ञो भीष्मपुरोगमस्य; मतं यद् वः शान्तिर् इहोत्तमा स्यात्।

prāṇān ādau yācyamānaḥ kuto 'nyad; etad vidvan sādhanārthaṃ bravīmi. dhanāni ratnāni bahūni rājyaṃ. kalyāṇarūpāṇi ca vāhanāni. na durlabhānīha narapradhānā. vṛddhasya rājñaḥ śāsane tiṣṭhatāṃ vaḥ. etad rājño bhīṣmapurogamasya; mataṃ yad vaḥ śāntir ihottamā syāt.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents