महाभारत 5.194 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 194→

[mh-5-194] • 22 श्लोकाः

संजय उवाच। प्रभातायां तु शर्वर्यां पुनर् एव सुतस् तव। मध्ये सर्वस्य सैन्यस्य पितामहम् अपृच्छत।

saṃjaya uvāca. prabhātāyāṃ tu śarvaryāṃ punar eva sutas tava. madhye sarvasya sainyasya pitāmaham apṛcchata.

पाण्डवेयस्य गाङ्गेय यद् एतत् सैन्यम् उत्तमम्। प्रभूतनरनागाश्वं महारथसमाकुलम्।

pāṇḍaveyasya gāṅgeya yad etat sainyam uttamam. prabhūtanaranāgāśvaṃ mahārathasamākulam.

भीमार्जुनप्रभृतिभिर् महेष्वासैर् महाबलैः। लोकपालोपमैर् गुप्तं धृष्टद्युम्नपुरोगमैः।

bhīmārjunaprabhṛtibhir maheṣvāsair mahābalaiḥ. lokapālopamair guptaṃ dhṛṣṭadyumnapurogamaiḥ.

अप्रधृष्यम् अनावार्यम् उद्वृत्तम् इव सागरम्। सेनासागरम् अक्षोभ्यम् अपि देवैर् महाहवे।

apradhṛṣyam anāvāryam udvṛttam iva sāgaram. senāsāgaram akṣobhyam api devair mahāhave.

केन कालेन गाङ्गेय क्षपयेथा महाद्युते। आचार्यो वा महेष्वासः कृपो वा सुमहाबलः।

kena kālena gāṅgeya kṣapayethā mahādyute. ācāryo vā maheṣvāsaḥ kṛpo vā sumahābalaḥ.

कर्णो वा समरश्लाघी द्रौणिर् वा द्विजसत्तमः। दिव्यास्त्रविदुषः सर्वे भवन्तो हि बले मम।

karṇo vā samaraślāghī drauṇir vā dvijasattamaḥ. divyāstraviduṣaḥ sarve bhavanto hi bale mama.

एतद् इच्छाम्य् अहं ज्ञातुं परं कौतूहलं हि मे। हृदि नित्यं महाबाहो वक्तुम् अर्हसि तन् मम।

etad icchāmy ahaṃ jñātuṃ paraṃ kautūhalaṃ hi me. hṛdi nityaṃ mahābāho vaktum arhasi tan mama.

भीष्म उवाच। अनुरूपं कुरुश्रेष्ठ त्वय्य् एतत् पृथिवीपते। बलाबलम् अमित्राणां स्वेषां च यदि पृच्छसि।

bhīṣma uvāca. anurūpaṃ kuruśreṣṭha tvayy etat pṛthivīpate. balābalam amitrāṇāṃ sveṣāṃ ca yadi pṛcchasi.

शृणु राजन् मम रणे या शक्तिः परमा भवेत्। अस्त्रवीर्यं रणे यच् च भुजयोश् च महाभुज।

śṛṇu rājan mama raṇe yā śaktiḥ paramā bhavet. astravīryaṃ raṇe yac ca bhujayoś ca mahābhuja.

आर्जवेनैव युद्धेन योद्धव्य इतरो जनः। मायायुद्धेन मायावी इत्य् एतद् धर्मनिश्चयः।

ārjavenaiva yuddhena yoddhavya itaro janaḥ. māyāyuddhena māyāvī ity etad dharmaniścayaḥ.

हन्याम् अहं महाबाहो पाण्डवानाम् अनीकिनीम्। दिवसे दिवसे कृत्वा भागं प्रागाह्निकं मम।

hanyām ahaṃ mahābāho pāṇḍavānām anīkinīm. divase divase kṛtvā bhāgaṃ prāgāhnikaṃ mama.

योधानां दशसाहस्रं कृत्वा भागं महाद्युते। सहस्रं रथिनाम् एकम् एष भागो मतो मम।

yodhānāṃ daśasāhasraṃ kṛtvā bhāgaṃ mahādyute. sahasraṃ rathinām ekam eṣa bhāgo mato mama.

अनेनाहं विधानेन संनद्धः सततोत्थितः। क्षपयेयं महत् सैन्यं कालेनानेन भारत।

anenāhaṃ vidhānena saṃnaddhaḥ satatotthitaḥ. kṣapayeyaṃ mahat sainyaṃ kālenānena bhārata.

यदि त्व् अस्त्राणि मुञ्चेयं महान्ति समरे स्थितः। शतसाहस्रघातीनि हन्यां मासेन भारत।

yadi tv astrāṇi muñceyaṃ mahānti samare sthitaḥ. śatasāhasraghātīni hanyāṃ māsena bhārata.

संजय उवाच। श्रुत्वा भीष्मस्य तद् वाक्यं राजा दुर्योधनस् तदा। पर्यपृच्छत राजेन्द्र द्रोणम् अङ्गिरसां वरम्।

saṃjaya uvāca. śrutvā bhīṣmasya tad vākyaṃ rājā duryodhanas tadā. paryapṛcchata rājendra droṇam aṅgirasāṃ varam.

आचार्य केन कालेन पाण्डुपुत्रस्य सैनिकान्। निहन्या इति तं द्रोणः प्रत्युवाच हसन्न् इव।

ācārya kena kālena pāṇḍuputrasya sainikān. nihanyā iti taṃ droṇaḥ pratyuvāca hasann iva.

स्थविरो ऽस्मि कुरुश्रेष्ठ मन्दप्राणविचेष्टितः। अस्त्राग्निना निर्दहेयं पाण्डवानाम् अनीकिनीम्।

sthaviro 'smi kuruśreṣṭha mandaprāṇaviceṣṭitaḥ. astrāgninā nirdaheyaṃ pāṇḍavānām anīkinīm.

यथा भीष्मः शांतनवो मासेनेति मतिर् मम। एषा मे परमा शक्तिर् एतन् मे परमं बलम्।

yathā bhīṣmaḥ śāṃtanavo māseneti matir mama. eṣā me paramā śaktir etan me paramaṃ balam.

द्वाभ्याम् एव तु मासाभ्यां कृपः शारद्वतो ऽब्रवीत्। द्रौणिस् तु दशरात्रेण प्रतिजज्ञे बलक्षयम्। कर्णस् तु पञ्चरात्रेण प्रतिजज्ञे महास्त्रवित्।

dvābhyām eva tu māsābhyāṃ kṛpaḥ śāradvato 'bravīt. drauṇis tu daśarātreṇa pratijajñe balakṣayam. karṇas tu pañcarātreṇa pratijajñe mahāstravit.

तच् छ्रुत्वा सूतपुत्रस्य वाक्यं सागरगासुतः। जहास सस्वनं हासं वाक्यं चेदम् उवाच ह।

tac chrutvā sūtaputrasya vākyaṃ sāgaragāsutaḥ. jahāsa sasvanaṃ hāsaṃ vākyaṃ cedam uvāca ha.

न हि तावद् रणे पार्थं बाणखड्गधनुर्धरम्। वासुदेवसमायुक्तं रथेनोद्यन्तम् अच्युतम्।

na hi tāvad raṇe pārthaṃ bāṇakhaḍgadhanurdharam. vāsudevasamāyuktaṃ rathenodyantam acyutam.

समागच्छसि राधेय तेनैवम् अभिमन्यसे। शक्यम् एवं च भूयश् च त्वया वक्तुं यथेष्टतः।

samāgacchasi rādheya tenaivam abhimanyase. śakyam evaṃ ca bhūyaś ca tvayā vaktuṃ yatheṣṭataḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...