महाभारत 5.185 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 185→

[mh-5-185] • 23 श्लोकाः

भीष्म उवाच। ततो रात्र्यां व्यतीतायां प्रतिबुद्धो ऽस्मि भारत। तं च संचिन्त्य वै स्वप्नम् अवापं हर्षम् उत्तमम्।

bhīṣma uvāca. tato rātryāṃ vyatītāyāṃ pratibuddho 'smi bhārata. taṃ ca saṃcintya vai svapnam avāpaṃ harṣam uttamam.

ततः समभवद् युद्धं मम तस्य च भारत। तुमुलं सर्वभूतानां लोमहर्षणम् अद्भुतम्।

tataḥ samabhavad yuddhaṃ mama tasya ca bhārata. tumulaṃ sarvabhūtānāṃ lomaharṣaṇam adbhutam.

ततो बाणमयं वर्षं ववर्ष मयि भार्गवः। न्यवारयम् अहं तं च शरजालेन भारत।

tato bāṇamayaṃ varṣaṃ vavarṣa mayi bhārgavaḥ. nyavārayam ahaṃ taṃ ca śarajālena bhārata.

ततः परमसंक्रुद्धः पुनर् एव महातपाः। ह्यस्तनेनैव कोपेन शक्तिं वै प्राहिणोन् मयि।

tataḥ paramasaṃkruddhaḥ punar eva mahātapāḥ. hyastanenaiva kopena śaktiṃ vai prāhiṇon mayi.

इन्द्राशनिसमस्पर्शां यमदण्डोपमप्रभाम्। ज्वलन्तीम् अग्निवत् संख्ये लेलिहानां समन्ततः।

indrāśanisamasparśāṃ yamadaṇḍopamaprabhām. jvalantīm agnivat saṃkhye lelihānāṃ samantataḥ.

ततो भरतशार्दूल धिष्ण्यम् आकाशगं यथा। सा माम् अभ्यहनत् तूर्णम् अंसदेशे च भारत।

tato bharataśārdūla dhiṣṇyam ākāśagaṃ yathā. sā mām abhyahanat tūrṇam aṃsadeśe ca bhārata.

अथासृङ् मे ऽस्रवद् घोरं गिरेर् गैरिकधातुवत्। रामेण सुमहाबाहो क्षतस्य क्षतजेक्षण।

athāsṛṅ me 'sravad ghoraṃ girer gairikadhātuvat. rāmeṇa sumahābāho kṣatasya kṣatajekṣaṇa.

ततो ऽहं जामदग्न्याय भृशं क्रोधसमन्वितः। प्रेषयं मृत्युसंकाशं बाणं सर्पविषोपमम्।

tato 'haṃ jāmadagnyāya bhṛśaṃ krodhasamanvitaḥ. preṣayaṃ mṛtyusaṃkāśaṃ bāṇaṃ sarpaviṣopamam.

स तेनाभिहतो वीरो ललाटे द्विजसत्तमः। अशोभत महाराज सशृङ्ग इव पर्वतः।

sa tenābhihato vīro lalāṭe dvijasattamaḥ. aśobhata mahārāja saśṛṅga iva parvataḥ.

स संरब्धः समावृत्य बाणं कालान्तकोपमम्। संदधे बलवत् कृष्य घोरं शत्रुनिबर्हणम्।

sa saṃrabdhaḥ samāvṛtya bāṇaṃ kālāntakopamam. saṃdadhe balavat kṛṣya ghoraṃ śatrunibarhaṇam.

स वक्षसि पपातोग्रः शरो व्याल इव श्वसन्। महीं राजंस् ततश् चाहम् अगच्छं रुधिराविलः।

sa vakṣasi papātograḥ śaro vyāla iva śvasan. mahīṃ rājaṃs tataś cāham agacchaṃ rudhirāvilaḥ.

अवाप्य तु पुनः संज्ञां जामदग्न्याय धीमते। प्राहिण्वं विमलां शक्तिं ज्वलन्तीम् अशनीम् इव।

avāpya tu punaḥ saṃjñāṃ jāmadagnyāya dhīmate. prāhiṇvaṃ vimalāṃ śaktiṃ jvalantīm aśanīm iva.

सा तस्य द्विजमुख्यस्य निपपात भुजान्तरे। विह्वलश् चाभवद् राजन् वेपथुश् चैनम् आविशत्।

sā tasya dvijamukhyasya nipapāta bhujāntare. vihvalaś cābhavad rājan vepathuś cainam āviśat.

तत एनं परिष्वज्य सखा विप्रो महातपाः। अकृतव्रणः शुभैर् वाक्यैर् आश्वासयद् अनेकधा।

tata enaṃ pariṣvajya sakhā vipro mahātapāḥ. akṛtavraṇaḥ śubhair vākyair āśvāsayad anekadhā.

समाश्वस्तस् तदा रामः क्रोधामर्षसमन्वितः। प्रादुश्चक्रे तदा ब्राह्मं परमास्त्रं महाव्रतः।

samāśvastas tadā rāmaḥ krodhāmarṣasamanvitaḥ. prāduścakre tadā brāhmaṃ paramāstraṃ mahāvrataḥ.

ततस् तत्प्रतिघातार्थं ब्राह्मम् एवास्त्रम् उत्तमम्। मया प्रयुक्तं जज्वाल युगान्तम् इव दर्शयत्।

tatas tatpratighātārthaṃ brāhmam evāstram uttamam. mayā prayuktaṃ jajvāla yugāntam iva darśayat.

तयोर् ब्रह्मास्त्रयोर् आसीद् अन्तरा वै समागमः। असंप्राप्यैव रामं च मां च भारतसत्तम।

tayor brahmāstrayor āsīd antarā vai samāgamaḥ. asaṃprāpyaiva rāmaṃ ca māṃ ca bhāratasattama.

ततो व्योम्नि प्रादुरभूत् तेज एव हि केवलम्। भूतानि चैव सर्वाणि जग्मुर् आर्तिं विशां पते।

tato vyomni prādurabhūt teja eva hi kevalam. bhūtāni caiva sarvāṇi jagmur ārtiṃ viśāṃ pate.

ऋषयश् च सगन्धर्वा देवताश् चैव भारत। संतापं परमं जग्मुर् अस्त्रतेजोभिपीडिताः।

ṛṣayaś ca sagandharvā devatāś caiva bhārata. saṃtāpaṃ paramaṃ jagmur astratejobhipīḍitāḥ.

ततश् चचाल पृथिवी सपर्वतवनद्रुमा। संतप्तानि च भूतानि विषादं जग्मुर् उत्तमम्।

tataś cacāla pṛthivī saparvatavanadrumā. saṃtaptāni ca bhūtāni viṣādaṃ jagmur uttamam.

प्रजज्वाल नभो राजन् धूमायन्ते दिशो दश। न स्थातुम् अन्तरिक्षे च शेकुर् आकाशगास् तदा।

prajajvāla nabho rājan dhūmāyante diśo daśa. na sthātum antarikṣe ca śekur ākāśagās tadā.

ततो हाहाकृते लोके सदेवासुरराक्षसे। इदम् अन्तरम् इत्य् एव योक्तुकामो ऽस्मि भारत।

tato hāhākṛte loke sadevāsurarākṣase. idam antaram ity eva yoktukāmo 'smi bhārata.

प्रस्वापम् अस्त्रं दयितं वचनाद् ब्रह्मवादिनाम्। चिन्तितं च तद् अस्त्रं मे मनसि प्रत्यभात् तदा।

prasvāpam astraṃ dayitaṃ vacanād brahmavādinām. cintitaṃ ca tad astraṃ me manasi pratyabhāt tadā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...