महाभारत 5.182 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 182→

[mh-5-182] • 16 श्लोकाः

भीष्म उवाच। समागतस्य रामेण पुनर् एवातिदारुणम्। अन्येद्युस् तुमुलं युद्धं तदा भरतसत्तम।

bhīṣma uvāca. samāgatasya rāmeṇa punar evātidāruṇam. anyedyus tumulaṃ yuddhaṃ tadā bharatasattama.

ततो दिव्यास्त्रविच् छूरो दिव्यान्य् अस्त्राण्य् अनेकशः। अयोजयत धर्मात्मा दिवसे दिवसे विभुः।

tato divyāstravic chūro divyāny astrāṇy anekaśaḥ. ayojayata dharmātmā divase divase vibhuḥ.

तान्य् अहं तत्प्रतीघातैर् अस्त्रैर् अस्त्राणि भारत। व्यधमं तुमुले युद्धे प्राणांस् त्यक्त्वा सुदुस्त्यजान्।

tāny ahaṃ tatpratīghātair astrair astrāṇi bhārata. vyadhamaṃ tumule yuddhe prāṇāṃs tyaktvā sudustyajān.

अस्त्रैर् अस्त्रेषु बहुधा हतेष्व् अथ च भार्गवः। अक्रुध्यत महातेजास् त्यक्तप्राणः स संयुगे।

astrair astreṣu bahudhā hateṣv atha ca bhārgavaḥ. akrudhyata mahātejās tyaktaprāṇaḥ sa saṃyuge.

ततः शक्तिं प्राहिणोद् घोररूपाम्; अस्त्रै रुद्धो जामदग्न्यो महात्मा। कालोत्सृष्टां प्रज्वलिताम् इवोल्कां; संदीप्ताग्रां तेजसावृत्य लोकान्।

tataḥ śaktiṃ prāhiṇod ghorarūpām; astrai ruddho jāmadagnyo mahātmā. kālotsṛṣṭāṃ prajvalitām ivolkāṃ; saṃdīptāgrāṃ tejasāvṛtya lokān.

ततो ऽहं ताम् इषुभिर् दीप्यमानैः; समायान्तीम् अन्तकालार्कदीप्ताम्। छित्त्वा त्रिधा पातयाम् आस भूमौ; ततो ववौ पवनः पुण्यगन्धिः।

tato 'haṃ tām iṣubhir dīpyamānaiḥ; samāyāntīm antakālārkadīptām. chittvā tridhā pātayām āsa bhūmau; tato vavau pavanaḥ puṇyagandhiḥ.

तस्यां छिन्नायां क्रोधदीप्तो ऽथ रामः; शक्तीर् घोराः प्राहिणोद् द्वादशान्याः। तासां रूपं भारत नोत शक्यं; तेजस्वित्वाल् लाघवाच् चैव वक्तुम्।

tasyāṃ chinnāyāṃ krodhadīpto 'tha rāmaḥ; śaktīr ghorāḥ prāhiṇod dvādaśānyāḥ. tāsāṃ rūpaṃ bhārata nota śakyaṃ; tejasvitvāl lāghavāc caiva vaktum.

किं त्व् एवाहं विह्वलः संप्रदृश्य; दिग्भ्यः सर्वास् ता महोल्का इवाग्नेः। नानारूपास् तेजसोग्रेण दीप्ता; यथादित्या द्वादश लोकसंक्षये।

kiṃ tv evāhaṃ vihvalaḥ saṃpradṛśya; digbhyaḥ sarvās tā maholkā ivāgneḥ. nānārūpās tejasogreṇa dīptā; yathādityā dvādaśa lokasaṃkṣaye.

ततो जालं बाणमयं विवृत्य; संदृश्य भित्त्वा शरजालेन राजन्। द्वादशेषून् प्राहिणवं रणे ऽहं; ततः शक्तीर् व्यधमं घोररूपाः।

tato jālaṃ bāṇamayaṃ vivṛtya; saṃdṛśya bhittvā śarajālena rājan. dvādaśeṣūn prāhiṇavaṃ raṇe 'haṃ; tataḥ śaktīr vyadhamaṃ ghorarūpāḥ.

ततो ऽपरा जामदग्न्यो महात्मा; शक्तीर् घोराः प्राक्षिपद् धेमदण्डाः। रूपं तासां पश्यति तत्र लोकः। सर्वास् ता वै तीक्ष्णरूपा विकोशाः। विचित्रिताः काञ्चनपट्टनद्धा; यथा महोल्का ज्वलितास् तथा ताः।

tato 'parā jāmadagnyo mahātmā; śaktīr ghorāḥ prākṣipad dhemadaṇḍāḥ. rūpaṃ tāsāṃ paśyati tatra lokaḥ. sarvās tā vai tīkṣṇarūpā vikośāḥ. vicitritāḥ kāñcanapaṭṭanaddhā; yathā maholkā jvalitās tathā tāḥ.

ताश् चाप्य् उग्राश् चर्मणा वारयित्वा; खड्गेनाजौ पातिता मे नरेन्द्र। बाणैर् दिव्यैर् जामदग्न्यस्य संख्ये; दिव्यांश् चाश्वान् अभ्यवर्षं ससूतान्।

tāś cāpy ugrāś carmaṇā vārayitvā; khaḍgenājau pātitā me narendra. bāṇair divyair jāmadagnyasya saṃkhye; divyāṃś cāśvān abhyavarṣaṃ sasūtān.

निर्मुक्तानां पन्नगानां सरूपा; दृष्ट्वा शक्तीर् हेमचित्रा निकृत्ताः। प्रादुश्चक्रे दिव्यम् अस्त्रं महात्मा; क्रोधाविष्टो हैहयेशप्रमाथी।

nirmuktānāṃ pannagānāṃ sarūpā; dṛṣṭvā śaktīr hemacitrā nikṛttāḥ. prāduścakre divyam astraṃ mahātmā; krodhāviṣṭo haihayeśapramāthī.

ततः श्रेण्यः शलभानाम् इवोग्राः; समापेतुर् विशिखानां प्रदीप्ताः। समाचिनोच् चापि भृशं शरीरं; हयान् सूतं सरथं चैव मह्यम्।

tataḥ śreṇyaḥ śalabhānām ivogrāḥ; samāpetur viśikhānāṃ pradīptāḥ. samācinoc cāpi bhṛśaṃ śarīraṃ; hayān sūtaṃ sarathaṃ caiva mahyam.

रथः शरैर् मे निचितः सर्वतो ऽभूत्; तथा हयाः सारथिश् चैव राजन्। युगं रथेषा च तथैव चक्रे; तथैवाक्षः शरकृत्तो ऽथ भग्नः।

rathaḥ śarair me nicitaḥ sarvato 'bhūt; tathā hayāḥ sārathiś caiva rājan. yugaṃ ratheṣā ca tathaiva cakre; tathaivākṣaḥ śarakṛtto 'tha bhagnaḥ.

ततस् तस्मिन् बाणवर्षे व्यतीते; शरौघेण प्रत्यवर्षं गुरुं तम्। स विक्षतो मार्गणैर् ब्रह्मराशिर्; देहाद् अजस्रं मुमुचे भूरि रक्तम्।

tatas tasmin bāṇavarṣe vyatīte; śaraugheṇa pratyavarṣaṃ guruṃ tam. sa vikṣato mārgaṇair brahmarāśir; dehād ajasraṃ mumuce bhūri raktam.

यथा रामो बाणजालाभितप्तस्; तथैवाहं सुभृशं गाढविद्धः। ततो युद्धं व्यरमच् चापराह्णे; भानाव् अस्तं प्रार्थयाने महीध्रम्।

yathā rāmo bāṇajālābhitaptas; tathaivāhaṃ subhṛśaṃ gāḍhaviddhaḥ. tato yuddhaṃ vyaramac cāparāhṇe; bhānāv astaṃ prārthayāne mahīdhram.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...