महाभारत 5.177 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 177→

[mh-5-177] • 24 श्लोकाः

भीष्म उवाच। एवम् उक्तस् तदा रामो जहि भीष्मम् इति प्रभो। उवाच रुदतीं कन्यां चोदयन्तीं पुनः पुनः।

bhīṣma uvāca. evam uktas tadā rāmo jahi bhīṣmam iti prabho. uvāca rudatīṃ kanyāṃ codayantīṃ punaḥ punaḥ.

काश्ये कामं न गृह्णामि शस्त्रं वै वरवर्णिनि। ऋते ब्रह्मविदां हेतोः किम् अन्यत् करवाणि ते।

kāśye kāmaṃ na gṛhṇāmi śastraṃ vai varavarṇini. ṛte brahmavidāṃ hetoḥ kim anyat karavāṇi te.

वाचा भीष्मश् च शाल्वश् च मम राज्ञि वशानुगौ। भविष्यतो ऽनवद्याङ्गि तत् करिष्यामि मा शुचः।

vācā bhīṣmaś ca śālvaś ca mama rājñi vaśānugau. bhaviṣyato 'navadyāṅgi tat kariṣyāmi mā śucaḥ.

न तु शस्त्रं ग्रहीष्यामि कथं चिद् अपि भामिनि। ऋते नियोगाद् विप्राणाम् एष मे समयः कृतः।

na tu śastraṃ grahīṣyāmi kathaṃ cid api bhāmini. ṛte niyogād viprāṇām eṣa me samayaḥ kṛtaḥ.

अम्बोवाच। मम दुःखं भगवता व्यपनेयं यतस् ततः। तत् तु भीष्मप्रसूतं मे तं जहीश्वर माचिरम्।

ambovāca. mama duḥkhaṃ bhagavatā vyapaneyaṃ yatas tataḥ. tat tu bhīṣmaprasūtaṃ me taṃ jahīśvara māciram.

राम उवाच। काशिकन्ये पुनर् ब्रूहि भीष्मस् ते चरणाव् उभौ। शिरसा वन्दनार्हो ऽपि ग्रहीष्यति गिरा मम।

rāma uvāca. kāśikanye punar brūhi bhīṣmas te caraṇāv ubhau. śirasā vandanārho 'pi grahīṣyati girā mama.

अम्बोवाच। जहि भीष्मं रणे राम मम चेद् इच्छसि प्रियम्। गर्जन्तम् असुरं यथा। समाहूतो रणे राम। प्रतिश्रुतं च यदि तत् सत्यं कर्तुम् इहार्हसि।

ambovāca. jahi bhīṣmaṃ raṇe rāma mama ced icchasi priyam. garjantam asuraṃ yathā. samāhūto raṇe rāma. pratiśrutaṃ ca yadi tat satyaṃ kartum ihārhasi.

भीष्म उवाच। तयोः संवदतोर् एवं राजन् रामाम्बयोस् तदा। अकृतव्रणो जामदग्न्यम् इदं वचनम् अब्रवीत्।

bhīṣma uvāca. tayoḥ saṃvadator evaṃ rājan rāmāmbayos tadā. akṛtavraṇo jāmadagnyam idaṃ vacanam abravīt.

शरणागतां महाबाहो कन्यां न त्यक्तुम् अर्हसि। जहि भीष्मं रणे राम गर्जन्तम् असुरं यथा।

śaraṇāgatāṃ mahābāho kanyāṃ na tyaktum arhasi. jahi bhīṣmaṃ raṇe rāma garjantam asuraṃ yathā.

यदि भीष्मस् त्वयाहूतो रणे राम महामुने। निर्जितो ऽस्मीति वा ब्रूयात् कुर्याद् वा वचनं तव।

yadi bhīṣmas tvayāhūto raṇe rāma mahāmune. nirjito 'smīti vā brūyāt kuryād vā vacanaṃ tava.

कृतम् अस्या भवेत् कार्यं कन्याया भृगुनन्दन। वाक्यं सत्यं च ते वीर भविष्यति कृतं विभो।

kṛtam asyā bhavet kāryaṃ kanyāyā bhṛgunandana. vākyaṃ satyaṃ ca te vīra bhaviṣyati kṛtaṃ vibho.

इयं चापि प्रतिज्ञा ते तदा राम महामुने। जित्वा वै क्षत्रियान् सर्वान् ब्राह्मणेषु प्रतिश्रुतम्।

iyaṃ cāpi pratijñā te tadā rāma mahāmune. jitvā vai kṣatriyān sarvān brāhmaṇeṣu pratiśrutam.

ब्राह्मणः क्षत्रियो वैश्यः शूद्रश् चैव रणे यदि। ब्रह्मद्विड् भविता तं वै हनिष्यामीति भार्गव।

brāhmaṇaḥ kṣatriyo vaiśyaḥ śūdraś caiva raṇe yadi. brahmadviḍ bhavitā taṃ vai haniṣyāmīti bhārgava.

शरणं हि प्रपन्नानां भीतानां जीवितार्थिनाम्। न शक्ष्यामि परित्यागं कर्तुं जीवन् कथं चन।

śaraṇaṃ hi prapannānāṃ bhītānāṃ jīvitārthinām. na śakṣyāmi parityāgaṃ kartuṃ jīvan kathaṃ cana.

यश् च क्षत्रं रणे कृत्स्नं विजेष्यति समागतम्। दृप्तात्मानम् अहं तं च हनिष्यामीति भार्गव।

yaś ca kṣatraṃ raṇe kṛtsnaṃ vijeṣyati samāgatam. dṛptātmānam ahaṃ taṃ ca haniṣyāmīti bhārgava.

स एवं विजयी राम भीष्मः कुरुकुलोद्वहः। तेन युध्यस्व संग्रामे समेत्य भृगुनन्दन।

sa evaṃ vijayī rāma bhīṣmaḥ kurukulodvahaḥ. tena yudhyasva saṃgrāme sametya bhṛgunandana.

राम उवाच। स्मराम्य् अहं पूर्वकृतां प्रतिज्ञाम् ऋषिसत्तम। तथैव च करिष्यामि यथा साम्नैव लप्स्यते।

rāma uvāca. smarāmy ahaṃ pūrvakṛtāṃ pratijñām ṛṣisattama. tathaiva ca kariṣyāmi yathā sāmnaiva lapsyate.

कार्यम् एतन् महद् ब्रह्मन् काशिकन्यामनोगतम्। गमिष्यामि स्वयं तत्र कन्याम् आदाय यत्र सः।

kāryam etan mahad brahman kāśikanyāmanogatam. gamiṣyāmi svayaṃ tatra kanyām ādāya yatra saḥ.

यदि भीष्मो रणश्लाघी न करिष्यति मे वचः। हनिष्याम्य् एनम् उद्रिक्तम् इति मे निश्चिता मतिः।

yadi bhīṣmo raṇaślāghī na kariṣyati me vacaḥ. haniṣyāmy enam udriktam iti me niścitā matiḥ.

न हि बाणा मयोत्सृष्टाः सज्जन्तीह शरीरिणाम्। कायेषु विदितं तुभ्यं पुरा क्षत्रियसंगरे।

na hi bāṇā mayotsṛṣṭāḥ sajjantīha śarīriṇām. kāyeṣu viditaṃ tubhyaṃ purā kṣatriyasaṃgare.

भीष्म उवाच। एवम् उक्त्वा ततो रामः सह तैर् ब्रह्मवादिभिः। प्रयाणाय मतिं कृत्वा समुत्तस्थौ महामनाः।

bhīṣma uvāca. evam uktvā tato rāmaḥ saha tair brahmavādibhiḥ. prayāṇāya matiṃ kṛtvā samuttasthau mahāmanāḥ.

ततस् ते ताम् उषित्वा तु रजनीं तत्र तापसाः। हुताग्नयो जप्तजप्याः प्रतस्थुर् मज्जिघांसया।

tatas te tām uṣitvā tu rajanīṃ tatra tāpasāḥ. hutāgnayo japtajapyāḥ pratasthur majjighāṃsayā.

अभ्यगच्छत् ततो रामः सह तैर् ब्राह्मणर्षभैः। कुरुक्षेत्रं महाराज कन्यया सह भारत।

abhyagacchat tato rāmaḥ saha tair brāhmaṇarṣabhaiḥ. kurukṣetraṃ mahārāja kanyayā saha bhārata.

न्यविशन्त ततः सर्वे परिगृह्य सरस्वतीम्। तापसास् ते महात्मानो भृगुश्रेष्ठपुरस्कृताः।

nyaviśanta tataḥ sarve parigṛhya sarasvatīm. tāpasās te mahātmāno bhṛguśreṣṭhapuraskṛtāḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...