महाभारत 5.163 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 163→

[mh-5-163] • 22 श्लोकाः

भीष्म उवाच। सुदक्षिणस् तु काम्बोजो रथ एकगुणो मतः। तवार्थसिद्धिम् आकाङ्क्षन् योत्स्यते समरे परैः।

bhīṣma uvāca. sudakṣiṇas tu kāmbojo ratha ekaguṇo mataḥ. tavārthasiddhim ākāṅkṣan yotsyate samare paraiḥ.

एतस्य रथसिंहस्य तवार्थे राजसत्तम। पराक्रमं यथेन्द्रस्य द्रक्ष्यन्ति कुरवो युधि।

etasya rathasiṃhasya tavārthe rājasattama. parākramaṃ yathendrasya drakṣyanti kuravo yudhi.

एतस्य रथवंशो हि तिग्मवेगप्रहारिणाम्। काम्बोजानां महाराज शलभानाम् इवायतिः।

etasya rathavaṃśo hi tigmavegaprahāriṇām. kāmbojānāṃ mahārāja śalabhānām ivāyatiḥ.

नीलो माहिष्मतीवासी नीलवर्मधरस् तव। रथवंशेन शत्रूणां कदनं वै करिष्यति।

nīlo māhiṣmatīvāsī nīlavarmadharas tava. rathavaṃśena śatrūṇāṃ kadanaṃ vai kariṣyati.

कृतवैरः पुरा चैव सहदेवेन पार्थिवः। योत्स्यते सततं राजंस् तवार्थे कुरुसत्तम।

kṛtavairaḥ purā caiva sahadevena pārthivaḥ. yotsyate satataṃ rājaṃs tavārthe kurusattama.

विन्दानुविन्दाव् आवन्त्यौ समेतौ रथसत्तमौ। कृतिनौ समरे तात दृढवीर्यपराक्रमौ।

vindānuvindāv āvantyau sametau rathasattamau. kṛtinau samare tāta dṛḍhavīryaparākramau.

एतौ तौ पुरुषव्याघ्रौ रिपुसैन्यं प्रधक्ष्यतः। गदाप्रासासिनाराचैस् तोमरैश् च भुजच्युतैः।

etau tau puruṣavyāghrau ripusainyaṃ pradhakṣyataḥ. gadāprāsāsinārācais tomaraiś ca bhujacyutaiḥ.

युद्धाभिकामौ समरे क्रीडन्ताव् इव यूथपौ। यूथमध्ये महाराज विचरन्तौ कृतान्तवत्।

yuddhābhikāmau samare krīḍantāv iva yūthapau. yūthamadhye mahārāja vicarantau kṛtāntavat.

त्रिगर्ता भ्रातरः पञ्च रथोदारा मता मम। कृतवैराश् च पार्थेन विराटनगरे तदा।

trigartā bhrātaraḥ pañca rathodārā matā mama. kṛtavairāś ca pārthena virāṭanagare tadā.

मकरा इव राजेन्द्र समुद्धततरङ्गिणीम्। गङ्गां विक्षोभयिष्यन्ति पार्थानां युधि वाहिनीम्।

makarā iva rājendra samuddhatataraṅgiṇīm. gaṅgāṃ vikṣobhayiṣyanti pārthānāṃ yudhi vāhinīm.

ते रथाः पञ्च राजेन्द्र येषां सत्यरथो मुखम्। एते योत्स्यन्ति समरे संस्मरन्तः पुरा कृतम्।

te rathāḥ pañca rājendra yeṣāṃ satyaratho mukham. ete yotsyanti samare saṃsmarantaḥ purā kṛtam.

व्यलीकं पाण्डवेयेन भीमसेनानुजेन ह। दिशो विजयता राजञ् श्वेतवाहेन भारत। कदर्थीकृत्य संग्रामे दापिताः करम् उत्तमम्।

vyalīkaṃ pāṇḍaveyena bhīmasenānujena ha. diśo vijayatā rājañ śvetavāhena bhārata. kadarthīkṛtya saṃgrāme dāpitāḥ karam uttamam.

ते हनिष्यन्ति पार्थानां समासाद्य महारथान्। वरान् वरान् महेष्वासान् क्षत्रियाणां धुरंधराः।

te haniṣyanti pārthānāṃ samāsādya mahārathān. varān varān maheṣvāsān kṣatriyāṇāṃ dhuraṃdharāḥ.

लक्ष्मणस् तव पुत्रस् तु तथा दुःशासनस्य च। उभौ तौ पुरुषव्याघ्रौ संग्रामेष्व् अनिवर्तिनौ।

lakṣmaṇas tava putras tu tathā duḥśāsanasya ca. ubhau tau puruṣavyāghrau saṃgrāmeṣv anivartinau.

तरुणौ सुकुमारौ च राजपुत्रौ तरस्विनौ। युद्धानां च विशेषज्ञौ प्रणेतारौ च सर्वशः।

taruṇau sukumārau ca rājaputrau tarasvinau. yuddhānāṃ ca viśeṣajñau praṇetārau ca sarvaśaḥ.

रथौ तौ रथशार्दूल मतौ मे रथसत्तमौ। क्षत्रधर्मरतौ वीरौ महत् कर्म करिष्यतः।

rathau tau rathaśārdūla matau me rathasattamau. kṣatradharmaratau vīrau mahat karma kariṣyataḥ.

दण्डधारो महाराज रथ एको नरर्षभः। योत्स्यते समरं प्राप्य स्वेन सैन्येन पालितः।

daṇḍadhāro mahārāja ratha eko nararṣabhaḥ. yotsyate samaraṃ prāpya svena sainyena pālitaḥ.

बृहद्बलस् तथा राजा कौसल्यो रथसत्तमः। रथो मम मतस् तात दृढवेगपराक्रमः।

bṛhadbalas tathā rājā kausalyo rathasattamaḥ. ratho mama matas tāta dṛḍhavegaparākramaḥ.

एष योत्स्यति संग्रामे स्वां चमूं संप्रहर्षयन्। उग्रायुधो महेष्वासो धार्तराष्ट्रहिते रतः। एष योत्स्यति संग्रामे रथ एकगुणो मतः।

eṣa yotsyati saṃgrāme svāṃ camūṃ saṃpraharṣayan. ugrāyudho maheṣvāso dhārtarāṣṭrahite rataḥ. eṣa yotsyati saṃgrāme ratha ekaguṇo mataḥ.

कृपः शारद्वतो राजन् रथयूथपयूथपः। प्रियान् प्राणान् परित्यज्य प्रधक्ष्यति रिपूंस् तव।

kṛpaḥ śāradvato rājan rathayūthapayūthapaḥ. priyān prāṇān parityajya pradhakṣyati ripūṃs tava.

गौतमस्य महर्षेर् य आचार्यस्य शरद्वतः। कार्त्तिकेय इवाजेयः शरस्तम्बात् सुतो ऽभवत्।

gautamasya maharṣer ya ācāryasya śaradvataḥ. kārttikeya ivājeyaḥ śarastambāt suto 'bhavat.

एष सेनां बहुविधां विविधायुधकार्मुकाम्। अग्निवत् समरे तात चरिष्यति विमर्दयन्।

eṣa senāṃ bahuvidhāṃ vividhāyudhakārmukām. agnivat samare tāta cariṣyati vimardayan.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...