महाभारत 5.137 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 137→

[mh-5-137] • 22 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। एवम् उक्तस् तु विमनास् तिर्यग्दृष्टिर् अधोमुखः। संहत्य च भ्रुवोर् मध्यं न किं चिद् व्याजहार ह।

vaiśaṃpāyana uvāca. evam uktas tu vimanās tiryagdṛṣṭir adhomukhaḥ. saṃhatya ca bhruvor madhyaṃ na kiṃ cid vyājahāra ha.

तं वै विमनसं दृष्ट्वा संप्रेक्ष्यान्योन्यम् अन्तिकात्। पुनर् एवोत्तरं वाक्यम् उक्तवन्तौ नरर्षभौ।

taṃ vai vimanasaṃ dṛṣṭvā saṃprekṣyānyonyam antikāt. punar evottaraṃ vākyam uktavantau nararṣabhau.

भीष्म उवाच। शुश्रूषुम् अनसूयं च ब्रह्मण्यं सत्यसंगरम्। प्रतियोत्स्यामहे पार्थम् अतो दुःखतरं नु किम्।

bhīṣma uvāca. śuśrūṣum anasūyaṃ ca brahmaṇyaṃ satyasaṃgaram. pratiyotsyāmahe pārtham ato duḥkhataraṃ nu kim.

द्रोण उवाच। अश्वत्थाम्नि यथा पुत्रे भूयो मम धनंजये। बहुमानः परो राजन् संनतिश् च कपिध्वजे।

droṇa uvāca. aśvatthāmni yathā putre bhūyo mama dhanaṃjaye. bahumānaḥ paro rājan saṃnatiś ca kapidhvaje.

तं चेत् पुत्रात् प्रियतरं प्रतियोत्स्ये धनंजयम्। क्षत्रधर्मम् अनुष्ठाय धिग् अस्तु क्षत्रजीविकाम्।

taṃ cet putrāt priyataraṃ pratiyotsye dhanaṃjayam. kṣatradharmam anuṣṭhāya dhig astu kṣatrajīvikām.

यस्य लोके समो नास्ति कश् चिद् अन्यो धनुर्धरः। मत्प्रसादात् स बीभत्सुः श्रेयान् अन्यैर् धनुर्धरैः।

yasya loke samo nāsti kaś cid anyo dhanurdharaḥ. matprasādāt sa bībhatsuḥ śreyān anyair dhanurdharaiḥ.

मित्रध्रुग् दुष्टभावश् च नास्तिको ऽथानृजुः शठः। न सत्सु लभते पूजां यज्ञे मूर्ख इवागतः।

mitradhrug duṣṭabhāvaś ca nāstiko 'thānṛjuḥ śaṭhaḥ. na satsu labhate pūjāṃ yajñe mūrkha ivāgataḥ.

वार्यमाणो ऽपि पापेभ्यः पापात्मा पापम् इच्छति। चोद्यमानो ऽपि पापेन शुभात्मा शुभम् इच्छति।

vāryamāṇo 'pi pāpebhyaḥ pāpātmā pāpam icchati. codyamāno 'pi pāpena śubhātmā śubham icchati.

मिथ्योपचरिता ह्य् एते वर्तमाना ह्य् अनु प्रिये। अहितत्वाय कल्पन्ते दोषा भरतसत्तम।

mithyopacaritā hy ete vartamānā hy anu priye. ahitatvāya kalpante doṣā bharatasattama.

त्वम् उक्तः कुरुवृद्धेन मया च विदुरेण च। वासुदेवेन च तथा श्रेयो नैवाभिपद्यसे।

tvam uktaḥ kuruvṛddhena mayā ca vidureṇa ca. vāsudevena ca tathā śreyo naivābhipadyase.

अस्ति मे बलम् इत्य् एव सहसा त्वं तितीर्षसि। सग्राहनक्रमकरं गङ्गावेगम् इवोष्णगे।

asti me balam ity eva sahasā tvaṃ titīrṣasi. sagrāhanakramakaraṃ gaṅgāvegam ivoṣṇage.

वास एव यथा हि त्वं प्रावृण्वानो ऽद्य मन्यसे। स्रजं त्यक्ताम् इव प्राप्य लोभाद् यौधिष्ठिरीं श्रियम्।

vāsa eva yathā hi tvaṃ prāvṛṇvāno 'dya manyase. srajaṃ tyaktām iva prāpya lobhād yaudhiṣṭhirīṃ śriyam.

द्रौपदीसहितं पार्थं सायुधैर् भ्रातृभिर् वृतम्। वनस्थम् अपि राज्यस्थः पाण्डवं को ऽतिजीवति।

draupadīsahitaṃ pārthaṃ sāyudhair bhrātṛbhir vṛtam. vanastham api rājyasthaḥ pāṇḍavaṃ ko 'tijīvati.

निदेशे यस्य राजानः सर्वे तिष्ठन्ति किंकराः। तम् ऐलविलम् आसाद्य धर्मराजो व्यराजत।

nideśe yasya rājānaḥ sarve tiṣṭhanti kiṃkarāḥ. tam ailavilam āsādya dharmarājo vyarājata.

कुबेरसदनं प्राप्य ततो रत्नान्य् अवाप्य च। स्फीतम् आक्रम्य ते राष्ट्रं राज्यम् इच्छन्ति पाण्डवाः।

kuberasadanaṃ prāpya tato ratnāny avāpya ca. sphītam ākramya te rāṣṭraṃ rājyam icchanti pāṇḍavāḥ.

दत्तं हुतम् अधीतं च ब्राह्मणास् तर्पिता धनैः। आवयोर् गतम् आयुश् च कृतकृत्यौ च विद्धि नौ।

dattaṃ hutam adhītaṃ ca brāhmaṇās tarpitā dhanaiḥ. āvayor gatam āyuś ca kṛtakṛtyau ca viddhi nau.

त्वं तु हित्वा सुखं राज्यं मित्राणि च धनानि च। विग्रहं पाण्डवैः कृत्वा महद् व्यसनम् आप्स्यसि।

tvaṃ tu hitvā sukhaṃ rājyaṃ mitrāṇi ca dhanāni ca. vigrahaṃ pāṇḍavaiḥ kṛtvā mahad vyasanam āpsyasi.

द्रौपदी यस्य चाशास्ते विजयं सत्यवादिनी। तपोघोरव्रता देवी न त्वं जेष्यसि पाण्डवम्।

draupadī yasya cāśāste vijayaṃ satyavādinī. tapoghoravratā devī na tvaṃ jeṣyasi pāṇḍavam.

मन्त्री जनार्दनो यस्य भ्राता यस्य धनंजयः। सर्वशस्त्रभृतां श्रेष्ठं कथं जेष्यसि पाण्डवम्।

mantrī janārdano yasya bhrātā yasya dhanaṃjayaḥ. sarvaśastrabhṛtāṃ śreṣṭhaṃ kathaṃ jeṣyasi pāṇḍavam.

सहाया ब्राह्मणा यस्य धृतिमन्तो जितेन्द्रियाः। तम् उग्रतपसं वीरं कथं जेष्यसि पाण्डवम्।

sahāyā brāhmaṇā yasya dhṛtimanto jitendriyāḥ. tam ugratapasaṃ vīraṃ kathaṃ jeṣyasi pāṇḍavam.

पुनर् उक्तं च वक्ष्यामि यत् कार्यं भूतिम् इच्छता। सुहृदा मज्जमानेषु सुहृत्सु व्यसनार्णवे।

punar uktaṃ ca vakṣyāmi yat kāryaṃ bhūtim icchatā. suhṛdā majjamāneṣu suhṛtsu vyasanārṇave.

अलं युद्धेन तैर् वीरैः शाम्य त्वं कुरुवृद्धये। मा गमः ससुतामात्यः सबलश् च पराभवम्।

alaṃ yuddhena tair vīraiḥ śāmya tvaṃ kuruvṛddhaye. mā gamaḥ sasutāmātyaḥ sabalaś ca parābhavam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...