महाभारत 5.135 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 135→

[mh-5-135] • 30 श्लोकाः

कुन्त्य् उवाच। अर्जुनं केशव ब्रूयास् त्वयि जाते स्म सूतके। उपोपविष्टा नारीभिर् आश्रमे परिवारिता।

kunty uvāca. arjunaṃ keśava brūyās tvayi jāte sma sūtake. upopaviṣṭā nārībhir āśrame parivāritā.

अथान्तरिक्षे वाग् आसीद् दिव्यरूपा मनोरमा। सहस्राक्षसमः कुन्ति भविष्यत्य् एष ते सुतः।

athāntarikṣe vāg āsīd divyarūpā manoramā. sahasrākṣasamaḥ kunti bhaviṣyaty eṣa te sutaḥ.

एष जेष्यति संग्रामे कुरून् सर्वान् समागतान्। भीमसेनद्वितीयश् च लोकम् उद्वर्तयिष्यति।

eṣa jeṣyati saṃgrāme kurūn sarvān samāgatān. bhīmasenadvitīyaś ca lokam udvartayiṣyati.

पुत्रस् ते पृथिवीं जेता यशश् चास्य दिवस्पृशम्। हत्वा कुरून् ग्रामजन्ये वासुदेवसहायवान्।

putras te pṛthivīṃ jetā yaśaś cāsya divaspṛśam. hatvā kurūn grāmajanye vāsudevasahāyavān.

पित्र्यम् अंशं प्रनष्टं च पुनर् अप्य् उद्धरिष्यति। भ्रातृभिः सहितः श्रीमांस् त्रीन् मेधान् आहरिष्यति। तथा चरेस् त्वं श्वेताश्व यथा वाग् अभ्यभाषत।

pitryam aṃśaṃ pranaṣṭaṃ ca punar apy uddhariṣyati. bhrātṛbhiḥ sahitaḥ śrīmāṃs trīn medhān āhariṣyati. tathā cares tvaṃ śvetāśva yathā vāg abhyabhāṣata.

तं सत्यसंधं बीभत्सुं सव्यसाचिनम् अच्युत। यथाहम् एवं जानामि बलवन्तं दुरासदम्। तथा तद् अस्तु दाशार्ह यथा वाग् अभ्यभाषत।

taṃ satyasaṃdhaṃ bībhatsuṃ savyasācinam acyuta. yathāham evaṃ jānāmi balavantaṃ durāsadam. tathā tad astu dāśārha yathā vāg abhyabhāṣata.

धर्मश् चेद् अस्ति वार्ष्णेय तथा सत्यं भविष्यति। त्वं चापि तत् तथा कृष्ण सर्वं संपादयिष्यसि।

dharmaś ced asti vārṣṇeya tathā satyaṃ bhaviṣyati. tvaṃ cāpi tat tathā kṛṣṇa sarvaṃ saṃpādayiṣyasi.

नाहं तद् अभ्यसूयामि यथा वाग् अभ्यभाषत। नमो धर्माय महते धर्मो धारयति प्रजाः।

nāhaṃ tad abhyasūyāmi yathā vāg abhyabhāṣata. namo dharmāya mahate dharmo dhārayati prajāḥ.

एतद् धनंजयो वाच्यो नित्योद्युक्तो वृकोदरः। यदर्थं क्षत्रिया सूते तस्य कालो ऽयम् आगतः। न हि वैरं समासाद्य सीदन्ति पुरुषर्षभाः।

etad dhanaṃjayo vācyo nityodyukto vṛkodaraḥ. yadarthaṃ kṣatriyā sūte tasya kālo 'yam āgataḥ. na hi vairaṃ samāsādya sīdanti puruṣarṣabhāḥ.

विदिता ते सदा बुद्धिर् भीमस्य न स शाम्यति। यावदन्तं न कुरुते शत्रूणां शत्रुकर्शनः। तावद् एव महाबाहुर् निशासु न सुखं लभेत्।

viditā te sadā buddhir bhīmasya na sa śāmyati. yāvadantaṃ na kurute śatrūṇāṃ śatrukarśanaḥ. tāvad eva mahābāhur niśāsu na sukhaṃ labhet.

सर्वधर्मविशेषज्ञां स्नुषां पाण्डोर् महात्मनः। ब्रूया माधव कल्याणीं कृष्णां कृष्ण यशस्विनीम्।

sarvadharmaviśeṣajñāṃ snuṣāṃ pāṇḍor mahātmanaḥ. brūyā mādhava kalyāṇīṃ kṛṣṇāṃ kṛṣṇa yaśasvinīm.

युक्तम् एतन् महाभागे कुले जाते यशस्विनि। यन् मे पुत्रेषु सर्वेषु यथावत् त्वम् अवर्तिथाः।

yuktam etan mahābhāge kule jāte yaśasvini. yan me putreṣu sarveṣu yathāvat tvam avartithāḥ.

माद्रीपुत्रौ च वक्तव्यौ क्षत्रधर्मरताव् उभौ। विक्रमाधिगता ह्य् अर्थाः क्षत्रधर्मरताव् उभौ। विक्रमेणार्जितान् भोगान् वृणीतं जीविताद् अपि।

mādrīputrau ca vaktavyau kṣatradharmaratāv ubhau. vikramādhigatā hy arthāḥ kṣatradharmaratāv ubhau. vikrameṇārjitān bhogān vṛṇītaṃ jīvitād api.

विक्रमाधिगता ह्य् अर्थाः क्षत्रधर्मेण जीवतः। मनो मनुष्यस्य सदा प्रीणन्ति पुरुषोत्तम।

vikramādhigatā hy arthāḥ kṣatradharmeṇa jīvataḥ. mano manuṣyasya sadā prīṇanti puruṣottama.

यच् च वः प्रेक्षमाणानां सर्वधर्मोपचायिनी। पाञ्चाली परुषाण्य् उक्ता को नु तत् क्षन्तुम् अर्हति।

yac ca vaḥ prekṣamāṇānāṃ sarvadharmopacāyinī. pāñcālī paruṣāṇy uktā ko nu tat kṣantum arhati.

न राज्यहरणं दुःखं द्यूते चापि पराजयः। प्रव्राजनं सुतानां वा न मे तद् दुःखकारणम्। सर्वधर्मविशेषज्ञां कुले जातां यशस्विनीम्।

na rājyaharaṇaṃ duḥkhaṃ dyūte cāpi parājayaḥ. pravrājanaṃ sutānāṃ vā na me tad duḥkhakāraṇam. sarvadharmaviśeṣajñāṃ kule jātāṃ yaśasvinīm.

यत् तु सा बृहती श्यामा सभायां रुदती तदा। अश्रौषीत् परुषा वाचस् तन् मे दुःखतरं मतम्।

yat tu sā bṛhatī śyāmā sabhāyāṃ rudatī tadā. aśrauṣīt paruṣā vācas tan me duḥkhataraṃ matam.

स्त्रीधर्मिणी वरारोहा क्षत्रधर्मरता सदा। नाध्यगच्छत् तदा नाथं कृष्णा नाथवती सती।

strīdharmiṇī varārohā kṣatradharmaratā sadā. nādhyagacchat tadā nāthaṃ kṛṣṇā nāthavatī satī.

तं वै ब्रूहि महाबाहो सर्वशस्त्रभृतां वरम्। अर्जुनं पुरुषव्याघ्रं द्रौपद्याः पदवीं चर।

taṃ vai brūhi mahābāho sarvaśastrabhṛtāṃ varam. arjunaṃ puruṣavyāghraṃ draupadyāḥ padavīṃ cara.

विदितौ हि तवात्यन्तं क्रुद्धाव् इव यमान्तकौ। भीमार्जुनौ नयेतां हि देवान् अपि परां गतिम्।

viditau hi tavātyantaṃ kruddhāv iva yamāntakau. bhīmārjunau nayetāṃ hi devān api parāṃ gatim.

तयोश् चैतद् अवज्ञानं यत् सा कृष्णा सभागता। दुःशासनश् च यद् भीमं कटुकान्य् अभ्यभाषत। पश्यतां कुरुवीराणां तच् च संस्मारयेः पुनः।

tayoś caitad avajñānaṃ yat sā kṛṣṇā sabhāgatā. duḥśāsanaś ca yad bhīmaṃ kaṭukāny abhyabhāṣata. paśyatāṃ kuruvīrāṇāṃ tac ca saṃsmārayeḥ punaḥ.

पाण्डवान् कुशलं पृच्छेः सपुत्रान् कृष्णया सह। मां च कुशलिनीं ब्रूयास् तेषु भूयो जनार्दन। अरिष्टं गच्छ पन्थानं पुत्रान् मे परिपालय।

pāṇḍavān kuśalaṃ pṛccheḥ saputrān kṛṣṇayā saha. māṃ ca kuśalinīṃ brūyās teṣu bhūyo janārdana. ariṣṭaṃ gaccha panthānaṃ putrān me paripālaya.

वैशंपायन उवाच। अभिवाद्याथ तां कृष्णः कृत्वा चाभिप्रदक्षिणम्। निश्चक्राम महाबाहुः सिंहखेलगतिस् ततः।

vaiśaṃpāyana uvāca. abhivādyātha tāṃ kṛṣṇaḥ kṛtvā cābhipradakṣiṇam. niścakrāma mahābāhuḥ siṃhakhelagatis tataḥ.

ततो विसर्जयाम् आस भीष्मादीन् कुरुपुंगवान्। आरोप्य च रथे कर्णं प्रायात् सात्यकिना सह।

tato visarjayām āsa bhīṣmādīn kurupuṃgavān. āropya ca rathe karṇaṃ prāyāt sātyakinā saha.

ततः प्रयाते दाशार्हे कुरवः संगता मिथः। जजल्पुर् महद् आश्चर्यं केशवे परमाद्भुतम्।

tataḥ prayāte dāśārhe kuravaḥ saṃgatā mithaḥ. jajalpur mahad āścaryaṃ keśave paramādbhutam.

प्रमूढा पृथिवी सर्वा मृत्युपाशसिता कृता। दुर्योधनस्य बालिश्यान् नैतद् अस्तीति चाब्रुवन्।

pramūḍhā pṛthivī sarvā mṛtyupāśasitā kṛtā. duryodhanasya bāliśyān naitad astīti cābruvan.

ततो निर्याय नगरात् प्रययौ पुरुषोत्तमः। मन्त्रयाम् आस च तदा कर्णेन सुचिरं सह।

tato niryāya nagarāt prayayau puruṣottamaḥ. mantrayām āsa ca tadā karṇena suciraṃ saha.

विसर्जयित्वा राधेयं सर्वयादवनन्दनः। अश्वत्थामानम् आहूय मन्त्रयित्वा पुनः पुनः। ततो जवेन महता तूर्णम् अश्वान् अचोदयत्।

visarjayitvā rādheyaṃ sarvayādavanandanaḥ. aśvatthāmānam āhūya mantrayitvā punaḥ punaḥ. tato javena mahatā tūrṇam aśvān acodayat.

ते पिबन्त इवाकाशं दारुकेण प्रचोदिताः। हया जग्मुर् महावेगा मनोमारुतरंहसः।

te pibanta ivākāśaṃ dārukeṇa pracoditāḥ. hayā jagmur mahāvegā manomārutaraṃhasaḥ.

ते व्यतीत्य तम् अध्वानं क्षिप्रं श्येना इवाशुगाः। उच्चैः सूर्यम् उपप्लव्यं शार्ङ्गधन्वानम् आवहन्।

te vyatītya tam adhvānaṃ kṣipraṃ śyenā ivāśugāḥ. uccaiḥ sūryam upaplavyaṃ śārṅgadhanvānam āvahan.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...