महाभारत 5.13 (श्लोक 25)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 13→

[mh-5-13] • 25 श्लोकाः

शल्य उवाच। अथ ताम् अब्रवीद् दृष्ट्वा नहुषो देवराट् तदा। त्रयाणाम् अपि लोकानाम् अहम् इन्द्रः शुचिस्मिते। भजस्व मां वरारोहे पतित्वे वरवर्णिनि।

śalya uvāca. atha tām abravīd dṛṣṭvā nahuṣo devarāṭ tadā. trayāṇām api lokānām aham indraḥ śucismite. bhajasva māṃ varārohe patitve varavarṇini.

एवम् उक्ता तु सा देवी नहुषेण पतिव्रता। प्रावेपत भयोद्विग्ना प्रवाते कदली यथा।

evam uktā tu sā devī nahuṣeṇa pativratā. prāvepata bhayodvignā pravāte kadalī yathā.

नमस्य सा तु ब्रह्माणं कृत्वा शिरसि चाञ्जलिम्। देवराजम् अथोवाच नहुषं घोरदर्शनम्।

namasya sā tu brahmāṇaṃ kṛtvā śirasi cāñjalim. devarājam athovāca nahuṣaṃ ghoradarśanam.

कालम् इच्छाम्य् अहं लब्धुं किं चित् त्वत्तः सुरेश्वर। न हि विज्ञायते शक्रः प्राप्तः किं वा क्व वा गतः।

kālam icchāmy ahaṃ labdhuṃ kiṃ cit tvattaḥ sureśvara. na hi vijñāyate śakraḥ prāptaḥ kiṃ vā kva vā gataḥ.

तत्त्वम् एतत् तु विज्ञाय यदि न ज्ञायते प्रभो। ततो ऽहं त्वाम् उपस्थास्ये सत्यम् एतद् ब्रवीमि ते। एवम् उक्तः स इन्द्राण्या नहुषः प्रीतिमान् अभूत्।

tattvam etat tu vijñāya yadi na jñāyate prabho. tato 'haṃ tvām upasthāsye satyam etad bravīmi te. evam uktaḥ sa indrāṇyā nahuṣaḥ prītimān abhūt.

नहुष उवाच। एवं भवतु सुश्रोणि यथा माम् अभिभाषसे। ज्ञात्वा चागमनं कार्यं सत्यम् एतद् अनुस्मरेः।

nahuṣa uvāca. evaṃ bhavatu suśroṇi yathā mām abhibhāṣase. jñātvā cāgamanaṃ kāryaṃ satyam etad anusmareḥ.

शल्य उवाच। नहुषेण विसृष्टा च निश्चक्राम ततः शुभा। बृहस्पतिनिकेतं सा जगाम च तपस्विनी।

śalya uvāca. nahuṣeṇa visṛṣṭā ca niścakrāma tataḥ śubhā. bṛhaspatiniketaṃ sā jagāma ca tapasvinī.

तस्याः संश्रुत्य च वचो देवाः साग्निपुरोगमाः। मन्त्रयाम् आसुर् एकाग्राः शक्रार्थं राजसत्तम।

tasyāḥ saṃśrutya ca vaco devāḥ sāgnipurogamāḥ. mantrayām āsur ekāgrāḥ śakrārthaṃ rājasattama.

देवदेवेन संगम्य विष्णुना प्रभविष्णुना। ऊचुश् चैनं समुद्विग्ना वाक्यं वाक्यविशारदाः।

devadevena saṃgamya viṣṇunā prabhaviṣṇunā. ūcuś cainaṃ samudvignā vākyaṃ vākyaviśāradāḥ.

ब्रह्महत्याभिभूतो वै शक्रः सुरगणेश्वरः। क्व गतो नेति जानीमो देवदेव जगत्पते। अविज्ञातः सुरगणैर् गतो न ज्ञायते प्रभो। गतिश् च नस् त्वं देवेश पूर्वजो जगतः प्रभुः। रक्षार्थं सर्वभूतानां विष्णुत्वम् उपजग्मिवान्।

brahmahatyābhibhūto vai śakraḥ suragaṇeśvaraḥ. kva gato neti jānīmo devadeva jagatpate. avijñātaḥ suragaṇair gato na jñāyate prabho. gatiś ca nas tvaṃ deveśa pūrvajo jagataḥ prabhuḥ. rakṣārthaṃ sarvabhūtānāṃ viṣṇutvam upajagmivān.

त्वद्वीर्यान् निहते वृत्रे वासवो ब्रह्महत्यया। वृतः सुरगणश्रेष्ठ मोक्षं तस्य विनिर्दिश।

tvadvīryān nihate vṛtre vāsavo brahmahatyayā. vṛtaḥ suragaṇaśreṣṭha mokṣaṃ tasya vinirdiśa.

तेषां तद् वचनं श्रुत्वा देवानां विष्णुर् अब्रवीत्। माम् एव यजतां शक्रः पावयिष्यामि वज्रिणम्।

teṣāṃ tad vacanaṃ śrutvā devānāṃ viṣṇur abravīt. mām eva yajatāṃ śakraḥ pāvayiṣyāmi vajriṇam.

पुण्येन हयमेधेन माम् इष्ट्वा पाकशासनः। पुनर् एष्यति देवानाम् इन्द्रत्वम् अकुतोभयः।

puṇyena hayamedhena mām iṣṭvā pākaśāsanaḥ. punar eṣyati devānām indratvam akutobhayaḥ.

स्वकर्मभिश् च नहुषो नाशं यास्यति दुर्मतिः। कं चित् कालम् इमं देवा मर्षयध्वम् अतन्द्रिताः। शल्य उवाच। विष्णुर् विसर्जयाम् आस देवान् सर्षिपुरोगमान्।

svakarmabhiś ca nahuṣo nāśaṃ yāsyati durmatiḥ. kaṃ cit kālam imaṃ devā marṣayadhvam atandritāḥ. śalya uvāca. viṣṇur visarjayām āsa devān sarṣipurogamān.

श्रुत्वा विष्णोः शुभां सत्यां तां वाणीम् अमृतोपमाम्। ततः सर्वे सुरगणाः सोपाध्यायाः सहर्षिभिः। यत्र शक्रो भयोद्विग्नस् तं देशम् उपचक्रमुः।

śrutvā viṣṇoḥ śubhāṃ satyāṃ tāṃ vāṇīm amṛtopamām. tataḥ sarve suragaṇāḥ sopādhyāyāḥ saharṣibhiḥ. yatra śakro bhayodvignas taṃ deśam upacakramuḥ.

तत्राश्वमेधः सुमहान् महेन्द्रस्य महात्मनः। ववृते पावनार्थं वै ब्रह्महत्यापहो नृप।

tatrāśvamedhaḥ sumahān mahendrasya mahātmanaḥ. vavṛte pāvanārthaṃ vai brahmahatyāpaho nṛpa.

विभज्य ब्रह्महत्यां तु वृक्षेषु च नदीषु च। पर्वतेषु पृथिव्यां च स्त्रीषु चैव युधिष्ठिर।

vibhajya brahmahatyāṃ tu vṛkṣeṣu ca nadīṣu ca. parvateṣu pṛthivyāṃ ca strīṣu caiva yudhiṣṭhira.

संविभज्य च भूतेषु विसृज्य च सुरेश्वरः। विज्वरः पूतपाप्मा च वासवो ऽभवद् आत्मवान्।

saṃvibhajya ca bhūteṣu visṛjya ca sureśvaraḥ. vijvaraḥ pūtapāpmā ca vāsavo 'bhavad ātmavān.

अकम्प्यं नहुषं स्थानाद् दृष्ट्वा च बलसूदनः। तेजोघ्नं सर्वभूतानां वरदानाच् च दुःसहम्।

akampyaṃ nahuṣaṃ sthānād dṛṣṭvā ca balasūdanaḥ. tejoghnaṃ sarvabhūtānāṃ varadānāc ca duḥsaham.

ततः शचीपतिर् वीरः पुनर् एव व्यनश्यत। अदृश्यः सर्वभूतानां कालाकाङ्क्षी चचार ह।

tataḥ śacīpatir vīraḥ punar eva vyanaśyata. adṛśyaḥ sarvabhūtānāṃ kālākāṅkṣī cacāra ha.

प्रनष्टे तु ततः शक्रे शची शोकसमन्विता। हा शक्रेति तदा देवी विललाप सुदुःखिता।

pranaṣṭe tu tataḥ śakre śacī śokasamanvitā. hā śakreti tadā devī vilalāpa suduḥkhitā.

यदि दत्तं यदि हुतं गुरवस् तोषिता यदि। एकभर्तृत्वम् एवास्तु सत्यं यद्य् अस्ति वा मयि।

yadi dattaṃ yadi hutaṃ guravas toṣitā yadi. ekabhartṛtvam evāstu satyaṃ yady asti vā mayi.

पुण्यां चेमाम् अहं दिव्यां प्रवृत्ताम् उत्तरायणे। देवीं रात्रिं नमस्यामि सिध्यतां मे मनोरथः।

puṇyāṃ cemām ahaṃ divyāṃ pravṛttām uttarāyaṇe. devīṃ rātriṃ namasyāmi sidhyatāṃ me manorathaḥ.

प्रयता च निशां देवीम् उपातिष्ठत तत्र सा। पतिव्रतात्वात् सत्येन सोपश्रुतिम् अथाकरोत्। सा दृष्ट्वा तां ततो देवीं प्रत्युवाच यशस्विनी।

prayatā ca niśāṃ devīm upātiṣṭhata tatra sā. pativratātvāt satyena sopaśrutim athākarot. sā dṛṣṭvā tāṃ tato devīṃ pratyuvāca yaśasvinī.

यत्रास्ते देवराजो ऽसौ तं देशं दर्शयस्व मे। इत्य् आहोपश्रुतिं देवी सत्यं सत्येन दृश्यताम्।

yatrāste devarājo 'sau taṃ deśaṃ darśayasva me. ity āhopaśrutiṃ devī satyaṃ satyena dṛśyatām.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents