महाभारत 5.116 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 116→

[mh-5-116] • 21 श्लोकाः

नारद उवाच। तथैव सा श्रियं त्यक्त्वा कन्या भूत्वा यशस्विनी। माधवी गालवं विप्रम् अन्वयात् सत्यसंगरा।

nārada uvāca. tathaiva sā śriyaṃ tyaktvā kanyā bhūtvā yaśasvinī. mādhavī gālavaṃ vipram anvayāt satyasaṃgarā.

गालवो विमृशन्न् एव स्वकार्यगतमानसः। जगाम भोजनगरं द्रष्टुम् औशीनरं नृपम्।

gālavo vimṛśann eva svakāryagatamānasaḥ. jagāma bhojanagaraṃ draṣṭum auśīnaraṃ nṛpam.

तम् उवाचाथ गत्वा स नृपतिं सत्यविक्रमम्। इयं कन्या सुतौ द्वौ ते जनयिष्यति पार्थिवौ।

tam uvācātha gatvā sa nṛpatiṃ satyavikramam. iyaṃ kanyā sutau dvau te janayiṣyati pārthivau.

अस्यां भवान् अवाप्तार्थो भविता प्रेत्य चेह च। सोमार्कप्रतिसंकाशौ जनयित्वा सुतौ नृप।

asyāṃ bhavān avāptārtho bhavitā pretya ceha ca. somārkapratisaṃkāśau janayitvā sutau nṛpa.

शुल्कं तु सर्वधर्मज्ञ हयानां चन्द्रवर्चसाम्। एकतःश्यामकर्णानां देयं मह्यं चतुःशतम्।

śulkaṃ tu sarvadharmajña hayānāṃ candravarcasām. ekataḥśyāmakarṇānāṃ deyaṃ mahyaṃ catuḥśatam.

गुर्वर्थो ऽयं समारम्भो न हयैः कृत्यम् अस्ति मे। यदि शक्यं महाराज क्रियतां मा विचार्यताम्।

gurvartho 'yaṃ samārambho na hayaiḥ kṛtyam asti me. yadi śakyaṃ mahārāja kriyatāṃ mā vicāryatām.

अनपत्यो ऽसि राजर्षे पुत्रौ जनय पार्थिव। पितॄन् पुत्रप्लवेन त्वम् आत्मानं चैव तारय।

anapatyo 'si rājarṣe putrau janaya pārthiva. pitṝn putraplavena tvam ātmānaṃ caiva tāraya.

न पुत्रफलभोक्ता हि राजर्षे पात्यते दिवः। न याति नरकं घोरं यत्र गच्छन्त्य् अनात्मजाः।

na putraphalabhoktā hi rājarṣe pātyate divaḥ. na yāti narakaṃ ghoraṃ yatra gacchanty anātmajāḥ.

एतच् चान्यच् च विविधं श्रुत्वा गालवभाषितम्। उशीनरः प्रतिवचो ददौ तस्य नराधिपः।

etac cānyac ca vividhaṃ śrutvā gālavabhāṣitam. uśīnaraḥ prativaco dadau tasya narādhipaḥ.

श्रुतवान् अस्मि ते वाक्यं यथा वदसि गालव। विधिस् तु बलवान् ब्रह्मन् प्रवणं हि मनो मम।

śrutavān asmi te vākyaṃ yathā vadasi gālava. vidhis tu balavān brahman pravaṇaṃ hi mano mama.

शते द्वे तु ममाश्वानाम् ईदृशानां द्विजोत्तम। इतरेषां सहस्राणि सुबहूनि चरन्ति मे।

śate dve tu mamāśvānām īdṛśānāṃ dvijottama. itareṣāṃ sahasrāṇi subahūni caranti me.

अहम् अप्य् एकम् एवास्यां जनयिष्यामि गालव। पुत्रं द्विज गतं मार्गं गमिष्यामि परैर् अहम्।

aham apy ekam evāsyāṃ janayiṣyāmi gālava. putraṃ dvija gataṃ mārgaṃ gamiṣyāmi parair aham.

मूल्येनापि समं कुर्यां तवाहं द्विजसत्तम। पौरजानपदार्थं तु ममार्थो नात्मभोगतः।

mūlyenāpi samaṃ kuryāṃ tavāhaṃ dvijasattama. paurajānapadārthaṃ tu mamārtho nātmabhogataḥ.

कामतो हि धनं राजा पारक्यं यः प्रयच्छति। न स धर्मेण धर्मात्मन् युज्यते यशसा न च।

kāmato hi dhanaṃ rājā pārakyaṃ yaḥ prayacchati. na sa dharmeṇa dharmātman yujyate yaśasā na ca.

सो ऽहं प्रतिग्रहीष्यामि ददात्व् एतां भवान् मम। कुमारीं देवगर्भाभाम् एकपुत्रभवाय मे।

so 'haṃ pratigrahīṣyāmi dadātv etāṃ bhavān mama. kumārīṃ devagarbhābhām ekaputrabhavāya me.

तथा तु बहुकल्याणम् उक्तवन्तं नराधिपम्। उशीनरं द्विजश्रेष्ठो गालवः प्रत्यपूजयत्।

tathā tu bahukalyāṇam uktavantaṃ narādhipam. uśīnaraṃ dvijaśreṣṭho gālavaḥ pratyapūjayat.

उशीनरं प्रतिग्राह्य गालवः प्रययौ वनम्। रेमे स तां समासाद्य कृतपुण्य इव श्रियम्।

uśīnaraṃ pratigrāhya gālavaḥ prayayau vanam. reme sa tāṃ samāsādya kṛtapuṇya iva śriyam.

कन्दरेषु च शैलानां नदीनां निर्झरेषु च। उद्यानेषु विचित्रेषु वनेषूपवनेषु च।

kandareṣu ca śailānāṃ nadīnāṃ nirjhareṣu ca. udyāneṣu vicitreṣu vaneṣūpavaneṣu ca.

हर्म्येषु रमणीयेषु प्रासादशिखरेषु च। वातायनविमानेषु तथा गर्भगृहेषु च।

harmyeṣu ramaṇīyeṣu prāsādaśikhareṣu ca. vātāyanavimāneṣu tathā garbhagṛheṣu ca.

ततो ऽस्य समये जज्ञे पुत्रो बालरविप्रभः। शिबिर् नाम्नाभिविख्यातो यः स पार्थिवसत्तमः।

tato 'sya samaye jajñe putro bālaraviprabhaḥ. śibir nāmnābhivikhyāto yaḥ sa pārthivasattamaḥ.

उपस्थाय स तं विप्रो गालवः प्रतिगृह्य च। कन्यां प्रयातस् तां राजन् दृष्टवान् विनतात्मजम्।

upasthāya sa taṃ vipro gālavaḥ pratigṛhya ca. kanyāṃ prayātas tāṃ rājan dṛṣṭavān vinatātmajam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...