महाभारत 5.110 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 110→

[mh-5-110] • 22 श्लोकाः

गालव उवाच। गरुत्मन् भुजगेन्द्रारे सुपर्ण विनतात्मज। नय मां तार्क्ष्य पूर्वेण यत्र धर्मस्य चक्षुषी।

gālava uvāca. garutman bhujagendrāre suparṇa vinatātmaja. naya māṃ tārkṣya pūrveṇa yatra dharmasya cakṣuṣī.

पूर्वम् एतां दिशं गच्छ या पूर्वं परिकीर्तिता। दैवतानां हि सांनिध्यम् अत्र कीर्तितवान् असि।

pūrvam etāṃ diśaṃ gaccha yā pūrvaṃ parikīrtitā. daivatānāṃ hi sāṃnidhyam atra kīrtitavān asi.

अत्र सत्यं च धर्मश् च त्वया सम्यक् प्रकीर्तितः। इच्छेयं तु समागन्तुं समस्तैर् दैवतैर् अहम्। भूयश् च तान् सुरान् द्रष्टुम् इच्छेयम् अरुणानुज।

atra satyaṃ ca dharmaś ca tvayā samyak prakīrtitaḥ. iccheyaṃ tu samāgantuṃ samastair daivatair aham. bhūyaś ca tān surān draṣṭum iccheyam aruṇānuja.

नारद उवाच। तम् आह विनतासूनुर् आरोहस्वेति वै द्विजम्। आरुरोहाथ स मुनिर् गरुडं गालवस् तदा।

nārada uvāca. tam āha vinatāsūnur ārohasveti vai dvijam. ārurohātha sa munir garuḍaṃ gālavas tadā.

गालव उवाच। क्रममाणस्य ते रूपं दृश्यते पन्नगाशन। भास्करस्येव पूर्वाह्णे सहस्रांशोर् विवस्वतः।

gālava uvāca. kramamāṇasya te rūpaṃ dṛśyate pannagāśana. bhāskarasyeva pūrvāhṇe sahasrāṃśor vivasvataḥ.

पक्षवातप्रणुन्नानां वृक्षाणाम् अनुगामिनाम्। प्रस्थितानाम् इव समं पश्यामीह गतिं खग।

pakṣavātapraṇunnānāṃ vṛkṣāṇām anugāminām. prasthitānām iva samaṃ paśyāmīha gatiṃ khaga.

ससागरवनाम् उर्वीं सशैलवनकाननाम्। आकर्षन्न् इव चाभासि पक्षवातेन खेचर।

sasāgaravanām urvīṃ saśailavanakānanām. ākarṣann iva cābhāsi pakṣavātena khecara.

समीननागनक्रं च खम् इवारोप्यते जलम्। वायुना चैव महता पक्षवातेन चानिशम्।

samīnanāganakraṃ ca kham ivāropyate jalam. vāyunā caiva mahatā pakṣavātena cāniśam.

तुल्यरूपाननान् मत्स्यांस् तिमिमत्स्यांस् तिमिंगिलान्। नागांश् च नरवक्त्रांश् च पश्याम्य् उन्मथितान् इव।

tulyarūpānanān matsyāṃs timimatsyāṃs timiṃgilān. nāgāṃś ca naravaktrāṃś ca paśyāmy unmathitān iva.

महार्णवस्य च रवैः श्रोत्रे मे बधिरीकृते। न शृणोमि न पश्यामि नात्मनो वेद्मि कारणम्।

mahārṇavasya ca ravaiḥ śrotre me badhirīkṛte. na śṛṇomi na paśyāmi nātmano vedmi kāraṇam.

शनैः साधु भवान् यातु ब्रह्महत्याम् अनुस्मरन्। न दृश्यते रविस् तात न दिशो न च खं खग।

śanaiḥ sādhu bhavān yātu brahmahatyām anusmaran. na dṛśyate ravis tāta na diśo na ca khaṃ khaga.

तम एव तु पश्यामि शरीरं ते न लक्षये। मणीव जात्यौ पश्यामि चक्षुषी ते ऽहम् अण्डज।

tama eva tu paśyāmi śarīraṃ te na lakṣaye. maṇīva jātyau paśyāmi cakṣuṣī te 'ham aṇḍaja.

शरीरे तु न पश्यामि तव चैवात्मनश् च ह। पदे पदे तु पश्यामि सलिलाद् अग्निम् उत्थितम्।

śarīre tu na paśyāmi tava caivātmanaś ca ha. pade pade tu paśyāmi salilād agnim utthitam.

स मे निर्वाप्य सहसा चक्षुषी शाम्यते पुनः। तन् निवर्त महान् कालो गच्छतो विनतात्मज।

sa me nirvāpya sahasā cakṣuṣī śāmyate punaḥ. tan nivarta mahān kālo gacchato vinatātmaja.

न मे प्रयोजनं किं चिद् गमने पन्नगाशन। संनिवर्त महावेग न वेगं विषहामि ते।

na me prayojanaṃ kiṃ cid gamane pannagāśana. saṃnivarta mahāvega na vegaṃ viṣahāmi te.

गुरवे संश्रुतानीह शतान्य् अष्टौ हि वाजिनाम्। एकतःश्यामकर्णानां शुभ्राणां चन्द्रवर्चसाम्।

gurave saṃśrutānīha śatāny aṣṭau hi vājinām. ekataḥśyāmakarṇānāṃ śubhrāṇāṃ candravarcasām.

तेषां चैवापवर्गाय मार्गं पश्यामि नाण्डज। ततो ऽयं जीवितत्यागे दृष्टो मार्गो मयात्मनः।

teṣāṃ caivāpavargāya mārgaṃ paśyāmi nāṇḍaja. tato 'yaṃ jīvitatyāge dṛṣṭo mārgo mayātmanaḥ.

नैव मे ऽस्ति धनं किं चिन् न धनेनान्वितः सुहृत्। न चार्थेनापि महता शक्यम् एतद् व्यपोहितुम्।

naiva me 'sti dhanaṃ kiṃ cin na dhanenānvitaḥ suhṛt. na cārthenāpi mahatā śakyam etad vyapohitum.

नारद उवाच। एवं बहु च दीनं च ब्रुवाणं गालवं तदा। प्रत्युवाच व्रजन्न् एव प्रहसन् विनतात्मजः।

nārada uvāca. evaṃ bahu ca dīnaṃ ca bruvāṇaṃ gālavaṃ tadā. pratyuvāca vrajann eva prahasan vinatātmajaḥ.

नातिप्रज्ञो ऽसि विप्रर्षे यो ऽऽत्मानं त्यक्तुम् इच्छसि। न चापि कृत्रिमः कालः कालो हि परमेश्वरः।

nātiprajño 'si viprarṣe yo ''tmānaṃ tyaktum icchasi. na cāpi kṛtrimaḥ kālaḥ kālo hi parameśvaraḥ.

किम् अहं पूर्वम् एवेह भवता नाभिचोदितः। उपायो ऽत्र महान् अस्ति येनैतद् उपपद्यते।

kim ahaṃ pūrvam eveha bhavatā nābhicoditaḥ. upāyo 'tra mahān asti yenaitad upapadyate.

तद् एष ऋषभो नाम पर्वतः सागरोरसि। अत्र विश्रम्य भुक्त्वा च निवर्तिष्याव गालव।

tad eṣa ṛṣabho nāma parvataḥ sāgarorasi. atra viśramya bhuktvā ca nivartiṣyāva gālava.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...