महाभारत 5.11 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 11→

[mh-5-11] • 22 श्लोकाः

शल्य उवाच। ऋषयो ऽथाब्रुवन् सर्वे देवाश् च त्रिदशेश्वराः। अयं वै नहुषः श्रीमान् देवराज्ये ऽभिषिच्यताम्। तेजस्वी च यशस्वी च धार्मिकश् चैव नित्यदा। ते गत्वाथाब्रुवन् सर्वे राजा नो भव पार्थिव। देवाश् च त्रिदिवेश्वराः। नहुषं त्वं महाबाहो।

śalya uvāca. ṛṣayo 'thābruvan sarve devāś ca tridaśeśvarāḥ. ayaṃ vai nahuṣaḥ śrīmān devarājye 'bhiṣicyatām. tejasvī ca yaśasvī ca dhārmikaś caiva nityadā. te gatvāthābruvan sarve rājā no bhava pārthiva. devāś ca tridiveśvarāḥ. nahuṣaṃ tvaṃ mahābāho.

स तान् उवाच नहुषो देवान् ऋषिगणांस् तथा। पितृभिः सहितान् राजन् परीप्सन् हितम् आत्मनः।

sa tān uvāca nahuṣo devān ṛṣigaṇāṃs tathā. pitṛbhiḥ sahitān rājan parīpsan hitam ātmanaḥ.

दुर्बलो ऽहं न मे शक्तिर् भवतां परिपालने। बलवाञ् जायते राजा बलं शक्रे हि नित्यदा।

durbalo 'haṃ na me śaktir bhavatāṃ paripālane. balavāñ jāyate rājā balaṃ śakre hi nityadā.

तम् अब्रुवन् पुनः सर्वे देवाः सर्षिपुरोगमाः। अस्माकं तपसा युक्तः पाहि राज्यं त्रिविष्टपे।

tam abruvan punaḥ sarve devāḥ sarṣipurogamāḥ. asmākaṃ tapasā yuktaḥ pāhi rājyaṃ triviṣṭape.

परस्परभयं घोरम् अस्माकं हि न संशयः। अभिषिच्यस्व राजेन्द्र भव राजा त्रिविष्टपे।

parasparabhayaṃ ghoram asmākaṃ hi na saṃśayaḥ. abhiṣicyasva rājendra bhava rājā triviṣṭape.

देवदानवयक्षाणाम् ऋषीणां रक्षसां तथा। पितृगन्धर्वभूतानां चक्षुर्विषयवर्तिनाम्। तेज आदास्यसे पश्यन् बलवांश् च भविष्यसि।

devadānavayakṣāṇām ṛṣīṇāṃ rakṣasāṃ tathā. pitṛgandharvabhūtānāṃ cakṣurviṣayavartinām. teja ādāsyase paśyan balavāṃś ca bhaviṣyasi.

धर्मं पुरस्कृत्य सदा सर्वलोकाधिपो भव। ब्रह्मर्षींश् चापि देवांश् च गोपायस्व त्रिविष्टपे। अभिषिक्तः स राजेन्द्र ततो राजा त्रिविष्टपे। धर्मं पुरस्कृत्य तदा सर्वलोकाधिपो ऽभवत्। ओम् इत्य् उक्ते ऽथ नहुषो देवराज्ये ऽभिषेचितः।

dharmaṃ puraskṛtya sadā sarvalokādhipo bhava. brahmarṣīṃś cāpi devāṃś ca gopāyasva triviṣṭape. abhiṣiktaḥ sa rājendra tato rājā triviṣṭape. dharmaṃ puraskṛtya tadā sarvalokādhipo 'bhavat. om ity ukte 'tha nahuṣo devarājye 'bhiṣecitaḥ.

सुदुर्लभं वरं लब्ध्वा प्राप्य राज्यं त्रिविष्टपे। धर्मात्मा सततं भूत्वा कामात्मा समपद्यत।

sudurlabhaṃ varaṃ labdhvā prāpya rājyaṃ triviṣṭape. dharmātmā satataṃ bhūtvā kāmātmā samapadyata.

देवोद्यानेषु सर्वेषु नन्दनोपवनेषु च। कैलासे हिमवत्पृष्ठे मन्दरे श्वेतपर्वते। सह्ये महेन्द्रे मलये समुद्रेषु सरित्सु च।

devodyāneṣu sarveṣu nandanopavaneṣu ca. kailāse himavatpṛṣṭhe mandare śvetaparvate. sahye mahendre malaye samudreṣu saritsu ca.

अप्सरोभिः परिवृतो देवकन्यासमावृतः। नहुषो देवराजः सन् क्रीडन् बहुविधं तदा।

apsarobhiḥ parivṛto devakanyāsamāvṛtaḥ. nahuṣo devarājaḥ san krīḍan bahuvidhaṃ tadā.

शृण्वन् दिव्या बहुविधाः कथाः श्रुतिमनोहराः। वादित्राणि च सर्वाणि गीतं च मधुरस्वरम्।

śṛṇvan divyā bahuvidhāḥ kathāḥ śrutimanoharāḥ. vāditrāṇi ca sarvāṇi gītaṃ ca madhurasvaram.

विश्वावसुर् नारदश् च गन्धर्वाप्सरसां गणाः। ऋतवः षट् च देवेन्द्रं मूर्तिमन्त उपस्थिताः। मारुतः सुरभिर् वाति मनोज्ञः सुखशीतलः।

viśvāvasur nāradaś ca gandharvāpsarasāṃ gaṇāḥ. ṛtavaḥ ṣaṭ ca devendraṃ mūrtimanta upasthitāḥ. mārutaḥ surabhir vāti manojñaḥ sukhaśītalaḥ.

एवं हि क्रीडतस् तस्य नहुषस्य महात्मनः। संप्राप्ता दर्शनं देवी शक्रस्य महिषी प्रिया।

evaṃ hi krīḍatas tasya nahuṣasya mahātmanaḥ. saṃprāptā darśanaṃ devī śakrasya mahiṣī priyā.

स तां संदृश्य दुष्टात्मा प्राह सर्वान् सभासदः। इन्द्रस्य महिषी देवी कस्मान् मां नोपतिष्ठति।

sa tāṃ saṃdṛśya duṣṭātmā prāha sarvān sabhāsadaḥ. indrasya mahiṣī devī kasmān māṃ nopatiṣṭhati.

अहम् इन्द्रो ऽस्मि देवानां लोकानां च तथेश्वरः। आगच्छतु शची मह्यं क्षिप्रम् अद्य निवेशनम्।

aham indro 'smi devānāṃ lokānāṃ ca tatheśvaraḥ. āgacchatu śacī mahyaṃ kṣipram adya niveśanam.

तच् छ्रुत्वा दुर्मना देवी बृहस्पतिम् उवाच ह। रक्ष मां नहुषाद् ब्रह्मंस् तवास्मि शरणं गता।

tac chrutvā durmanā devī bṛhaspatim uvāca ha. rakṣa māṃ nahuṣād brahmaṃs tavāsmi śaraṇaṃ gatā.

सर्वलक्षणसंपन्नां ब्रह्मस् त्वं मां प्रभाषसे। देवराजस्य दयिताम् अत्यन्तसुखभागिनीम्।

sarvalakṣaṇasaṃpannāṃ brahmas tvaṃ māṃ prabhāṣase. devarājasya dayitām atyantasukhabhāginīm.

अवैधव्येन संयुक्ताम् एकपत्नीं पतिव्रताम्। उक्तवान् असि मां पूर्वम् ऋतां तां कुरु वै गिरम्।

avaidhavyena saṃyuktām ekapatnīṃ pativratām. uktavān asi māṃ pūrvam ṛtāṃ tāṃ kuru vai giram.

नोक्तपूर्वं च भगवन् मृषा ते किं चिद् ईश्वर। तस्माद् एतद् भवेत् सत्यं त्वयोक्तं द्विजसत्तम।

noktapūrvaṃ ca bhagavan mṛṣā te kiṃ cid īśvara. tasmād etad bhavet satyaṃ tvayoktaṃ dvijasattama.

बृहस्पतिर् अथोवाच इन्द्राणीं भयमोहिताम्। यद् उक्तासि मया देवि सत्यं तद् भविता ध्रुवम्।

bṛhaspatir athovāca indrāṇīṃ bhayamohitām. yad uktāsi mayā devi satyaṃ tad bhavitā dhruvam.

द्रक्ष्यसे देवराजानम् इन्द्रं शीघ्रम् इहागतम्। न भेतव्यं च नहुषात् सत्यम् एतद् ब्रवीमि ते। समानयिष्ये शक्रेण नचिराद् भवतीम् अहम्।

drakṣyase devarājānam indraṃ śīghram ihāgatam. na bhetavyaṃ ca nahuṣāt satyam etad bravīmi te. samānayiṣye śakreṇa nacirād bhavatīm aham.

अथ शुश्राव नहुष इन्द्राणीं शरणं गताम्। बृहस्पतेर् अङ्गिरसश् चुक्रोध स नृपस् तदा।

atha śuśrāva nahuṣa indrāṇīṃ śaraṇaṃ gatām. bṛhaspater aṅgirasaś cukrodha sa nṛpas tadā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents