महाभारत 5.105 (श्लोक 12)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 105→

[mh-5-105] • 19 श्लोकाः

नारद उवाच। एवम् उक्तस् तदा तेन विश्वामित्रेण धीमता। नास्ते न शेते नाहारं कुरुते गालवस् तदा।

nārada uvāca. evam uktas tadā tena viśvāmitreṇa dhīmatā. nāste na śete nāhāraṃ kurute gālavas tadā.

त्वगस्थिभूतो हरिणश् चिन्ताशोकपरायणः। शोचमानो ऽतिमात्रं स दह्यमानश् च मन्युना। गालवो दुःखितो दुःखाद् विललाप सुयोधन।

tvagasthibhūto hariṇaś cintāśokaparāyaṇaḥ. śocamāno 'timātraṃ sa dahyamānaś ca manyunā. gālavo duḥkhito duḥkhād vilalāpa suyodhana.

कुतः पुष्टानि मित्राणि कुतो ऽर्थाः संचयः कुतः। हयानां चन्द्रशुभ्राणां शतान्य् अष्टौ कुतो मम।

kutaḥ puṣṭāni mitrāṇi kuto 'rthāḥ saṃcayaḥ kutaḥ. hayānāṃ candraśubhrāṇāṃ śatāny aṣṭau kuto mama.

कुतो मे भोजनश्रद्धा सुखश्रद्धा कुतश् च मे। श्रद्धा मे जीवितस्यापि छिन्ना किं जीवितेन मे।

kuto me bhojanaśraddhā sukhaśraddhā kutaś ca me. śraddhā me jīvitasyāpi chinnā kiṃ jīvitena me.

अहं पारं समुद्रस्य पृथिव्या वा परं परात्। गत्वात्मानं विमुञ्चामि किं फलं जीवितेन मे।

ahaṃ pāraṃ samudrasya pṛthivyā vā paraṃ parāt. gatvātmānaṃ vimuñcāmi kiṃ phalaṃ jīvitena me.

अधनस्याकृतार्थस्य त्यक्तस्य विविधैः फलैः। ऋणं धारयमाणस्य कुतः सुखम् अनीहया।

adhanasyākṛtārthasya tyaktasya vividhaiḥ phalaiḥ. ṛṇaṃ dhārayamāṇasya kutaḥ sukham anīhayā.

सुहृदां हि धनं भुक्त्वा कृत्वा प्रणयम् ईप्सितम्। प्रतिकर्तुम् अशक्तस्य जीवितान् मरणं वरम्।

suhṛdāṃ hi dhanaṃ bhuktvā kṛtvā praṇayam īpsitam. pratikartum aśaktasya jīvitān maraṇaṃ varam.

प्रतिश्रुत्य करिष्येति कर्तव्यं तद् अकुर्वतः। मिथ्यावचनदग्धस्य इष्टापूर्तं प्रणश्यति।

pratiśrutya kariṣyeti kartavyaṃ tad akurvataḥ. mithyāvacanadagdhasya iṣṭāpūrtaṃ praṇaśyati.

न रूपम् अनृतस्यास्ति नानृतस्यास्ति संततिः। नानृतस्याधिपत्यं च कुत एव गतिः शुभा।

na rūpam anṛtasyāsti nānṛtasyāsti saṃtatiḥ. nānṛtasyādhipatyaṃ ca kuta eva gatiḥ śubhā.

कुतः कृतघ्नस्य यशः कुतः स्थानं कुतः सुखम्। अश्रद्धेयः कृतघ्नो हि कृतघ्ने नास्ति निष्कृतिः।

kutaḥ kṛtaghnasya yaśaḥ kutaḥ sthānaṃ kutaḥ sukham. aśraddheyaḥ kṛtaghno hi kṛtaghne nāsti niṣkṛtiḥ.

न जीवत्य् अधनः पापः कुतः पापस्य तन्त्रणम्। पापो ध्रुवम् अवाप्नोति विनाशं नाशयन् कृतम्।

na jīvaty adhanaḥ pāpaḥ kutaḥ pāpasya tantraṇam. pāpo dhruvam avāpnoti vināśaṃ nāśayan kṛtam.

सो ऽहं पापः कृतघ्नश् च कृपणश् चानृतो ऽपि च। गुरोर् यः कृतकार्यः संस् तत् करोमि न भाषितम्। सो ऽहं प्राणान् विमोक्ष्यामि कृत्वा यत्नम् अनुत्तमम्।

so 'haṃ pāpaḥ kṛtaghnaś ca kṛpaṇaś cānṛto 'pi ca. guror yaḥ kṛtakāryaḥ saṃs tat karomi na bhāṣitam. so 'haṃ prāṇān vimokṣyāmi kṛtvā yatnam anuttamam.

अर्थना न मया का चित् कृतपूर्वा दिवौकसाम्। मानयन्ति च मां सर्वे त्रिदशा यज्ञसंस्तरे।

arthanā na mayā kā cit kṛtapūrvā divaukasām. mānayanti ca māṃ sarve tridaśā yajñasaṃstare.

अहं तु विबुधश्रेष्ठं देवं त्रिभुवनेश्वरम्। विष्णुं गच्छाम्य् अहं कृष्णं गतिं गतिमतां वरम्।

ahaṃ tu vibudhaśreṣṭhaṃ devaṃ tribhuvaneśvaram. viṣṇuṃ gacchāmy ahaṃ kṛṣṇaṃ gatiṃ gatimatāṃ varam.

भोगा यस्मात् प्रतिष्ठन्ते व्याप्य सर्वान् सुरासुरान्। प्रयतो द्रष्टुम् इच्छामि महायोगिनम् अव्ययम्।

bhogā yasmāt pratiṣṭhante vyāpya sarvān surāsurān. prayato draṣṭum icchāmi mahāyoginam avyayam.

एवम् उक्ते सखा तस्य गरुडो विनतात्मजः। दर्शयाम् आस तं प्राह संहृष्टः प्रियकाम्यया।

evam ukte sakhā tasya garuḍo vinatātmajaḥ. darśayām āsa taṃ prāha saṃhṛṣṭaḥ priyakāmyayā.

सुहृद् भवान् मम मतः सुहृदां च मतः सुहृत्। ईप्सितेनाभिलाषेण योक्तव्यो विभवे सति।

suhṛd bhavān mama mataḥ suhṛdāṃ ca mataḥ suhṛt. īpsitenābhilāṣeṇa yoktavyo vibhave sati.

विभवश् चास्ति मे विप्र वासवावरजो द्विज। पूर्वम् उक्तस् त्वदर्थं च कृतः कामश् च तेन मे।

vibhavaś cāsti me vipra vāsavāvarajo dvija. pūrvam uktas tvadarthaṃ ca kṛtaḥ kāmaś ca tena me.

स भवान् एतु गच्छाव नयिष्ये त्वां यथासुखम्। देशं पारं पृथिव्या वा गच्छ गालव माचिरम्।

sa bhavān etu gacchāva nayiṣye tvāṃ yathāsukham. deśaṃ pāraṃ pṛthivyā vā gaccha gālava māciram.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...