महाभारत 5.106 (श्लोक 1)

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 106→

[mh-5-106] • 18 श्लोकाः

सुपर्ण उवाच। अनुशिष्टो ऽस्मि देवेन गालवाज्ञातयोनिना। ब्रूहि काम् अनुसंयामि द्रष्टुं प्रथमतो दिशम्।

suparṇa uvāca. anuśiṣṭo 'smi devena gālavājñātayoninā. brūhi kām anusaṃyāmi draṣṭuṃ prathamato diśam.

पूर्वां वा दक्षिणां वाहम् अथ वा पश्चिमां दिशम्। उत्तरां वा द्विजश्रेष्ठ कुतो गच्छामि गालव।

pūrvāṃ vā dakṣiṇāṃ vāham atha vā paścimāṃ diśam. uttarāṃ vā dvijaśreṣṭha kuto gacchāmi gālava.

यस्याम् उदयते पूर्वं सर्वलोकप्रभावनः। सविता यत्र संध्यायां साध्यानां वर्तते तपः।

yasyām udayate pūrvaṃ sarvalokaprabhāvanaḥ. savitā yatra saṃdhyāyāṃ sādhyānāṃ vartate tapaḥ.

यस्यां पूर्वं मतिर् जाता यया व्याप्तम् इदं जगत्। चक्षुषी यत्र धर्मस्य यत्र चैष प्रतिष्ठितः।

yasyāṃ pūrvaṃ matir jātā yayā vyāptam idaṃ jagat. cakṣuṣī yatra dharmasya yatra caiṣa pratiṣṭhitaḥ.

हुतं यतोमुखैर् हव्यं सर्पते सर्वतोदिशम्। एतद् द्वारं द्विजश्रेष्ठ दिवसस्य तथाध्वनः।

hutaṃ yatomukhair havyaṃ sarpate sarvatodiśam. etad dvāraṃ dvijaśreṣṭha divasasya tathādhvanaḥ.

यत्र पूर्वं प्रसूता वै दाक्षायण्यः प्रजाः स्त्रियः। यस्यां दिशि प्रवृद्धाश् च कश्यपस्यात्मसंभवाः।

yatra pūrvaṃ prasūtā vai dākṣāyaṇyaḥ prajāḥ striyaḥ. yasyāṃ diśi pravṛddhāś ca kaśyapasyātmasaṃbhavāḥ.

यतोमूला सुराणां श्रीर् यत्र शक्रो ऽभ्यषिच्यत। सुरराज्येन विप्रर्षे देवैश् चात्र तपश् चितम्।

yatomūlā surāṇāṃ śrīr yatra śakro 'bhyaṣicyata. surarājyena viprarṣe devaiś cātra tapaś citam.

एतस्मात् कारणाद् ब्रह्मन् पूर्वेत्य् एषा दिग् उच्यते। यस्मात् पूर्वतरे काले पूर्वम् एषावृता सुरैः।

etasmāt kāraṇād brahman pūrvety eṣā dig ucyate. yasmāt pūrvatare kāle pūrvam eṣāvṛtā suraiḥ.

अत एव च पूर्वेषां पूर्वाम् आशाम् अवेक्षताम्। पूर्वकार्याणि कार्याणि दैवानि सुखम् ईप्सता।

ata eva ca pūrveṣāṃ pūrvām āśām avekṣatām. pūrvakāryāṇi kāryāṇi daivāni sukham īpsatā.

अत्र वेदाञ् जगौ पूर्वं भगवांल् लोकभावनः। अत्रैवोक्ता सवित्रासीत् सावित्री ब्रह्मवादिषु।

atra vedāñ jagau pūrvaṃ bhagavāṃl lokabhāvanaḥ. atraivoktā savitrāsīt sāvitrī brahmavādiṣu.

अत्र दत्तानि सूर्येण यजूंषि द्विजसत्तम। अत्र लब्धवरैः सोमः सुरैः क्रतुषु पीयते।

atra dattāni sūryeṇa yajūṃṣi dvijasattama. atra labdhavaraiḥ somaḥ suraiḥ kratuṣu pīyate.

अत्र तृप्ता हुतवहाः स्वां योनिम् उपभुञ्जते। अत्र पातालम् आश्रित्य वरुणः श्रियम् आप च।

atra tṛptā hutavahāḥ svāṃ yonim upabhuñjate. atra pātālam āśritya varuṇaḥ śriyam āpa ca.

अत्र पूर्वं वसिष्ठस्य पौराणस्य द्विजर्षभ। सूतिश् चैव प्रतिष्ठा च निधनं च प्रकाशते।

atra pūrvaṃ vasiṣṭhasya paurāṇasya dvijarṣabha. sūtiś caiva pratiṣṭhā ca nidhanaṃ ca prakāśate.

ॐकारस्यात्र जायन्ते सूतयो दशतीर् दश। पिबन्ति मुनयो यत्र हविर्धाने स्म सोमपाः।

oṃkārasyātra jāyante sūtayo daśatīr daśa. pibanti munayo yatra havirdhāne sma somapāḥ.

प्रोक्षिता यत्र बहवो वराहाद्या मृगा वने। शक्रेण यत्र भागार्थे दैवतेषु प्रकल्पिताः।

prokṣitā yatra bahavo varāhādyā mṛgā vane. śakreṇa yatra bhāgārthe daivateṣu prakalpitāḥ.

अत्राहिताः कृतघ्नाश् च मानुषाश् चासुराश् च ये। उदयंस् तान् हि सर्वान् वै क्रोधाद् धन्ति विभावसुः।

atrāhitāḥ kṛtaghnāś ca mānuṣāś cāsurāś ca ye. udayaṃs tān hi sarvān vai krodhād dhanti vibhāvasuḥ.

एतद् द्वारं त्रिलोकस्य स्वर्गस्य च सुखस्य च। एष पूर्वो दिशाभागो विशावैनं यदीच्छसि।

etad dvāraṃ trilokasya svargasya ca sukhasya ca. eṣa pūrvo diśābhāgo viśāvainaṃ yadīcchasi.

प्रियं कार्यं हि मे तस्य यस्यास्मि वचने स्थितः। ब्रूहि गालव यास्यामि शृणु चाप्य् अपरां दिशम्।

priyaṃ kāryaṃ hi me tasya yasyāsmi vacane sthitaḥ. brūhi gālava yāsyāmi śṛṇu cāpy aparāṃ diśam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...