महाभारत 2.37 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←सभा पर्व→

←अध्याय 37→

[mh-2-37] • 15 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। ततः सागरसंकाशं दृष्ट्वा नृपतिसागरम्। संवर्तवाताभिहतं भीमं क्षुब्धम् इवार्णवम्। रोषात् प्रचलितं सर्वम् इदम् आह युधिष्ठिरः।

vaiśaṃpāyana uvāca. tataḥ sāgarasaṃkāśaṃ dṛṣṭvā nṛpatisāgaram. saṃvartavātābhihataṃ bhīmaṃ kṣubdham ivārṇavam. roṣāt pracalitaṃ sarvam idam āha yudhiṣṭhiraḥ.

भीष्मं मतिमतां श्रेष्ठं वृद्धं कुरुपितामहम्। बृहस्पतिं बृहत्तेजाः पुरुहूत इवारिहा।

bhīṣmaṃ matimatāṃ śreṣṭhaṃ vṛddhaṃ kurupitāmaham. bṛhaspatiṃ bṛhattejāḥ puruhūta ivārihā.

असौ रोषात् प्रचलितो महान् नृपतिसागरः। अत्र यत् प्रतिपत्तव्यं तन् मे ब्रूहि पितामह।

asau roṣāt pracalito mahān nṛpatisāgaraḥ. atra yat pratipattavyaṃ tan me brūhi pitāmaha.

यज्ञस्य च न विघ्नः स्यात् प्रजानां च शिवं भवेत्। यथा सर्वत्र तत् सर्वं ब्रूहि मे ऽद्य पितामह।

yajñasya ca na vighnaḥ syāt prajānāṃ ca śivaṃ bhavet. yathā sarvatra tat sarvaṃ brūhi me 'dya pitāmaha.

इत्य् उक्तवति धर्मज्ञे धर्मराजे युधिष्ठिरे। उवाचेदं वचो भीष्मस् ततः कुरुपितामहः।

ity uktavati dharmajñe dharmarāje yudhiṣṭhire. uvācedaṃ vaco bhīṣmas tataḥ kurupitāmahaḥ.

मा भैस् त्वं कुरुशार्दूल श्वा सिंहं हन्तुम् अर्हति। शिवः पन्थाः सुनीतो ऽत्र मया पूर्वतरं वृतः।

mā bhais tvaṃ kuruśārdūla śvā siṃhaṃ hantum arhati. śivaḥ panthāḥ sunīto 'tra mayā pūrvataraṃ vṛtaḥ.

प्रसुप्ते हि यथा सिंहे श्वानस् तत्र समागताः। भषेयुः सहिताः सर्वे तथेमे वसुधाधिपाः।

prasupte hi yathā siṃhe śvānas tatra samāgatāḥ. bhaṣeyuḥ sahitāḥ sarve tatheme vasudhādhipāḥ.

वृष्णिसिंहस्य सुप्तस्य तथेमे प्रमुखे स्थिताः। भषन्ते तात संक्रुद्धाः श्वानः सिंहस्य संनिधौ।

vṛṣṇisiṃhasya suptasya tatheme pramukhe sthitāḥ. bhaṣante tāta saṃkruddhāḥ śvānaḥ siṃhasya saṃnidhau.

न हि संबुध्यते तावत् सुप्तः सिंह इवाच्युतः। तद् इदं ज्ञातपूर्वं हि तव संस्तोतुम् इच्छतः। तेन सिंहीकरोत्य् एतान् नृसिंहश् चेदिपुंगवः।

na hi saṃbudhyate tāvat suptaḥ siṃha ivācyutaḥ. tad idaṃ jñātapūrvaṃ hi tava saṃstotum icchataḥ. tena siṃhīkaroty etān nṛsiṃhaś cedipuṃgavaḥ.

पार्थिवान् पार्थिवश्रेष्ठ शिशुपालो ऽल्पचेतनः। सर्वान् सर्वात्मना तात नेतुकामो यमक्षयम्।

pārthivān pārthivaśreṣṭha śiśupālo 'lpacetanaḥ. sarvān sarvātmanā tāta netukāmo yamakṣayam.

नूनम् एतत् समादातुं पुनर् इच्छत्य् अधोक्षजः। यद् अस्य शिशुपालस्थं तेजस् तिष्ठति भारत।

nūnam etat samādātuṃ punar icchaty adhokṣajaḥ. yad asya śiśupālasthaṃ tejas tiṣṭhati bhārata.

विप्लुता चास्य भद्रं ते बुद्धिर् बुद्धिमतां वर। चेदिराजस्य कौन्तेय सर्वेषां च महीक्षिताम्।

viplutā cāsya bhadraṃ te buddhir buddhimatāṃ vara. cedirājasya kaunteya sarveṣāṃ ca mahīkṣitām.

आदातुं हि नरव्याघ्रो यं यम् इच्छत्य् अयं यदा। तस्य विप्लवते बुद्धिर् एवं चेदिपतेर् यथा।

ādātuṃ hi naravyāghro yaṃ yam icchaty ayaṃ yadā. tasya viplavate buddhir evaṃ cedipater yathā.

चतुर्विधानां भूतानां त्रिषु लोकेषु माधवः। प्रभवश् चैव सर्वेषां निधनं च युधिष्ठिर।

caturvidhānāṃ bhūtānāṃ triṣu lokeṣu mādhavaḥ. prabhavaś caiva sarveṣāṃ nidhanaṃ ca yudhiṣṭhira.

इति तस्य वचः श्रुत्वा ततश् चेदिपतिर् नृपः। भीष्मं रूक्षाक्षरा वाचः श्रावयाम् आस भारत।

iti tasya vacaḥ śrutvā tataś cedipatir nṛpaḥ. bhīṣmaṃ rūkṣākṣarā vācaḥ śrāvayām āsa bhārata.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents