रामायण 7.91 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 91→

[rm-7-91] • 16 श्लोकाः

श्रुत्वा सेनापतिं प्राप्तं भरतं केकयाधिपः। युधाजिद् गार्ग्यसहितं परां प्रीतिम् उपागमत्।

śrutvā senāpatiṃ prāptaṃ bharataṃ kekayādhipaḥ. yudhājid gārgyasahitaṃ parāṃ prītim upāgamat.

स निर्ययौ जनौघेन महता केकयाधिपः। त्वरमाणो ऽभिचक्राम गन्धर्वान् देवरूपिणः।

sa niryayau janaughena mahatā kekayādhipaḥ. tvaramāṇo 'bhicakrāma gandharvān devarūpiṇaḥ.

भरतश् च युधाजिच् च समेतौ लघुविक्रमौ। गन्धर्वनगरं प्राप्तौ सबलौ सपदानुगौ।

bharataś ca yudhājic ca sametau laghuvikramau. gandharvanagaraṃ prāptau sabalau sapadānugau.

श्रुत्वा तु भरतं प्राप्तं गन्धर्वास् ते समागताः। योद्धुकामा महावीर्या विनदन्तः समन्ततः।

śrutvā tu bharataṃ prāptaṃ gandharvās te samāgatāḥ. yoddhukāmā mahāvīryā vinadantaḥ samantataḥ.

ततः समभवद् युद्धं तुमुलं लोमहर्षणम्। सप्तरात्रं महाभीमं न चान्यतरयोर् जयः।

tataḥ samabhavad yuddhaṃ tumulaṃ lomaharṣaṇam. saptarātraṃ mahābhīmaṃ na cānyatarayor jayaḥ.

ततो रामानुजः क्रुद्धः कालस्यास्त्रं सुदारुणम्। संवर्तं नाम भरतो गन्धर्वेष्व् अभ्ययोजयत्।

tato rāmānujaḥ kruddhaḥ kālasyāstraṃ sudāruṇam. saṃvartaṃ nāma bharato gandharveṣv abhyayojayat.

ते बद्धाः कालपाशेन संवर्तेन विदारिताः। क्षणेनाभिहतास् तिस्रस् तत्र कोट्यो महात्मना।

te baddhāḥ kālapāśena saṃvartena vidāritāḥ. kṣaṇenābhihatās tisras tatra koṭyo mahātmanā.

तं घातं घोरसंकाशं न स्मरन्ति दिवौकसः। निमेषान्तरमात्रेण तादृशानां महात्मनाम्।

taṃ ghātaṃ ghorasaṃkāśaṃ na smaranti divaukasaḥ. nimeṣāntaramātreṇa tādṛśānāṃ mahātmanām.

हतेषु तेषु वीरेषु भरतः कैकयीसुतः। निवेशयाम् आस तदा समृद्धे द्वे पुरोत्तमे। तक्षं तक्षशिलायां तु पुष्करं पुष्करावतौ।

hateṣu teṣu vīreṣu bharataḥ kaikayīsutaḥ. niveśayām āsa tadā samṛddhe dve purottame. takṣaṃ takṣaśilāyāṃ tu puṣkaraṃ puṣkarāvatau.

गन्धर्वदेशो रुचिरो गान्धारविषयश् च सः। वर्षैः पञ्चभिर् आकीर्णो विषयैर् नागरैस् तथा।

gandharvadeśo ruciro gāndhāraviṣayaś ca saḥ. varṣaiḥ pañcabhir ākīrṇo viṣayair nāgarais tathā.

धनरत्नौघसंपूर्णो काननैर् उपशोभिते। अन्योन्यसंघर्षकृते स्पर्धया गुणविस्तरे।

dhanaratnaughasaṃpūrṇo kānanair upaśobhite. anyonyasaṃgharṣakṛte spardhayā guṇavistare.

उभे सुरुचिरप्रख्ये व्यवहारैर् अकल्मषैः। उद्यानयानौघवृते सुविभक्तान्तरापणे।

ubhe suruciraprakhye vyavahārair akalmaṣaiḥ. udyānayānaughavṛte suvibhaktāntarāpaṇe.

उभे पुरवरे रम्ये विस्तरैर् उपशोभिते। गृहमुख्यैः सुरुचिरैर् विमानैः समवर्णिभिः।

ubhe puravare ramye vistarair upaśobhite. gṛhamukhyaiḥ surucirair vimānaiḥ samavarṇibhiḥ.

शोभिते शोभनीयैश् च देवायतनविस्तरैः। निवेश्य पञ्चभिर् वर्षैर् भरतो राघवानुजः। पुनर् आयान् महाबाहुर् अयोध्यां कैकयीसुतः।

śobhite śobhanīyaiś ca devāyatanavistaraiḥ. niveśya pañcabhir varṣair bharato rāghavānujaḥ. punar āyān mahābāhur ayodhyāṃ kaikayīsutaḥ.

सो ऽभिवाद्य महात्मानं साक्षाद् धर्मम् इवापरम्। राघवं भरतः श्रीमान् ब्रह्माणम् इव वासवः।

so 'bhivādya mahātmānaṃ sākṣād dharmam ivāparam. rāghavaṃ bharataḥ śrīmān brahmāṇam iva vāsavaḥ.

शशंस च यथावृत्तं गन्धर्ववधम् उत्तमम्। निवेशनं च देशस्य श्रुत्वा प्रीतो ऽस्य राघवः।

śaśaṃsa ca yathāvṛttaṃ gandharvavadham uttamam. niveśanaṃ ca deśasya śrutvā prīto 'sya rāghavaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...