रामायण 7.77 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 77→

[rm-7-77] • 19 श्लोकाः

तथा वृत्रवधं सर्वम् अखिलेन स लक्ष्मणः। कथयित्वा नरश्रेष्ठः कथाशेषम् उपाक्रमत्।

tathā vṛtravadhaṃ sarvam akhilena sa lakṣmaṇaḥ. kathayitvā naraśreṣṭhaḥ kathāśeṣam upākramat.

ततो हते महावीर्ये वृत्रे देवभयंकरे। ब्रह्महत्यावृतः शक्रः संज्ञां लेभे न वृत्रहा।

tato hate mahāvīrye vṛtre devabhayaṃkare. brahmahatyāvṛtaḥ śakraḥ saṃjñāṃ lebhe na vṛtrahā.

सो ऽन्तम् आश्रित्य लोकानां नष्टसंज्ञो विचेतनः। कालं तत्रावसत् कं चिद् वेष्टमानो यथोरगः।

so 'ntam āśritya lokānāṃ naṣṭasaṃjño vicetanaḥ. kālaṃ tatrāvasat kaṃ cid veṣṭamāno yathoragaḥ.

अथ नष्टे सहस्राक्षे उद्विग्नम् अभवज् जगत्। भूमिश् च ध्वस्तसंकाशा निःस्नेहा शुष्ककानना।

atha naṣṭe sahasrākṣe udvignam abhavaj jagat. bhūmiś ca dhvastasaṃkāśā niḥsnehā śuṣkakānanā.

निःस्रोतसश् चाम्बुवाहा ह्रदाश् च सरितस् तथा। संक्षोभश् चैव सत्त्वानाम् अनावृष्टिकृतो ऽभवत्।

niḥsrotasaś cāmbuvāhā hradāś ca saritas tathā. saṃkṣobhaś caiva sattvānām anāvṛṣṭikṛto 'bhavat.

क्षीयमाणे तु लोके ऽस्मिन् संभ्रान्तमनसः सुराः। यद् उक्तं विष्णुना पूर्वं तं यज्ञं समुपानयन्।

kṣīyamāṇe tu loke 'smin saṃbhrāntamanasaḥ surāḥ. yad uktaṃ viṣṇunā pūrvaṃ taṃ yajñaṃ samupānayan.

ततः सर्वे सुरगणाः सोपाध्यायाः सहर्षिभिः। तं देशं सहिता जग्मुर् यत्रेन्द्रो भयमोहितः।

tataḥ sarve suragaṇāḥ sopādhyāyāḥ saharṣibhiḥ. taṃ deśaṃ sahitā jagmur yatrendro bhayamohitaḥ.

ते तु दृष्ट्वा सहस्राक्षं मोहितं ब्रह्महत्यया। तं पुरस्कृत्य देवेशम् अश्वमेधं प्रचक्रिरे।

te tu dṛṣṭvā sahasrākṣaṃ mohitaṃ brahmahatyayā. taṃ puraskṛtya deveśam aśvamedhaṃ pracakrire.

ततो ऽश्वमेधः सुमहान् महेन्द्रस्य महात्मनः। ववृधे ब्रह्महत्यायाः पावनार्थं नरेश्वर।

tato 'śvamedhaḥ sumahān mahendrasya mahātmanaḥ. vavṛdhe brahmahatyāyāḥ pāvanārthaṃ nareśvara.

ततो यज्ञसमाप्तौ तु ब्रह्महत्या महात्मनः। अभिगम्याब्रवीद् वाक्यं क्व मे स्थानं विधास्यथ।

tato yajñasamāptau tu brahmahatyā mahātmanaḥ. abhigamyābravīd vākyaṃ kva me sthānaṃ vidhāsyatha.

ते ताम् ऊचुस् ततो देवास् तुष्टाः प्रीतिसमन्विताः। चतुर्धा विभजात्मानम् आत्मनैव दुरासदे।

te tām ūcus tato devās tuṣṭāḥ prītisamanvitāḥ. caturdhā vibhajātmānam ātmanaiva durāsade.

देवानां भाषितं श्रुत्वा ब्रह्महत्या महात्मनाम्। संनिधौ स्थानम् अन्यत्र वरयाम् आस दुर्वसा।

devānāṃ bhāṣitaṃ śrutvā brahmahatyā mahātmanām. saṃnidhau sthānam anyatra varayām āsa durvasā.

एकेनांशेन वत्स्यामि पूर्णोदासु नदीषु वै। द्वितीयेन तु वृक्षेषु सत्यम् एतद् ब्रवीमि वः।

ekenāṃśena vatsyāmi pūrṇodāsu nadīṣu vai. dvitīyena tu vṛkṣeṣu satyam etad bravīmi vaḥ.

यो ऽयम् अंशस् तृतीयो मे स्त्रीषु यौवनशालिषु। त्रिरात्रं दर्पपर्णासु वसिष्ये दर्पघातिनी।

yo 'yam aṃśas tṛtīyo me strīṣu yauvanaśāliṣu. trirātraṃ darpaparṇāsu vasiṣye darpaghātinī.

हन्तारो ब्राह्मणान् ये तु प्रेक्षापूर्वम् अदूषकान्। तांश् चतुर्थेन भागेन संश्रयिष्ये सुरर्षभाः।

hantāro brāhmaṇān ye tu prekṣāpūrvam adūṣakān. tāṃś caturthena bhāgena saṃśrayiṣye surarṣabhāḥ.

प्रत्यूचुस् तां ततो देवा यथा वदसि दुर्वसे। तथा भवतु तत् सर्वं साधयस्व यथेप्सितम्।

pratyūcus tāṃ tato devā yathā vadasi durvase. tathā bhavatu tat sarvaṃ sādhayasva yathepsitam.

ततः प्रीत्यान्विता देवाः सहस्राक्षं ववन्दिरे। विज्वरः पूतपाप्मा च वासवः समपद्यत।

tataḥ prītyānvitā devāḥ sahasrākṣaṃ vavandire. vijvaraḥ pūtapāpmā ca vāsavaḥ samapadyata.

प्रशान्तं च जगत् सर्वं सहस्राक्षे प्रतिष्ठते। यज्ञं चाद्भुतसंकाशं तदा शक्रो ऽभ्यपूजयत्।

praśāntaṃ ca jagat sarvaṃ sahasrākṣe pratiṣṭhate. yajñaṃ cādbhutasaṃkāśaṃ tadā śakro 'bhyapūjayat.

ईदृशो ह्य् अश्वमेधस्य प्रभावो रघुनन्दन। यजस्व सुमहाभाग हयमेधेन पार्थिव।

īdṛśo hy aśvamedhasya prabhāvo raghunandana. yajasva sumahābhāga hayamedhena pārthiva.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...