रामायण 7.76 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 76→

[rm-7-76] • 22 श्लोकाः

लक्ष्मणस्य तु तद् वाक्यं श्रुत्वा शत्रुनिबर्हणः। वृत्रघातम् अशेषेण कथयेत्य् आह लक्ष्मणम्।

lakṣmaṇasya tu tad vākyaṃ śrutvā śatrunibarhaṇaḥ. vṛtraghātam aśeṣeṇa kathayety āha lakṣmaṇam.

राघवेणैवम् उक्तस् तु सुमित्रानन्दवर्धनः। भूय एव कथां दिव्यां कथयाम् आस लक्ष्मणः।

rāghaveṇaivam uktas tu sumitrānandavardhanaḥ. bhūya eva kathāṃ divyāṃ kathayām āsa lakṣmaṇaḥ.

सहस्राक्षवचः श्रुत्वा सर्वेषां च दिवौकसाम्। विष्णुर् देवान् उवाचेदं सर्वान् इन्द्रपुरोगमान्।

sahasrākṣavacaḥ śrutvā sarveṣāṃ ca divaukasām. viṣṇur devān uvācedaṃ sarvān indrapurogamān.

पूर्वं सौहृदबद्धो ऽस्मि वृत्रस्य सुमहात्मनः। तेन युष्मत् प्रियार्थं वै नाहं हन्मि महासुरम्।

pūrvaṃ sauhṛdabaddho 'smi vṛtrasya sumahātmanaḥ. tena yuṣmat priyārthaṃ vai nāhaṃ hanmi mahāsuram.

अवश्यं करणीयं च भवतां सुखम् उत्तमम्। तस्माद् उपायम् आख्यास्ये येन वृत्रं हनिष्यथ।

avaśyaṃ karaṇīyaṃ ca bhavatāṃ sukham uttamam. tasmād upāyam ākhyāsye yena vṛtraṃ haniṣyatha.

त्रिधा भूतं करिष्ये ऽहम् आत्मानं सुरसत्तमाः। तेन वृत्रं सहस्राक्षो हनिष्यति न संशयः।

tridhā bhūtaṃ kariṣye 'ham ātmānaṃ surasattamāḥ. tena vṛtraṃ sahasrākṣo haniṣyati na saṃśayaḥ.

एको ऽंशो वासवं यातु द्वितीयो वज्रम् एव तु। तृतीयो भूतलं शक्रस् ततो वृत्रं हनिष्यति।

eko 'ṃśo vāsavaṃ yātu dvitīyo vajram eva tu. tṛtīyo bhūtalaṃ śakras tato vṛtraṃ haniṣyati.

तथा ब्रुवति देवेशे देवा वाक्यम् अथाब्रुवन्। एवम् एतन् न संदेहो यथा वदसि दैत्यहन्।

tathā bruvati deveśe devā vākyam athābruvan. evam etan na saṃdeho yathā vadasi daityahan.

भद्रं ते ऽस्तु गमिष्यामो वृत्रासुरवधैषिणः। भजस्व परमोदारवासवं स्वेन तेजसा।

bhadraṃ te 'stu gamiṣyāmo vṛtrāsuravadhaiṣiṇaḥ. bhajasva paramodāravāsavaṃ svena tejasā.

ततः सर्वे महात्मानः सहस्राक्षपुरोगमाः। तद् अरण्यम् उपाक्रामन् यत्र वृत्रो महासुरः।

tataḥ sarve mahātmānaḥ sahasrākṣapurogamāḥ. tad araṇyam upākrāman yatra vṛtro mahāsuraḥ.

ते ऽपश्यंस् तेजसा भूतं तपन्तम् असुरोत्तमम्। पिबन्तम् इव लोकांस् त्रीन् निर्दहन्तम् इवाम्बरम्।

te 'paśyaṃs tejasā bhūtaṃ tapantam asurottamam. pibantam iva lokāṃs trīn nirdahantam ivāmbaram.

दृष्ट्वैव चासुरश्रेष्ठं देवास् त्रासम् उपागमन्। कथम् एनं वधिष्यामः कथं न स्यात् पराजयः।

dṛṣṭvaiva cāsuraśreṣṭhaṃ devās trāsam upāgaman. katham enaṃ vadhiṣyāmaḥ kathaṃ na syāt parājayaḥ.

तेषां चिन्तयतां तत्र सहस्राक्षः पुरंदरः। वज्रं प्रगृह्य बाहुभ्यां प्रहिणोद् वृत्रमूर्धनि।

teṣāṃ cintayatāṃ tatra sahasrākṣaḥ puraṃdaraḥ. vajraṃ pragṛhya bāhubhyāṃ prahiṇod vṛtramūrdhani.

कालाग्निनेव घोरेण दीप्तेनेव महार्चिषा। प्रतप्तं वृत्रशिरसि जगत् त्रासम् उपागमत्।

kālāgnineva ghoreṇa dīpteneva mahārciṣā. prataptaṃ vṛtraśirasi jagat trāsam upāgamat.

असंभाव्यं वधं तस्य वृत्रस्य विबुधाधिपः। चिन्तयानो जगामाशु लोकस्यान्तं महायशाः।

asaṃbhāvyaṃ vadhaṃ tasya vṛtrasya vibudhādhipaḥ. cintayāno jagāmāśu lokasyāntaṃ mahāyaśāḥ.

तम् इन्द्रं ब्रह्महत्याशु गच्छन्तम् अनुगच्छति। अपतच् चास्य गात्रेषु तम् इन्द्रं दुःखम् आविशत्।

tam indraṃ brahmahatyāśu gacchantam anugacchati. apatac cāsya gātreṣu tam indraṃ duḥkham āviśat.

हतारयः प्रनष्टेन्द्रा देवाः साग्निपुरोगमाः। विष्णुं त्रिभुवणश्रेष्ठं मुहुर् मुहुर् अपूजयन्।

hatārayaḥ pranaṣṭendrā devāḥ sāgnipurogamāḥ. viṣṇuṃ tribhuvaṇaśreṣṭhaṃ muhur muhur apūjayan.

त्वं गतिः परमा देव पूर्वजो जगतः प्रभुः। रथार्थं सर्वभूतानां विष्णुत्वम् उपजग्मिवान्।

tvaṃ gatiḥ paramā deva pūrvajo jagataḥ prabhuḥ. rathārthaṃ sarvabhūtānāṃ viṣṇutvam upajagmivān.

हतश् चायं त्वया वृत्रो ब्रह्महत्या च वासवम्। बाधते सुरशार्दूल मोक्षं तस्य विनिर्दिश।

hataś cāyaṃ tvayā vṛtro brahmahatyā ca vāsavam. bādhate suraśārdūla mokṣaṃ tasya vinirdiśa.

तेषां तद् वचनं श्रुत्वा देवानां विष्णुर् अब्रवीत्। माम् एव यजतां शक्रः पावयिष्यामि वज्रिणम्।

teṣāṃ tad vacanaṃ śrutvā devānāṃ viṣṇur abravīt. mām eva yajatāṃ śakraḥ pāvayiṣyāmi vajriṇam.

पुण्येन हयमेधेन माम् इष्ट्वा पाकशासनः। पुनर् एष्यति देवानाम् इन्द्रत्वम् अकुतोभयः।

puṇyena hayamedhena mām iṣṭvā pākaśāsanaḥ. punar eṣyati devānām indratvam akutobhayaḥ.

एवं संदिश्य देवानां तां वाणीम् अमृतोपमा। जगाम विष्णुर् देवेशः स्तूयमानस् त्रिविष्टपम्।

evaṃ saṃdiśya devānāṃ tāṃ vāṇīm amṛtopamā. jagāma viṣṇur deveśaḥ stūyamānas triviṣṭapam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...