रामायण 7.75 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 75→

[rm-7-75] • 18 श्लोकाः

तथोक्तवति रामे तु भरते च महात्मनि। लक्ष्मणो ऽपि शुभं वाक्यम् उवाच रघुनन्दनम्।

tathoktavati rāme tu bharate ca mahātmani. lakṣmaṇo 'pi śubhaṃ vākyam uvāca raghunandanam.

अश्वमेधो महायज्ञः पावनः सर्वपाप्मनाम्। पावनस् तव दुर्धर्षो रोचतां क्रतुपुंगवः।

aśvamedho mahāyajñaḥ pāvanaḥ sarvapāpmanām. pāvanas tava durdharṣo rocatāṃ kratupuṃgavaḥ.

श्रूयते हि पुरावृत्तं वासवे सुमहात्मनि। ब्रह्महत्यावृतः शक्रो हयमेधेन पावितः।

śrūyate hi purāvṛttaṃ vāsave sumahātmani. brahmahatyāvṛtaḥ śakro hayamedhena pāvitaḥ.

पुरा किल महाबाहो देवासुरसमागमे। वृत्रो नाम महान् आसीद् दैतेयो लोकसंमतः।

purā kila mahābāho devāsurasamāgame. vṛtro nāma mahān āsīd daiteyo lokasaṃmataḥ.

विस्तीर्णा योजनशतम् उच्छ्रितस् त्रिगुणं ततः। अनुरागेण लोकांस् त्रीन् स्नेहात् पश्यति सर्वतः।

vistīrṇā yojanaśatam ucchritas triguṇaṃ tataḥ. anurāgeṇa lokāṃs trīn snehāt paśyati sarvataḥ.

धर्मज्ञश् च कृतज्ञश् च बुद्ध्या च परिनिष्ठितः। शशास पृथिवीं सर्वां धर्मेण सुसमाहितः।

dharmajñaś ca kṛtajñaś ca buddhyā ca pariniṣṭhitaḥ. śaśāsa pṛthivīṃ sarvāṃ dharmeṇa susamāhitaḥ.

तस्मिन् प्रशासति तदा सर्वकामदुघा मही। रसवन्ति प्रसूतानि मूलानि च फलानि च।

tasmin praśāsati tadā sarvakāmadughā mahī. rasavanti prasūtāni mūlāni ca phalāni ca.

अकृष्टपच्या पृथिवी सुसंपन्ना महात्मनः। स राज्यं तादृशं भुङ्क्ते स्फीतम् अद्भुतदर्शनम्।

akṛṣṭapacyā pṛthivī susaṃpannā mahātmanaḥ. sa rājyaṃ tādṛśaṃ bhuṅkte sphītam adbhutadarśanam.

तस्य बुद्धिः समुत्पन्ना तपः कुर्याम् अनुत्तमम्। तपो हि परमं श्रेयस् तपो हि परमं सुखम्।

tasya buddhiḥ samutpannā tapaḥ kuryām anuttamam. tapo hi paramaṃ śreyas tapo hi paramaṃ sukham.

स निक्षिप्य सुतं ज्येष्ठं पौरेषु परमेश्वरम्। तप उग्रम् उपातिष्ठत् तापयन् सर्वदेवताः।

sa nikṣipya sutaṃ jyeṣṭhaṃ paureṣu parameśvaram. tapa ugram upātiṣṭhat tāpayan sarvadevatāḥ.

तपस् तप्यति वृत्रे तु वासवः परमार्तवत्। विष्णुं समुपसंक्रम्य वाक्यम् एतद् उवाच ह।

tapas tapyati vṛtre tu vāsavaḥ paramārtavat. viṣṇuṃ samupasaṃkramya vākyam etad uvāca ha.

तपस्यता महाबाहो लोका वृत्रेण निर्जिताः। बलवान् स हि धर्मात्मा नैनं शक्ष्यामि बाधितुम्।

tapasyatā mahābāho lokā vṛtreṇa nirjitāḥ. balavān sa hi dharmātmā nainaṃ śakṣyāmi bādhitum.

यद्य् असौ तप आतिष्ठेद् भूय एव सुरेश्वर। यावल् लोका धरिष्यन्ति तावद् अस्य वशानुगाः।

yady asau tapa ātiṣṭhed bhūya eva sureśvara. yāval lokā dhariṣyanti tāvad asya vaśānugāḥ.

त्वं चैनं परमोदारम् उपेक्षसि महाबल। क्षणं हि न भवेद् वृत्रः क्रुद्धे त्वयि सुरेश्वर।

tvaṃ cainaṃ paramodāram upekṣasi mahābala. kṣaṇaṃ hi na bhaved vṛtraḥ kruddhe tvayi sureśvara.

यदा हि प्रीतिसंयोगं त्वया विष्णो समागतः। तदा प्रभृति लोकानां नाथत्वम् उपलब्धवान्।

yadā hi prītisaṃyogaṃ tvayā viṣṇo samāgataḥ. tadā prabhṛti lokānāṃ nāthatvam upalabdhavān.

स त्वं प्रसादं लोकानां कुरुष्व सुमहायशः। त्वत्कृतेन हि सर्वं स्यात् प्रशान्तम् अजरं जगत्।

sa tvaṃ prasādaṃ lokānāṃ kuruṣva sumahāyaśaḥ. tvatkṛtena hi sarvaṃ syāt praśāntam ajaraṃ jagat.

इमे हि सर्वे विष्णो त्वां निरीक्षन्ते दिवौकसः। वृत्रघतेन महता एषां साह्यं कुरुष्व ह।

ime hi sarve viṣṇo tvāṃ nirīkṣante divaukasaḥ. vṛtraghatena mahatā eṣāṃ sāhyaṃ kuruṣva ha.

त्वया हि नित्यशः साह्यं कृतम् एषां महात्मनाम्। असह्यम् इदम् अन्येषाम् अगतीनां गतिर् भवान्।

tvayā hi nityaśaḥ sāhyaṃ kṛtam eṣāṃ mahātmanām. asahyam idam anyeṣām agatīnāṃ gatir bhavān.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...