रामायण 7.74 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 74→

[rm-7-74] • 19 श्लोकाः

तच् छ्रुत्वा भाषितं तस्य रामस्याक्लिष्टकर्मणः। द्वाःस्थः कुमाराव् आहूय राघवाय न्यवेदयत्।

tac chrutvā bhāṣitaṃ tasya rāmasyākliṣṭakarmaṇaḥ. dvāḥsthaḥ kumārāv āhūya rāghavāya nyavedayat.

दृष्ट्वा तु राघवः प्राप्तौ प्रियौ भरतलक्ष्मणौ। परिष्वज्य ततो रामो वाक्यम् एतद् उवाच ह।

dṛṣṭvā tu rāghavaḥ prāptau priyau bharatalakṣmaṇau. pariṣvajya tato rāmo vākyam etad uvāca ha.

कृतं मया यथातथ्यं द्विजकार्यम् अनुत्तमम्। धर्मसेतुमतो भूयः कर्तुम् इच्छामि राघवौ।

kṛtaṃ mayā yathātathyaṃ dvijakāryam anuttamam. dharmasetumato bhūyaḥ kartum icchāmi rāghavau.

युवाभ्याम् आत्मभूताभ्यां राजसूयम् अनुत्तमम्। सहितो यष्टुम् इच्छामि तत्र धर्मो हि शाश्वतः।

yuvābhyām ātmabhūtābhyāṃ rājasūyam anuttamam. sahito yaṣṭum icchāmi tatra dharmo hi śāśvataḥ.

इष्ट्वा तु राजसूयेन मित्रः शत्रुनिबर्हणः। सुहुतेन सुयज्ञेन वरुणत्वम् उपागमत्।

iṣṭvā tu rājasūyena mitraḥ śatrunibarhaṇaḥ. suhutena suyajñena varuṇatvam upāgamat.

सोमश् च राजसूयेन इष्ट्वा धर्मेण धर्मवित्। प्राप्तश् च सर्वलोकानां कीर्तिं स्थानं च शाश्वतम्।

somaś ca rājasūyena iṣṭvā dharmeṇa dharmavit. prāptaś ca sarvalokānāṃ kīrtiṃ sthānaṃ ca śāśvatam.

अस्मिन्न् अहनि यच् छ्रेयश् चिन्त्यतां तन् मया सह। हितं चायति युक्तं च प्रयतौ वक्तुम् अर्हथ।

asminn ahani yac chreyaś cintyatāṃ tan mayā saha. hitaṃ cāyati yuktaṃ ca prayatau vaktum arhatha.

श्रुता तु राघवस्यैतद् वाक्यं वाक्यविशारदः। भरतः प्राञ्जलिर् भूत्वा वाक्यम् एतद् उवाच ह।

śrutā tu rāghavasyaitad vākyaṃ vākyaviśāradaḥ. bharataḥ prāñjalir bhūtvā vākyam etad uvāca ha.

त्वयि धर्मः परः साधो त्वयि सर्वा वसुंधरा। प्रतिष्ठिता महाबाहो यशश् चामितविक्रम।

tvayi dharmaḥ paraḥ sādho tvayi sarvā vasuṃdharā. pratiṣṭhitā mahābāho yaśaś cāmitavikrama.

महीपालाश् च सर्वे त्वां प्रजापतिम् इवामराः। निरीक्षन्ते महात्मानो लोकनाथं यथा वयम्।

mahīpālāś ca sarve tvāṃ prajāpatim ivāmarāḥ. nirīkṣante mahātmāno lokanāthaṃ yathā vayam.

प्रजाश् च पितृवद् राजन् पश्यन्ति त्वां महाबल। पृथिव्यां गतिभूतो ऽसि प्राणिनाम् अपि राघव।

prajāś ca pitṛvad rājan paśyanti tvāṃ mahābala. pṛthivyāṃ gatibhūto 'si prāṇinām api rāghava.

स त्वम् एवंविधं यज्ञम् आहर्तासि कथं नृप। पृथिव्यां राजवंशानां विनाशो यत्र दृश्यते।

sa tvam evaṃvidhaṃ yajñam āhartāsi kathaṃ nṛpa. pṛthivyāṃ rājavaṃśānāṃ vināśo yatra dṛśyate.

पृथिव्यां ये च पुरुषा राजन् पौरुषम् आगताः। सर्वेषां भविता तत्र क्षयः सर्वान्तकोपमः।

pṛthivyāṃ ye ca puruṣā rājan pauruṣam āgatāḥ. sarveṣāṃ bhavitā tatra kṣayaḥ sarvāntakopamaḥ.

स त्वं पुरुषशार्दूल गुणैर् अतुलविक्रम। पृथिवीं नार्हसे हन्तुं वशे हि तव वर्तते।

sa tvaṃ puruṣaśārdūla guṇair atulavikrama. pṛthivīṃ nārhase hantuṃ vaśe hi tava vartate.

भरतस्य तु तद् वाक्यं श्रुत्वामृतमयं यथा। प्रहर्षम् अतुलं लेभे रामः सत्यपराक्रमः।

bharatasya tu tad vākyaṃ śrutvāmṛtamayaṃ yathā. praharṣam atulaṃ lebhe rāmaḥ satyaparākramaḥ.

उवाच च शुभां वाणीं कैकेय्या नन्दिवर्धनम्। प्रीतो ऽस्मि परितुष्टो ऽस्मि तवाद्य वचनेन हि।

uvāca ca śubhāṃ vāṇīṃ kaikeyyā nandivardhanam. prīto 'smi parituṣṭo 'smi tavādya vacanena hi.

इदं वचनम् अक्लीबं त्वया धर्मसमाहितम्। व्याहृतं पुरुषव्याघ्र पृथिव्याः परिपालनम्।

idaṃ vacanam aklībaṃ tvayā dharmasamāhitam. vyāhṛtaṃ puruṣavyāghra pṛthivyāḥ paripālanam.

एष तस्माद् अभिप्रायाद् राजसूयात् क्रतूत्तमान्। निवर्तयामि धर्मज्ञ तव सुव्याहृतेन वै।

eṣa tasmād abhiprāyād rājasūyāt kratūttamān. nivartayāmi dharmajña tava suvyāhṛtena vai.

प्रजानां पालनं धर्मो राज्ञां यज्ञेन संमितः। तस्माच् छृणोमि ते वाक्यं साधूक्तं सुसमाहितम्।

prajānāṃ pālanaṃ dharmo rājñāṃ yajñena saṃmitaḥ. tasmāc chṛṇomi te vākyaṃ sādhūktaṃ susamāhitam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...