रामायण 7.73 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 73→

[rm-7-73] • 19 श्लोकाः

ऋषेर् वचनम् आज्ञाय रामः संध्याम् उपासितुम्। उपाक्रामत् सरः पुण्यम् अप्सरोभिर् निषेवितम्।

ṛṣer vacanam ājñāya rāmaḥ saṃdhyām upāsitum. upākrāmat saraḥ puṇyam apsarobhir niṣevitam.

तत्रोदकम् उपस्पृष्श्य संध्याम् अन्वास्य पश्चिमाम्। आश्रमं प्राविशद् रामः कुम्भयोनेर् महात्मनः।

tatrodakam upaspṛṣśya saṃdhyām anvāsya paścimām. āśramaṃ prāviśad rāmaḥ kumbhayoner mahātmanaḥ.

अस्यागस्त्यो बहुगुणं फलमूलं तथौषधीः। शाकानि च पवित्राणि भोजनार्थम् अकल्पयत्।

asyāgastyo bahuguṇaṃ phalamūlaṃ tathauṣadhīḥ. śākāni ca pavitrāṇi bhojanārtham akalpayat.

स भुक्तवान् नरश्रेष्ठस् तद् अन्नम् अमृतोपमम्। प्रीतश् च परितुष्टश् च तां रात्रिं समुपावसत्।

sa bhuktavān naraśreṣṭhas tad annam amṛtopamam. prītaś ca parituṣṭaś ca tāṃ rātriṃ samupāvasat.

प्रभाते काल्यम् उत्थाय कृत्वाह्निकम् अरिंदमः। ऋषिं समभिचक्राम गमनाय रघूत्तमः।

prabhāte kālyam utthāya kṛtvāhnikam ariṃdamaḥ. ṛṣiṃ samabhicakrāma gamanāya raghūttamaḥ.

अभिवाद्याब्रवीद् रामो महर्षिं कुम्भसंभवम्। आपृच्छे त्वां गमिष्यामि माम् अनुज्ञातुम् अर्हसि।

abhivādyābravīd rāmo maharṣiṃ kumbhasaṃbhavam. āpṛcche tvāṃ gamiṣyāmi mām anujñātum arhasi.

धन्यो ऽस्म्य् अनुगृहीतो ऽस्मि दर्शनेन महात्मनः। द्रष्टुं चैवागमिष्यामि पावनार्थम् इहात्मनः।

dhanyo 'smy anugṛhīto 'smi darśanena mahātmanaḥ. draṣṭuṃ caivāgamiṣyāmi pāvanārtham ihātmanaḥ.

तथा वदति काकुत्स्थे वाक्यम् अद्भुतदर्शनम्। उवाच परमप्रीतो धर्मनेत्रस् तपोधनः।

tathā vadati kākutsthe vākyam adbhutadarśanam. uvāca paramaprīto dharmanetras tapodhanaḥ.

अत्यद्भुतम् इदं वाक्यं तव राम शुभाक्षरम्। पावनः सर्वलोकानां त्वम् एव रघुनन्दन।

atyadbhutam idaṃ vākyaṃ tava rāma śubhākṣaram. pāvanaḥ sarvalokānāṃ tvam eva raghunandana.

मुहूर्तम् अपि राम त्वां ये नु पश्यन्ति के चन। पाविताः स्वर्गभूतास् ते पूज्यन्ते दिवि दैवतैः।

muhūrtam api rāma tvāṃ ye nu paśyanti ke cana. pāvitāḥ svargabhūtās te pūjyante divi daivataiḥ.

ये च त्वां घोरचक्षुर्भिर् ईक्षन्ते प्राणिनो भुवि। हतास् ते यमदण्डेन सद्यो निरयगामिनः।

ye ca tvāṃ ghoracakṣurbhir īkṣante prāṇino bhuvi. hatās te yamadaṇḍena sadyo nirayagāminaḥ.

गच्छ चारिष्टम् अव्यग्रः पन्थानम् अकुतोभयम्। प्रशाधि राज्यं धर्मेण गतिर् हि जगतो भवान्।

gaccha cāriṣṭam avyagraḥ panthānam akutobhayam. praśādhi rājyaṃ dharmeṇa gatir hi jagato bhavān.

एवम् उक्तस् तु मुनिना प्राञ्जलिः प्र्पग्रहो नृपः। अभ्यवादयत प्राज्ञस् तम् ऋषिं पुण्यशीलिनम्।

evam uktas tu muninā prāñjaliḥ prpagraho nṛpaḥ. abhyavādayata prājñas tam ṛṣiṃ puṇyaśīlinam.

अभिवाद्य मुनिश्रेष्ठं तांश् च सर्वांस् तपोधनान्। अध्यारोहत् तद् अव्यग्रः पुष्पकं हेमभूषितम्।

abhivādya muniśreṣṭhaṃ tāṃś ca sarvāṃs tapodhanān. adhyārohat tad avyagraḥ puṣpakaṃ hemabhūṣitam.

तं प्रयान्तं मुनिगणा आशीर्वादैः समन्ततः। अपूजयन् महेन्द्राभं सहस्राक्षम् इवामराः।

taṃ prayāntaṃ munigaṇā āśīrvādaiḥ samantataḥ. apūjayan mahendrābhaṃ sahasrākṣam ivāmarāḥ.

स्वस्थः स ददृशे रामः पुष्पके हेमभूषिते। शशी मेघसमीपस्थो यथा जलधरागमे।

svasthaḥ sa dadṛśe rāmaḥ puṣpake hemabhūṣite. śaśī meghasamīpastho yathā jaladharāgame.

ततो ऽर्धदिवसे प्राप्ते पूज्यमानस् ततस् ततः। अयोध्यां प्राप्य काकुत्स्थो विमानाद् अवरोहत।

tato 'rdhadivase prāpte pūjyamānas tatas tataḥ. ayodhyāṃ prāpya kākutstho vimānād avarohata.

ततो विसृज्य रुचिरं पुष्पकं कामगामिनम्। कक्ष्यान्तरविनिक्षिप्तं द्वाःस्थं रामो ऽब्रवीद् वचः।

tato visṛjya ruciraṃ puṣpakaṃ kāmagāminam. kakṣyāntaravinikṣiptaṃ dvāḥsthaṃ rāmo 'bravīd vacaḥ.

लक्ष्मणं भरतं चैव गत्वा तौ लघुविक्रमौ। ममागमनम् आख्याय शब्दापय च मां चिरम्।

lakṣmaṇaṃ bharataṃ caiva gatvā tau laghuvikramau. mamāgamanam ākhyāya śabdāpaya ca māṃ ciram.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...