रामायण 7.67 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 67→

[rm-7-67] • 18 श्लोकाः

तस्य तद् वचनं श्रुत्वा रामस्याक्लिष्टकर्मणः। अवाक्शिरास् तथाभूतो वाक्यम् एतद् उवाच ह।

tasya tad vacanaṃ śrutvā rāmasyākliṣṭakarmaṇaḥ. avākśirās tathābhūto vākyam etad uvāca ha.

शूद्रयोन्यां प्रसूतो ऽस्मि तप उग्रं समास्थितः। देवत्वं प्रार्थये राम सशरीरो महायशः।

śūdrayonyāṃ prasūto 'smi tapa ugraṃ samāsthitaḥ. devatvaṃ prārthaye rāma saśarīro mahāyaśaḥ.

न मिथ्याहं वदे राजन् देवलोकजिगीषया। शूद्रं मां विद्धि काकुत्स्थ शम्बूकं नाम नामतः।

na mithyāhaṃ vade rājan devalokajigīṣayā. śūdraṃ māṃ viddhi kākutstha śambūkaṃ nāma nāmataḥ.

भाषतस् तस्य शूद्रस्य खड्गं सुरुचिरप्रभम्। निष्कृष्य कोशाद् विमलं शिरश् चिच्छेद राघवः।

bhāṣatas tasya śūdrasya khaḍgaṃ suruciraprabham. niṣkṛṣya kośād vimalaṃ śiraś ciccheda rāghavaḥ.

तस्मिन् मुहूर्ते बालो ऽसौ जीवेन समयुज्यत।

tasmin muhūrte bālo 'sau jīvena samayujyata.

ततो ऽगस्त्याश्रमपदं रामः कमललोचनः। स गत्वा विनयेनैव तं नत्वा मुमुदे सुखी।

tato 'gastyāśramapadaṃ rāmaḥ kamalalocanaḥ. sa gatvā vinayenaiva taṃ natvā mumude sukhī.

सो ऽभिवाद्य महात्मानं ज्वलन्तम् इव तेजसा। आतिथ्यं परमं प्राप्य निषसाद नराधिपः।

so 'bhivādya mahātmānaṃ jvalantam iva tejasā. ātithyaṃ paramaṃ prāpya niṣasāda narādhipaḥ.

तम् उवाच महातेजाः कुम्भयोनिर् महातपाः। स्वागतं ते नरश्रेष्ठ दिष्ट्या प्राप्तो ऽसि राघव।

tam uvāca mahātejāḥ kumbhayonir mahātapāḥ. svāgataṃ te naraśreṣṭha diṣṭyā prāpto 'si rāghava.

त्वं मे बहुमतो राम गुणैर् बहुभिर् उत्तमैः। अतिथिः पूजनीयश् च माम राजन् हृदि स्थितः।

tvaṃ me bahumato rāma guṇair bahubhir uttamaiḥ. atithiḥ pūjanīyaś ca māma rājan hṛdi sthitaḥ.

सुरा हि कथयन्ति त्वाम् आगतं शूद्रघातिनम्। ब्राह्मणस्य तु धर्मेण त्वया जीवापितः सुतः।

surā hi kathayanti tvām āgataṃ śūdraghātinam. brāhmaṇasya tu dharmeṇa tvayā jīvāpitaḥ sutaḥ.

उष्यतां चेह रजनीं सकाशे मम राघव। प्रभाते पुष्पकेण त्वं गन्ता स्वपुरम् एव हि।

uṣyatāṃ ceha rajanīṃ sakāśe mama rāghava. prabhāte puṣpakeṇa tvaṃ gantā svapuram eva hi.

इदं चाभरणं सौम्य निर्मितं विश्वकर्मणा। दिव्यं दिव्येन वपुषा दीप्यमानं स्वतेजसा। प्रतिगृह्णीष्व काकुत्स्थ मत्प्रियं कुरु राघव।

idaṃ cābharaṇaṃ saumya nirmitaṃ viśvakarmaṇā. divyaṃ divyena vapuṣā dīpyamānaṃ svatejasā. pratigṛhṇīṣva kākutstha matpriyaṃ kuru rāghava.

दत्तस्य हि पुनर् दानं सुमहत् फलम् उच्यते। तस्मात् प्रदास्ये विधिवत् तत् प्रतीच्छ नरर्षभ।

dattasya hi punar dānaṃ sumahat phalam ucyate. tasmāt pradāsye vidhivat tat pratīccha nararṣabha.

तद् रामः प्रतिजग्राह मुनेस् तस्य महात्मनः। दिव्यम् आभरणं चित्रं प्रदीप्तम् इव भास्करम्।

tad rāmaḥ pratijagrāha munes tasya mahātmanaḥ. divyam ābharaṇaṃ citraṃ pradīptam iva bhāskaram.

प्रतिगृह्य ततो रामस् तद् आभरणम् उत्तमम्। आगमं तस्य दिव्यस्य प्रष्टुम् एवोपचक्रमे।

pratigṛhya tato rāmas tad ābharaṇam uttamam. āgamaṃ tasya divyasya praṣṭum evopacakrame.

अत्यद्भुतम् इदं ब्रह्मन् वपुषा युक्तम् उत्तमम्। कथं भगवता प्राप्तं कुतो वा केन वाहृतम्।

atyadbhutam idaṃ brahman vapuṣā yuktam uttamam. kathaṃ bhagavatā prāptaṃ kuto vā kena vāhṛtam.

कुतूहलतया ब्रह्मन् पृच्छामि त्वां महायशः। आश्चर्याणां बहूनां हि निधिः परमको भवान्।

kutūhalatayā brahman pṛcchāmi tvāṃ mahāyaśaḥ. āścaryāṇāṃ bahūnāṃ hi nidhiḥ paramako bhavān.

एवं ब्रुवति काकुत्स्थे मुनिर् वाक्यम् अथाब्रवीत्। शृणु राम यथावृत्तं पुरा त्रेतायुगे गते।

evaṃ bruvati kākutsthe munir vākyam athābravīt. śṛṇu rāma yathāvṛttaṃ purā tretāyuge gate.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...