रामायण 7.53 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 53→

[rm-7-53] • 23 श्लोकाः

ब्रुवद्भिर् एवम् ऋषिभिः काकुत्स्थो वाक्यम् अब्रवीत्। किं कार्यं ब्रूत भवतां भयं नाशयितास्मि वः।

bruvadbhir evam ṛṣibhiḥ kākutstho vākyam abravīt. kiṃ kāryaṃ brūta bhavatāṃ bhayaṃ nāśayitāsmi vaḥ.

तथा वदति काकुत्स्थे भार्गवो वाक्यम् अब्रवीत्। भयं नः शृणु यन् मूलं देशस्य च नरेश्वर।

tathā vadati kākutsthe bhārgavo vākyam abravīt. bhayaṃ naḥ śṛṇu yan mūlaṃ deśasya ca nareśvara.

पूर्वं कृतयुगे राम दैतेयः सुमहाबलः। लोलापुत्रो ऽभवज् ज्येष्ठो मधुर् नाम महासुरः।

pūrvaṃ kṛtayuge rāma daiteyaḥ sumahābalaḥ. lolāputro 'bhavaj jyeṣṭho madhur nāma mahāsuraḥ.

ब्रह्मण्यश् च शरण्यश् च बुद्ध्या च परिनिष्ठितः। सुरैश् च परमोदारैः प्रीतिस् तस्यातुलाभवत्।

brahmaṇyaś ca śaraṇyaś ca buddhyā ca pariniṣṭhitaḥ. suraiś ca paramodāraiḥ prītis tasyātulābhavat.

स मधुर् वीर्यसंपन्नो धर्मे च सुसमाहितः। बहुमानाच् च रुद्रेण दत्तस् तस्याद्भुतो वरः।

sa madhur vīryasaṃpanno dharme ca susamāhitaḥ. bahumānāc ca rudreṇa dattas tasyādbhuto varaḥ.

शूलं शूलाद् विनिष्कृष्य महावीर्यं महाप्रभम्। ददौ महात्मा सुप्रीतो वाक्यं चैतद् उवाच ह।

śūlaṃ śūlād viniṣkṛṣya mahāvīryaṃ mahāprabham. dadau mahātmā suprīto vākyaṃ caitad uvāca ha.

त्वयायम् अतुलो धर्मो मत्प्रसादात् कृतः शुभः। प्रीत्या परमया युक्तो ददाम्य् आयुधम् उत्तमम्।

tvayāyam atulo dharmo matprasādāt kṛtaḥ śubhaḥ. prītyā paramayā yukto dadāmy āyudham uttamam.

यावत् सुरैश् च विप्रैश् च न विरुध्येर् महासुर। तावच् छूलं तवेदं स्याद् अन्यथा नाशम् आप्नुयात्।

yāvat suraiś ca vipraiś ca na virudhyer mahāsura. tāvac chūlaṃ tavedaṃ syād anyathā nāśam āpnuyāt.

यश् च त्वाम् अभियुञ्जीत युद्धाय विगतज्वरः। तं शूलं भस्मसात् कृत्वा पुनर् एष्यति ते करम्।

yaś ca tvām abhiyuñjīta yuddhāya vigatajvaraḥ. taṃ śūlaṃ bhasmasāt kṛtvā punar eṣyati te karam.

एवं रुद्राद् वरं लब्ध्वा भूय एव महासुरः। प्रणिपत्य महादेवं वाक्यम् एतद् उवाच ह।

evaṃ rudrād varaṃ labdhvā bhūya eva mahāsuraḥ. praṇipatya mahādevaṃ vākyam etad uvāca ha.

भगवन् मम वंशस्य शूलम् एतद् अनुत्तमम्। भवेत् तु सततं देव सुराणाम् ईश्वरो ह्य् असि।

bhagavan mama vaṃśasya śūlam etad anuttamam. bhavet tu satataṃ deva surāṇām īśvaro hy asi.

तं ब्रुवाणं मधुं देवः सर्वभूतपतिः शिवः। प्रत्युवाच महादेवो नैतद् एवं भविष्यति।

taṃ bruvāṇaṃ madhuṃ devaḥ sarvabhūtapatiḥ śivaḥ. pratyuvāca mahādevo naitad evaṃ bhaviṣyati.

मा भूत् ते विफला वाणी मत्प्रसादकृता शुभा। भवतः पुत्रम् एकं तु शूलम् एतद् गमिष्यति।

mā bhūt te viphalā vāṇī matprasādakṛtā śubhā. bhavataḥ putram ekaṃ tu śūlam etad gamiṣyati.

यावत् करस्थः शूलो ऽयं भविष्यति सुतस्य ते। अवध्यः सर्वभूतानां शूलहस्तो भविष्यति।

yāvat karasthaḥ śūlo 'yaṃ bhaviṣyati sutasya te. avadhyaḥ sarvabhūtānāṃ śūlahasto bhaviṣyati.

एवं मधुर् वरं लब्ध्वा देवात् सुमहद् अद्भुतम्। भवनं चासुरश्रेष्ठः कारयाम् आस सुप्रभम्।

evaṃ madhur varaṃ labdhvā devāt sumahad adbhutam. bhavanaṃ cāsuraśreṣṭhaḥ kārayām āsa suprabham.

तस्य पत्नी महाभागा प्रिया कुम्भीनसी हि या। विश्वावसोर् अपत्यं सा ह्य् अनलायां महाप्रभा।

tasya patnī mahābhāgā priyā kumbhīnasī hi yā. viśvāvasor apatyaṃ sā hy analāyāṃ mahāprabhā.

तस्याः पुत्रो महावीर्यो लवणो नाम दारुणः। बाल्यात् प्रभृति दुष्टात्मा पापान्य् एव समाचरत्।

tasyāḥ putro mahāvīryo lavaṇo nāma dāruṇaḥ. bālyāt prabhṛti duṣṭātmā pāpāny eva samācarat.

तं पुत्रं दुर्विनीतं तु दृष्ट्वा दुःखसमन्वितः। मधुः स शोकम् आपेदे न चैनं किं चिद् अब्रवीत्।

taṃ putraṃ durvinītaṃ tu dṛṣṭvā duḥkhasamanvitaḥ. madhuḥ sa śokam āpede na cainaṃ kiṃ cid abravīt.

स विहाय इमं लोकं प्रविष्टो वरुणालयम्। शूलं निवेश्य लवणे वरं तस्मै न्यवेदयत्।

sa vihāya imaṃ lokaṃ praviṣṭo varuṇālayam. śūlaṃ niveśya lavaṇe varaṃ tasmai nyavedayat.

स प्रभावेन शूलस्य दौरात्म्येनात्मनस् तथा। संतापयति लोकांस् त्रीन् विशेषेण तु तापसान्।

sa prabhāvena śūlasya daurātmyenātmanas tathā. saṃtāpayati lokāṃs trīn viśeṣeṇa tu tāpasān.

एवंप्रभावो लवणः शूलं चैव तथाविधम्। श्रुत्वा प्रमाणं काकुत्स्थ त्वं हि नः परमा गतिः।

evaṃprabhāvo lavaṇaḥ śūlaṃ caiva tathāvidham. śrutvā pramāṇaṃ kākutstha tvaṃ hi naḥ paramā gatiḥ.

बहवः पार्थिवा राम भयार्तैर् ऋषिभिः पुरा। अभयं याचिता वीर त्रातारं न च विद्महे।

bahavaḥ pārthivā rāma bhayārtair ṛṣibhiḥ purā. abhayaṃ yācitā vīra trātāraṃ na ca vidmahe.

ते वयं रावणं श्रुत्वा हतं सबलवाहनम्। त्रातारं विद्महे राम नान्यं भुवि नराधिपम्। तत् परित्रातुम् इच्छामो लवणाद् भयपीडिताः।

te vayaṃ rāvaṇaṃ śrutvā hataṃ sabalavāhanam. trātāraṃ vidmahe rāma nānyaṃ bhuvi narādhipam. tat paritrātum icchāmo lavaṇād bhayapīḍitāḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...