रामायण 7.20 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 20→

[rm-7-20] • 25 श्लोकाः

ततो वित्रासयन् मर्त्यान् पृथिव्यां राक्षसाधिपः। आससाद घने तस्मिन् नारदं मुनिसत्तमम्।

tato vitrāsayan martyān pṛthivyāṃ rākṣasādhipaḥ. āsasāda ghane tasmin nāradaṃ munisattamam.

नारदस् तु महातेजा देवर्षिर् अमितप्रभः। अब्रवीन् मेघपृष्ठस्थो रावणं पुष्पके स्थितम्।

nāradas tu mahātejā devarṣir amitaprabhaḥ. abravīn meghapṛṣṭhastho rāvaṇaṃ puṣpake sthitam.

राक्षसाधिपते सौम्य तिष्ठ विश्रवसः सुत। प्रीतो ऽस्म्य् अभिजनोपेत विक्रमैर् ऊर्जितैस् तव।

rākṣasādhipate saumya tiṣṭha viśravasaḥ suta. prīto 'smy abhijanopeta vikramair ūrjitais tava.

विष्णुना दैत्यघातैश् च तार्क्ष्यस्योरगधर्षणैः। त्वया समरमर्दैश् च भृशं हि परितोषितः।

viṣṇunā daityaghātaiś ca tārkṣyasyoragadharṣaṇaiḥ. tvayā samaramardaiś ca bhṛśaṃ hi paritoṣitaḥ.

किं चिद् वक्ष्यामि तावत् ते श्रोतव्यं श्रोष्यसे यदि। श्रुत्वा चानन्तरं कार्यं त्वया राक्षसपुंगव।

kiṃ cid vakṣyāmi tāvat te śrotavyaṃ śroṣyase yadi. śrutvā cānantaraṃ kāryaṃ tvayā rākṣasapuṃgava.

किम् अयं वध्यते लोकस् त्वयावध्येन दैवतैः। हत एव ह्य् अयं लोको यदा मृत्युवशं गतः।

kim ayaṃ vadhyate lokas tvayāvadhyena daivataiḥ. hata eva hy ayaṃ loko yadā mṛtyuvaśaṃ gataḥ.

पश्य तावन् महाबाहो राक्षसेश्वरमानुषम्। लोकम् एनं विचित्रार्थं यस्य न ज्ञायते गतिः।

paśya tāvan mahābāho rākṣaseśvaramānuṣam. lokam enaṃ vicitrārthaṃ yasya na jñāyate gatiḥ.

क्व चिद् वादित्रनृत्तानि सेव्यन्ते मुदितैर् जनैः। रुद्यते चापरैर् आर्तैर् धाराश्रुनयनाननैः।

kva cid vāditranṛttāni sevyante muditair janaiḥ. rudyate cāparair ārtair dhārāśrunayanānanaiḥ.

माता पितृसुतस्नेहैर् भार्या बन्धुमनोरमैः। मोहेनायं जनो ध्वस्तः क्लेशं स्वं नावबुध्यते।

mātā pitṛsutasnehair bhāryā bandhumanoramaiḥ. mohenāyaṃ jano dhvastaḥ kleśaṃ svaṃ nāvabudhyate.

तत् किम् एवं परिक्लिश्य लोकं मोहनिराकृतम्। जित एव त्वया सौम्य मर्त्यलोको न संशयः।

tat kim evaṃ parikliśya lokaṃ mohanirākṛtam. jita eva tvayā saumya martyaloko na saṃśayaḥ.

एवम् उक्तस् तु लङ्केशो दीप्यमान इवौजसा। अब्रवीन् नारदं तत्र संप्रहस्याभिवाद्य च।

evam uktas tu laṅkeśo dīpyamāna ivaujasā. abravīn nāradaṃ tatra saṃprahasyābhivādya ca.

महर्षे देवगन्धर्वविहार समरप्रिय। अहं खलूद्यतो गन्तुं विजयार्थी रसातलम्।

maharṣe devagandharvavihāra samarapriya. ahaṃ khalūdyato gantuṃ vijayārthī rasātalam.

ततो लोकत्रयं जित्वा स्थाप्य नागान् सुरान् वशे। समुद्रम् अमृतार्थं वै मथिष्यामि रसालयम्।

tato lokatrayaṃ jitvā sthāpya nāgān surān vaśe. samudram amṛtārthaṃ vai mathiṣyāmi rasālayam.

अथाब्रवीद् दशग्रीवं नारदो भगवान् ऋषिः। क्व खल्व् इदानीं मार्गेण त्वयानेन गमिष्यते।

athābravīd daśagrīvaṃ nārado bhagavān ṛṣiḥ. kva khalv idānīṃ mārgeṇa tvayānena gamiṣyate.

अयं खलु सुदुर्गम्यः पितृराज्ञः पुरं प्रति। मार्गो गच्छति दुर्धर्षो यमस्यामित्रकर्शन।

ayaṃ khalu sudurgamyaḥ pitṛrājñaḥ puraṃ prati. mārgo gacchati durdharṣo yamasyāmitrakarśana.

स तु शारदमेघाभं मुक्त्वा हासं दशाननः। उवाच कृतम् इत्य् एव वचनं चेदम् अब्रवीत्।

sa tu śāradameghābhaṃ muktvā hāsaṃ daśānanaḥ. uvāca kṛtam ity eva vacanaṃ cedam abravīt.

तस्माद् एष महाब्रह्मन् वैवस्वतवधोद्यतः। गच्छामि दक्षिणाम् आशां यत्र सूर्यात्मजो नृपः।

tasmād eṣa mahābrahman vaivasvatavadhodyataḥ. gacchāmi dakṣiṇām āśāṃ yatra sūryātmajo nṛpaḥ.

मया हि भगवन् क्रोधात् प्रतिज्ञातं रणार्थिना। अवजेष्यामि चतुरो लोकपालान् इति प्रभो।

mayā hi bhagavan krodhāt pratijñātaṃ raṇārthinā. avajeṣyāmi caturo lokapālān iti prabho.

तेनैष प्रस्थितो ऽहं वै पितृराजपुरं प्रति। प्राणिसंक्लेशकर्तारं योजयिष्यामि मृत्युना।

tenaiṣa prasthito 'haṃ vai pitṛrājapuraṃ prati. prāṇisaṃkleśakartāraṃ yojayiṣyāmi mṛtyunā.

एवम् उक्त्वा दशग्रीवो मुनिं तम् अभिवाद्य च। प्रययौ दक्षिणाम् आशां प्रहृष्टैः सह मन्त्रिभिः।

evam uktvā daśagrīvo muniṃ tam abhivādya ca. prayayau dakṣiṇām āśāṃ prahṛṣṭaiḥ saha mantribhiḥ.

नारदस् तु महातेजा मुहूर्तं ध्यानम् आस्थितः। चिन्तयाम् आस विप्रेन्द्रो विधूम इव पावकः।

nāradas tu mahātejā muhūrtaṃ dhyānam āsthitaḥ. cintayām āsa viprendro vidhūma iva pāvakaḥ.

येन लोकास् त्रयः सेन्द्राः क्लिश्यन्ते सचराचराः। क्षीणे चायुषि धर्मे च स कालो हिंस्यते कथम्।

yena lokās trayaḥ sendrāḥ kliśyante sacarācarāḥ. kṣīṇe cāyuṣi dharme ca sa kālo hiṃsyate katham.

यस्य नित्यं त्रयो लोका विद्रवन्ति भयार्दिताः। तं कथं राक्षसेन्द्रो ऽसौ स्वयम् एवाभिगच्छति।

yasya nityaṃ trayo lokā vidravanti bhayārditāḥ. taṃ kathaṃ rākṣasendro 'sau svayam evābhigacchati.

यो विधाता च धाता च सुकृते दुष्कृते यथा। त्रैलोक्यं विजितं येन तं कथं नु विजेष्यति।

yo vidhātā ca dhātā ca sukṛte duṣkṛte yathā. trailokyaṃ vijitaṃ yena taṃ kathaṃ nu vijeṣyati.

अपरं किं नु कृत्वैवं विधानं संविधास्यति। कौतूहलसमुत्पन्नो यास्यामि यमसादनम्।

aparaṃ kiṃ nu kṛtvaivaṃ vidhānaṃ saṃvidhāsyati. kautūhalasamutpanno yāsyāmi yamasādanam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...