रामायण 5.18 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←सुन्दर काण्ड→

←अध्याय 18→

[rm-5-18] • 35 श्लोकाः

स तां परिवृतां दीनां निरानन्दां तपस्विनीम्। साकारैर् मधुरैर् वाक्यैर् न्यदर्शयत रावणः।

sa tāṃ parivṛtāṃ dīnāṃ nirānandāṃ tapasvinīm. sākārair madhurair vākyair nyadarśayata rāvaṇaḥ.

मां दृष्ट्वा नागनासोरुगूहमाना स्तनोदरम्। अदर्शनम् इवात्मानं भयान् नेतुं त्वम् इच्छसि।

māṃ dṛṣṭvā nāganāsorugūhamānā stanodaram. adarśanam ivātmānaṃ bhayān netuṃ tvam icchasi.

कामये त्वां विशालाक्षि बहुमन्यस्व मां प्रिये। सर्वाङ्गगुणसंपन्ने सर्वलोकमनोहरे।

kāmaye tvāṃ viśālākṣi bahumanyasva māṃ priye. sarvāṅgaguṇasaṃpanne sarvalokamanohare.

नेह के चिन् मनुष्या वा राक्षसाः कामरूपिणः। व्यपसर्पतु ते सीते भयं मत्तः समुत्थितम्।

neha ke cin manuṣyā vā rākṣasāḥ kāmarūpiṇaḥ. vyapasarpatu te sīte bhayaṃ mattaḥ samutthitam.

स्वधर्मे रक्षसां भीरु सर्वथैष न संशयः। गमनं वा परस्त्रीणां हरणं संप्रमथ्य वा।

svadharme rakṣasāṃ bhīru sarvathaiṣa na saṃśayaḥ. gamanaṃ vā parastrīṇāṃ haraṇaṃ saṃpramathya vā.

एवं चैतद् अकामां च न त्वां स्प्रक्ष्यामि मैथिलि। कामं कामः शरीरे मे यथाकामं प्रवर्तताम्।

evaṃ caitad akāmāṃ ca na tvāṃ sprakṣyāmi maithili. kāmaṃ kāmaḥ śarīre me yathākāmaṃ pravartatām.

देवि नेह भयं कार्यं मयि विश्वसिहि प्रिये। प्रणयस्व च तत्त्वेन मैवं भूः शोकलालसा।

devi neha bhayaṃ kāryaṃ mayi viśvasihi priye. praṇayasva ca tattvena maivaṃ bhūḥ śokalālasā.

एकवेणी धराशय्या ध्यानं मलिनम् अम्बरम्। अस्थाने ऽप्य् उपवासश् च नैतान्य् औपयिकानि ते।

ekaveṇī dharāśayyā dhyānaṃ malinam ambaram. asthāne 'py upavāsaś ca naitāny aupayikāni te.

विचित्राणि च माल्यानि चन्दनान्य् अगरूणि च। विविधानि च वासांसि दिव्यान्य् आभरणानि च।

vicitrāṇi ca mālyāni candanāny agarūṇi ca. vividhāni ca vāsāṃsi divyāny ābharaṇāni ca.

महार्हाणि च पानानि यानानि शयनानि च। गीतं नृत्तं च वाद्यं च लभ मां प्राप्य मैथिलि।

mahārhāṇi ca pānāni yānāni śayanāni ca. gītaṃ nṛttaṃ ca vādyaṃ ca labha māṃ prāpya maithili.

स्त्रीरत्नम् असि मैवं भूः कुरु गात्रेषु भूषणम्। मां प्राप्य तु कथं हि स्यास् त्वम् अनर्हा सुविग्रहे।

strīratnam asi maivaṃ bhūḥ kuru gātreṣu bhūṣaṇam. māṃ prāpya tu kathaṃ hi syās tvam anarhā suvigrahe.

इदं ते चारुसंजातं यौवनं व्यतिवर्तते। यद् अतीतं पुनर् नैति स्रोतः शीघ्रम् अपाम् इव।

idaṃ te cārusaṃjātaṃ yauvanaṃ vyativartate. yad atītaṃ punar naiti srotaḥ śīghram apām iva.

त्वां कृत्वोपरतो मन्ये रूपकर्ता स विश्वकृत्। न हि रूपोपमा त्व् अन्या तवास्ति शुभदर्शने।

tvāṃ kṛtvoparato manye rūpakartā sa viśvakṛt. na hi rūpopamā tv anyā tavāsti śubhadarśane.

त्वां समासाद्य वैदेहि रूपयौवनशालिनीम्। कः पुमान् अतिवर्तेत साक्षाद् अपि पितामहः।

tvāṃ samāsādya vaidehi rūpayauvanaśālinīm. kaḥ pumān ativarteta sākṣād api pitāmahaḥ.

यद् यत् पश्यामि ते गात्रं शीतांशुसदृशानने। तस्मिंस् तस्मिन् पृथुश्रोणि चक्षुर् मम निबध्यते।

yad yat paśyāmi te gātraṃ śītāṃśusadṛśānane. tasmiṃs tasmin pṛthuśroṇi cakṣur mama nibadhyate.

भव मैथिलि भार्या मे मोहम् एनं विसर्जय। बह्वीनाम् उत्तमस्त्रीणां ममाग्रमहिषी भव।

bhava maithili bhāryā me moham enaṃ visarjaya. bahvīnām uttamastrīṇāṃ mamāgramahiṣī bhava.

लोकेभ्यो यानि रत्नानि संप्रमथ्याहृतानि मे। तानि ते भीरु सर्वाणि राज्यं चैतद् अहं च ते।

lokebhyo yāni ratnāni saṃpramathyāhṛtāni me. tāni te bhīru sarvāṇi rājyaṃ caitad ahaṃ ca te.

विजित्य पृथिवीं सर्वां नानानगरमालिनीम्। जनकाय प्रदास्यामि तव हेतोर् विलासिनि।

vijitya pṛthivīṃ sarvāṃ nānānagaramālinīm. janakāya pradāsyāmi tava hetor vilāsini.

नेह पश्यामि लोके ऽन्यं यो मे प्रतिबलो भवेत्। पश्य मे सुमहद् वीर्यम् अप्रतिद्वन्द्वम् आहवे।

neha paśyāmi loke 'nyaṃ yo me pratibalo bhavet. paśya me sumahad vīryam apratidvandvam āhave.

असकृत् संयुगे भग्ना मया विमृदितध्वजाः। अशक्ताः प्रत्यनीकेषु स्थातुं मम सुरासुराः।

asakṛt saṃyuge bhagnā mayā vimṛditadhvajāḥ. aśaktāḥ pratyanīkeṣu sthātuṃ mama surāsurāḥ.

इच्छ मां क्रियताम् अद्य प्रतिकर्म तवोत्तमम्। सप्रभाण्य् अवसज्जन्तां तवाङ्गे भूषणानि च। साधु पश्यामि ते रूपं संयुक्तं प्रतिकर्मणा।

iccha māṃ kriyatām adya pratikarma tavottamam. saprabhāṇy avasajjantāṃ tavāṅge bhūṣaṇāni ca. sādhu paśyāmi te rūpaṃ saṃyuktaṃ pratikarmaṇā.

प्रतिकर्माभिसंयुक्ता दाक्षिण्येन वरानने। भुङ्क्ष्व भोगान् यथाकामं पिब भीरु रमस्व च। यथेष्टं च प्रयच्छ त्वं पृथिवीं वा धनानि च।

pratikarmābhisaṃyuktā dākṣiṇyena varānane. bhuṅkṣva bhogān yathākāmaṃ piba bhīru ramasva ca. yatheṣṭaṃ ca prayaccha tvaṃ pṛthivīṃ vā dhanāni ca.

ललस्व मयि विस्रब्धा धृष्टम् आज्ञापयस्व च। मत्प्रभावाल् ललन्त्याश् च ललन्तां बान्धवास् तव।

lalasva mayi visrabdhā dhṛṣṭam ājñāpayasva ca. matprabhāvāl lalantyāś ca lalantāṃ bāndhavās tava.

ऋद्धिं ममानुपश्य त्वं श्रियं भद्रे यशश् च मे। किं करिष्यसि रामेण सुभगे चीरवाससा।

ṛddhiṃ mamānupaśya tvaṃ śriyaṃ bhadre yaśaś ca me. kiṃ kariṣyasi rāmeṇa subhage cīravāsasā.

निक्षिप्तविजयो रामो गतश्रीर् वनगोचरः। व्रती स्थण्डिलशायी च शङ्के जीवति वा न वा।

nikṣiptavijayo rāmo gataśrīr vanagocaraḥ. vratī sthaṇḍilaśāyī ca śaṅke jīvati vā na vā.

न हि वैदेहि रामस् त्वां द्रष्टुं वाप्य् उपलप्स्यते। पुरो बलाकैर् असितैर् मेघैर् ज्योत्स्नाम् इवावृताम्।

na hi vaidehi rāmas tvāṃ draṣṭuṃ vāpy upalapsyate. puro balākair asitair meghair jyotsnām ivāvṛtām.

न चापि मम हस्तात् त्वां प्राप्तुम् अर्हति राघवः। हिरण्यकशिपुः कीर्तिम् इन्द्रहस्तगताम् इव।

na cāpi mama hastāt tvāṃ prāptum arhati rāghavaḥ. hiraṇyakaśipuḥ kīrtim indrahastagatām iva.

चारुस्मिते चारुदति चारुनेत्रे विलासिनि। मनो हरसि मे भीरु सुपर्णः पन्नगं यथा।

cārusmite cārudati cārunetre vilāsini. mano harasi me bhīru suparṇaḥ pannagaṃ yathā.

क्लिष्टकौशेयवसनां तन्वीम् अप्य् अनलंकृताम्। तां दृष्ट्वा स्वेषु दारेषु रतिं नोपलभाम्य् अहम्।

kliṣṭakauśeyavasanāṃ tanvīm apy analaṃkṛtām. tāṃ dṛṣṭvā sveṣu dāreṣu ratiṃ nopalabhāmy aham.

अन्तःपुरनिवासिन्यः स्त्रियः सर्वगुणान्विताः। यावन्त्यो मम सर्वासाम् ऐश्वर्यं कुरु जानकि।

antaḥpuranivāsinyaḥ striyaḥ sarvaguṇānvitāḥ. yāvantyo mama sarvāsām aiśvaryaṃ kuru jānaki.

मम ह्य् असितकेशान्ते त्रैलोक्यप्रवराः स्त्रियः। तास् त्वां परिचरिष्यन्ति श्रियम् अप्सरसो यथा।

mama hy asitakeśānte trailokyapravarāḥ striyaḥ. tās tvāṃ paricariṣyanti śriyam apsaraso yathā.

यानि वैश्रवणे सुभ्रु रत्नानि च धनानि च। तानि लोकांश् च सुश्रोणि मां च भुङ्क्ष्व यथासुखम्।

yāni vaiśravaṇe subhru ratnāni ca dhanāni ca. tāni lokāṃś ca suśroṇi māṃ ca bhuṅkṣva yathāsukham.

न रामस् तपसा देवि न बलेन न विक्रमैः। न धनेन मया तुल्यस् तेजसा यशसापि वा।

na rāmas tapasā devi na balena na vikramaiḥ. na dhanena mayā tulyas tejasā yaśasāpi vā.

पिब विहर रमस्व भुङ्क्ष्व भोगान् धननिचयं प्रदिशामि मेदिनीं च। मयि लल ललने यथासुखं त्वं त्वयि च समेत्य ललन्तु बान्धवास् ते।

piba vihara ramasva bhuṅkṣva bhogān dhananicayaṃ pradiśāmi medinīṃ ca. mayi lala lalane yathāsukhaṃ tvaṃ tvayi ca sametya lalantu bāndhavās te.

कुसुमिततरुजालसंततानि भ्रमरयुतानि समुद्रतीरजानि। कनकविमलहारभूषिताङ्गी विहर मया सह भीरु काननानि।

kusumitatarujālasaṃtatāni bhramarayutāni samudratīrajāni. kanakavimalahārabhūṣitāṅgī vihara mayā saha bhīru kānanāni.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...