रामायण 4.56 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←किष्किन्धा काण्ड→

←अध्याय 56→

[rm-4-56] • 19 श्लोकाः

शोकाद् भ्रष्टस्वरम् अपि श्रुत्वा ते हरियूथपाः। श्रद्दधुर् नैव तद् वाक्यं कर्मणा तस्य शङ्किताः।

śokād bhraṣṭasvaram api śrutvā te hariyūthapāḥ. śraddadhur naiva tad vākyaṃ karmaṇā tasya śaṅkitāḥ.

ते प्रायम् उपविष्टास् तु दृष्ट्वा गृध्रं प्लवंगमाः। चक्रुर् बुद्धिं तदा रौद्रां सर्वान् नो भक्षयिष्यति।

te prāyam upaviṣṭās tu dṛṣṭvā gṛdhraṃ plavaṃgamāḥ. cakrur buddhiṃ tadā raudrāṃ sarvān no bhakṣayiṣyati.

सर्वथा प्रायम् आसीनान् यदि नो भक्षयिष्यति। कृतकृत्या भविष्यामः क्षिप्रं सिद्धिम् इतो गताः।

sarvathā prāyam āsīnān yadi no bhakṣayiṣyati. kṛtakṛtyā bhaviṣyāmaḥ kṣipraṃ siddhim ito gatāḥ.

एतां बुद्धिं ततश् चक्रुः सर्वे ते वानरर्षभाः। अवतार्य गिरेः शृङ्गाद् गृध्रम् आहाङ्गदस् तदा।

etāṃ buddhiṃ tataś cakruḥ sarve te vānararṣabhāḥ. avatārya gireḥ śṛṅgād gṛdhram āhāṅgadas tadā.

बभूवुर् क्षरजो नाम वानरेन्द्रः प्रतापवान्। ममार्यः पार्थिवः पक्षिन् धार्मिकौ तस्य चात्मजौ।

babhūvur kṣarajo nāma vānarendraḥ pratāpavān. mamāryaḥ pārthivaḥ pakṣin dhārmikau tasya cātmajau.

सुग्रीवश् चैव वली च पुत्राव् ओघबलाव् उभौ। लोके विश्रुतकर्माभूद् राजा वाली पिता मम।

sugrīvaś caiva valī ca putrāv oghabalāv ubhau. loke viśrutakarmābhūd rājā vālī pitā mama.

राजा कृत्स्नस्य जगत इक्ष्वाकूणां महारथः। रामो दाशरथिः श्रीमान् प्रविष्टो दण्डकावनम्।

rājā kṛtsnasya jagata ikṣvākūṇāṃ mahārathaḥ. rāmo dāśarathiḥ śrīmān praviṣṭo daṇḍakāvanam.

लक्ष्मणेन सह भ्रात्रा वैदेह्या चापि भार्यया। पितुर् निदेशनिरतो धर्म्यं पन्थानम् आश्रितः। तस्य भार्या जनस्थानाद् रावणेन हृता बलात्।

lakṣmaṇena saha bhrātrā vaidehyā cāpi bhāryayā. pitur nideśanirato dharmyaṃ panthānam āśritaḥ. tasya bhāryā janasthānād rāvaṇena hṛtā balāt.

रामस्य च पितुर् मित्रं जटायुर् नाम गृध्रराट्। ददर्श सीतां वैदेहीं ह्रियमाणां विहायसा।

rāmasya ca pitur mitraṃ jaṭāyur nāma gṛdhrarāṭ. dadarśa sītāṃ vaidehīṃ hriyamāṇāṃ vihāyasā.

रावणं विरथं कृत्वा स्थापयित्वा च मैथिलीम्। परिश्रान्तश् च वृद्धश् च रावणेन हतो रणे।

rāvaṇaṃ virathaṃ kṛtvā sthāpayitvā ca maithilīm. pariśrāntaś ca vṛddhaś ca rāvaṇena hato raṇe.

एवं गृध्रो हतस् तेन रावणेन बहीयसा। संस्कृतश् चापि रामेण गतश् च गतिम् उत्तमाम्।

evaṃ gṛdhro hatas tena rāvaṇena bahīyasā. saṃskṛtaś cāpi rāmeṇa gataś ca gatim uttamām.

ततो मम पितृव्येण सुग्रीवेण महात्मना। चकार राघवः सख्यं सो ऽवधीत् पितरं मम।

tato mama pitṛvyeṇa sugrīveṇa mahātmanā. cakāra rāghavaḥ sakhyaṃ so 'vadhīt pitaraṃ mama.

माम पित्रा विरुद्धो हि सुग्रीवः सचिवैः सह। निहत्य वालिनं रामस् ततस् तम् अभिषेचयत्।

māma pitrā viruddho hi sugrīvaḥ sacivaiḥ saha. nihatya vālinaṃ rāmas tatas tam abhiṣecayat.

स राज्ये स्थापितस् तेन सुग्रीवो वानरेश्वरः। राजा वानरमुख्यानां येन प्रस्थापिता वयम्।

sa rājye sthāpitas tena sugrīvo vānareśvaraḥ. rājā vānaramukhyānāṃ yena prasthāpitā vayam.

एवं रामप्रयुक्तास् तु मार्गमाणास् ततस् ततः। वैदेहीं नाधिगच्छामो रात्रौ सूर्यप्रभाम् इव।

evaṃ rāmaprayuktās tu mārgamāṇās tatas tataḥ. vaidehīṃ nādhigacchāmo rātrau sūryaprabhām iva.

ते वयं दण्दकारण्यं विचित्य सुसमाहिताः। अज्ञानात् तु प्रविष्टाः स्म धरण्या विवृतं बिलम्।

te vayaṃ daṇdakāraṇyaṃ vicitya susamāhitāḥ. ajñānāt tu praviṣṭāḥ sma dharaṇyā vivṛtaṃ bilam.

मयस्य माया विहितं तद् बिलं च विचिन्वताम्। व्यतीतस् तत्र नो मासो यो राज्ञा सामयः कृतः।

mayasya māyā vihitaṃ tad bilaṃ ca vicinvatām. vyatītas tatra no māso yo rājñā sāmayaḥ kṛtaḥ.

ते वयं कपिराजस्य सर्वे वचनकारिणः। कृतां संस्थाम् अतिक्रान्ता भयात् प्रायम् उपास्महे।

te vayaṃ kapirājasya sarve vacanakāriṇaḥ. kṛtāṃ saṃsthām atikrāntā bhayāt prāyam upāsmahe.

क्रुद्धे तस्मिंस् तु काकुत्स्थे सुग्रीवे च सलक्ष्मणे। गतानाम् अपि सर्वेषां तत्र नो नास्ति जीवितम्।

kruddhe tasmiṃs tu kākutsthe sugrīve ca salakṣmaṇe. gatānām api sarveṣāṃ tatra no nāsti jīvitam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...