रामायण 3.36 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←अरण्य काण्ड→

←अध्याय 36→

[rm-3-36] • 28 श्लोकाः

कदा चिद् अप्य् अहं वीर्यात् पर्यटन् पृथिवीम् इमाम्। बलं नागसहस्रस्य धारयन् पर्वतोपमः।

kadā cid apy ahaṃ vīryāt paryaṭan pṛthivīm imām. balaṃ nāgasahasrasya dhārayan parvatopamaḥ.

नीलजीमूतसंकाशस् तप्तकाञ्चनकुण्डलः। भयं लोकस्य जनयन् किरीटी परिघायुधः। व्यचरं दण्डकारण्यम् ऋषिमांसानि भक्षयन्।

nīlajīmūtasaṃkāśas taptakāñcanakuṇḍalaḥ. bhayaṃ lokasya janayan kirīṭī parighāyudhaḥ. vyacaraṃ daṇḍakāraṇyam ṛṣimāṃsāni bhakṣayan.

विश्वामित्रो ऽथ धर्मात्मा मद्वित्रस्तो महामुनिः। स्वयं गत्वा दशरथं नरेन्द्रम् इदम् अब्रवीत्।

viśvāmitro 'tha dharmātmā madvitrasto mahāmuniḥ. svayaṃ gatvā daśarathaṃ narendram idam abravīt.

अयं रक्षतु मां रामः पर्वकाले समाहितः। मारीचान् मे भयं घोरं समुत्पन्नं नरेश्वर।

ayaṃ rakṣatu māṃ rāmaḥ parvakāle samāhitaḥ. mārīcān me bhayaṃ ghoraṃ samutpannaṃ nareśvara.

इत्य् एवम् उक्तो धर्मात्मा राजा दशरथस् तदा। प्रत्युवाच महाभागं विश्वामित्रं महामुनिम्।

ity evam ukto dharmātmā rājā daśarathas tadā. pratyuvāca mahābhāgaṃ viśvāmitraṃ mahāmunim.

ऊन षोडश वर्षो ऽयम् अकृतास्त्रश् च राघवः। कामं तु मम यत् सैन्यं मया सह गमिष्यति। बधिष्यामि मुनिश्रेष्ठ शत्रुं तव यथेप्सितम्।

ūna ṣoḍaśa varṣo 'yam akṛtāstraś ca rāghavaḥ. kāmaṃ tu mama yat sainyaṃ mayā saha gamiṣyati. badhiṣyāmi muniśreṣṭha śatruṃ tava yathepsitam.

इत्य् एवम् उक्तः स मुनी राजानं पुनर् अब्रवीत्। रामान् नान्यद् बलं लोके पर्याप्तं तस्य रक्षसः।

ity evam uktaḥ sa munī rājānaṃ punar abravīt. rāmān nānyad balaṃ loke paryāptaṃ tasya rakṣasaḥ.

बालो ऽप्य् एष महातेजाः समर्थस् तस्य निग्रहे। गमिष्ये रामम् आदाय स्वस्ति ते ऽस्तु परंतपः।

bālo 'py eṣa mahātejāḥ samarthas tasya nigrahe. gamiṣye rāmam ādāya svasti te 'stu paraṃtapaḥ.

इत्य् एवम् उक्त्वा स मुनिस् तम् आदाय नृपात्मजम्। जगाम परमप्रीतो विश्वामित्रः स्वम् आश्रमम्।

ity evam uktvā sa munis tam ādāya nṛpātmajam. jagāma paramaprīto viśvāmitraḥ svam āśramam.

तं तदा दण्डकारण्ये यज्ञम् उद्दिश्य दीक्षितम्। बभूवावस्थितो रामश् चित्रं विस्फारयन् धनुः।

taṃ tadā daṇḍakāraṇye yajñam uddiśya dīkṣitam. babhūvāvasthito rāmaś citraṃ visphārayan dhanuḥ.

अजातव्यञ्जनः श्रीमान् बालः श्यामः शुभेक्षणः। एकवस्त्रधरो धन्वी शिखी कनकमालया।

ajātavyañjanaḥ śrīmān bālaḥ śyāmaḥ śubhekṣaṇaḥ. ekavastradharo dhanvī śikhī kanakamālayā.

शोभयन् दण्डकारण्यं दीप्तेन स्वेन तेजसा। अदृश्यत तदा रामो बालचन्द्र इवोदितः।

śobhayan daṇḍakāraṇyaṃ dīptena svena tejasā. adṛśyata tadā rāmo bālacandra ivoditaḥ.

ततो ऽहं मेघसंकाशस् तप्तकाञ्चनकुण्डलः। बली दत्तवरो दर्पाद् आजगाम तदाश्रमम्।

tato 'haṃ meghasaṃkāśas taptakāñcanakuṇḍalaḥ. balī dattavaro darpād ājagāma tadāśramam.

तेन दृष्टः प्रविष्टो ऽहं सहसैवोद्यतायुधः। मां तु दृष्ट्वा धनुः सज्यम् असंभ्रान्तश् चकार ह।

tena dṛṣṭaḥ praviṣṭo 'haṃ sahasaivodyatāyudhaḥ. māṃ tu dṛṣṭvā dhanuḥ sajyam asaṃbhrāntaś cakāra ha.

अवजानन्न् अहं मोहाद् बालो ऽयम् इति राघवम्। विश्वामित्रस्य तां वेदिम् अध्यधावं कृतत्वरः।

avajānann ahaṃ mohād bālo 'yam iti rāghavam. viśvāmitrasya tāṃ vedim adhyadhāvaṃ kṛtatvaraḥ.

तेन मुक्तस् ततो बाणः शितः शत्रुनिबर्हणः। तेनाहं ताडितः क्षिप्तः समुद्रे शतयोजने।

tena muktas tato bāṇaḥ śitaḥ śatrunibarhaṇaḥ. tenāhaṃ tāḍitaḥ kṣiptaḥ samudre śatayojane.

रामस्य शरवेगेन निरस्तो भ्रान्तचेतनः। पातितो ऽहं तदा तेन गम्भीरे सागराम्भसि। प्राप्य संज्ञां चिरात् तात लङ्कां प्रति गतः पुरीम्।

rāmasya śaravegena nirasto bhrāntacetanaḥ. pātito 'haṃ tadā tena gambhīre sāgarāmbhasi. prāpya saṃjñāṃ cirāt tāta laṅkāṃ prati gataḥ purīm.

एवम् अस्मि तदा मुक्तः सहायास् ते निपातिताः। अकृतास्त्रेण रामेण बालेनाक्लिष्टकर्मणा।

evam asmi tadā muktaḥ sahāyās te nipātitāḥ. akṛtāstreṇa rāmeṇa bālenākliṣṭakarmaṇā.

तन् मया वार्यमाणस् त्वं यदि रामेण विग्रहम्। करिष्यस्य् आपदं घोरां क्षिप्रं प्राप्य नशिष्यसि।

tan mayā vāryamāṇas tvaṃ yadi rāmeṇa vigraham. kariṣyasy āpadaṃ ghorāṃ kṣipraṃ prāpya naśiṣyasi.

क्रीडा रतिविधिज्ञानां समाजोत्सवशालिनाम्। रक्षसां चैव संतापम् अनर्थं चाहरिष्यसि।

krīḍā ratividhijñānāṃ samājotsavaśālinām. rakṣasāṃ caiva saṃtāpam anarthaṃ cāhariṣyasi.

हर्म्यप्रासादसंबाधां नानारत्नविभूषिताम्। द्रक्ष्यसि त्वं पुरीं लङ्कां विनष्टां मैथिलीकृते।

harmyaprāsādasaṃbādhāṃ nānāratnavibhūṣitām. drakṣyasi tvaṃ purīṃ laṅkāṃ vinaṣṭāṃ maithilīkṛte.

अकुर्वन्तो ऽपि पापानि शुचयः पापसंश्रयात्। परपापैर् विनश्यन्ति मत्स्या नागह्रदे यथा।

akurvanto 'pi pāpāni śucayaḥ pāpasaṃśrayāt. parapāpair vinaśyanti matsyā nāgahrade yathā.

दिव्यचन्दनदिग्धाङ्गान् दिव्याभरणभूषितान्। द्रक्ष्यस्य् अभिहतान् भूमौ तव दोषात् तु राक्षसान्।

divyacandanadigdhāṅgān divyābharaṇabhūṣitān. drakṣyasy abhihatān bhūmau tava doṣāt tu rākṣasān.

हृतदारान् सदारांश् च दशविद्रवतो दिशः। हतशेषान् अशरणान् द्रक्ष्यसि त्वं निशाचरान्।

hṛtadārān sadārāṃś ca daśavidravato diśaḥ. hataśeṣān aśaraṇān drakṣyasi tvaṃ niśācarān.

शरजालपरिक्षिप्ताम् अग्निज्वालासमावृताम्। प्रदग्धभवनां लङ्कां द्रक्ष्यसि त्वम् असंशयम्।

śarajālaparikṣiptām agnijvālāsamāvṛtām. pradagdhabhavanāṃ laṅkāṃ drakṣyasi tvam asaṃśayam.

प्रमदानां सहस्राणि तव राजन् परिग्रहः। भव स्वदारनिरतः स्वकुलं रक्षराक्षस।

pramadānāṃ sahasrāṇi tava rājan parigrahaḥ. bhava svadāranirataḥ svakulaṃ rakṣarākṣasa.

मानं वृद्धिं च राज्यं च जीवितं चेष्टम् आत्मनः। यदीच्छसि चिरं भोक्तुं मा कृथा राम विप्रियम्।

mānaṃ vṛddhiṃ ca rājyaṃ ca jīvitaṃ ceṣṭam ātmanaḥ. yadīcchasi ciraṃ bhoktuṃ mā kṛthā rāma vipriyam.

निवार्यमाणः सुहृदा मया भृशं प्रसह्य सीतां यदि धर्षयिष्यसि। गमिष्यसि क्षीणबलः सबान्धवो यमक्षयं रामशरात्तजीवितः।

nivāryamāṇaḥ suhṛdā mayā bhṛśaṃ prasahya sītāṃ yadi dharṣayiṣyasi. gamiṣyasi kṣīṇabalaḥ sabāndhavo yamakṣayaṃ rāmaśarāttajīvitaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents