रामायण 1.8 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

बाल काण्ड→

←अध्याय 8→

[rm-1-8] • 23 श्लोकाः

तस्य त्व् एवं प्रभावस्य धर्मज्ञस्य महात्मनः। सुतार्थं तप्यमानस्य नासीद् वंशकरः सुतः।

tasya tv evaṃ prabhāvasya dharmajñasya mahātmanaḥ. sutārthaṃ tapyamānasya nāsīd vaṃśakaraḥ sutaḥ.

चिन्तयानस्य तस्यैवं बुद्धिर् आसीन् महात्मनः। सुतार्थं वाजिमेधेन किमर्थं न यजाम्य् अहम्।

cintayānasya tasyaivaṃ buddhir āsīn mahātmanaḥ. sutārthaṃ vājimedhena kimarthaṃ na yajāmy aham.

स निश्चितां मतिं कृत्वा यष्टव्यम् इति बुद्धिमान्। मन्त्रिभिः सह धर्मात्मा सर्वैर् एव कृतात्मभिः।

sa niścitāṃ matiṃ kṛtvā yaṣṭavyam iti buddhimān. mantribhiḥ saha dharmātmā sarvair eva kṛtātmabhiḥ.

ततो ऽब्रवीद् इदं राजा सुमन्त्रं मन्त्रिसत्तमम्। शीघ्रम् आनय मे सर्वान् गुरूंस् तान् सपुरोहितान्।

tato 'bravīd idaṃ rājā sumantraṃ mantrisattamam. śīghram ānaya me sarvān gurūṃs tān sapurohitān.

एतच् छ्रुत्वा रहः सूतो राजानम् इदम् अब्रवीत्। ऋत्विग्भिर् उपदिष्टो ऽयं पुरावृत्तो मया श्रुतः।

etac chrutvā rahaḥ sūto rājānam idam abravīt. ṛtvigbhir upadiṣṭo 'yaṃ purāvṛtto mayā śrutaḥ.

सनत्कुमारो भगवान् पूर्वं कथितवान् कथाम्। ऋषीणां संनिधौ राजंस् तव पुत्रागमं प्रति।

sanatkumāro bhagavān pūrvaṃ kathitavān kathām. ṛṣīṇāṃ saṃnidhau rājaṃs tava putrāgamaṃ prati.

काश्यपस्य तु पुत्रो ऽस्ति विभाण्डक इति श्रुतः। ऋश्यशृङ्ग इति ख्यातस् तस्य पुत्रो भविष्यति।

kāśyapasya tu putro 'sti vibhāṇḍaka iti śrutaḥ. ṛśyaśṛṅga iti khyātas tasya putro bhaviṣyati.

स वने नित्यसंवृद्धो मुनिर् वनचरः सदा। नान्यं जानाति विप्रेन्द्रो नित्यं पित्रनुवर्तनात्।

sa vane nityasaṃvṛddho munir vanacaraḥ sadā. nānyaṃ jānāti viprendro nityaṃ pitranuvartanāt.

द्वैविध्यं ब्रह्मचर्यस्य भविष्यति महात्मनः। लोकेषु प्रथितं राजन् विप्रैश् च कथितं सदा।

dvaividhyaṃ brahmacaryasya bhaviṣyati mahātmanaḥ. lokeṣu prathitaṃ rājan vipraiś ca kathitaṃ sadā.

तस्यैवं वर्तमानस्य कालः समभिवर्तत। अग्निं शुश्रूषमाणस्य पितरं च यशस्विनम्।

tasyaivaṃ vartamānasya kālaḥ samabhivartata. agniṃ śuśrūṣamāṇasya pitaraṃ ca yaśasvinam.

एतस्मिन्न् एव काले तु लोमपादः प्रतापवान्। अङ्गेषु प्रथितो राजा भविष्यति महाबलः।

etasminn eva kāle tu lomapādaḥ pratāpavān. aṅgeṣu prathito rājā bhaviṣyati mahābalaḥ.

तस्य व्यतिक्रमाद् राज्ञो भविष्यति सुदारुणा। अनावृष्टिः सुघोरा वै सर्वभूतभयावहा।

tasya vyatikramād rājño bhaviṣyati sudāruṇā. anāvṛṣṭiḥ sughorā vai sarvabhūtabhayāvahā.

अनावृष्ट्यां तु वृत्तायां राजा दुःखसमन्वितः। ब्राह्मणाञ् श्रुतवृद्धांश् च समानीय प्रवक्ष्यति।

anāvṛṣṭyāṃ tu vṛttāyāṃ rājā duḥkhasamanvitaḥ. brāhmaṇāñ śrutavṛddhāṃś ca samānīya pravakṣyati.

भवन्तः श्रुतधर्माणो लोकचारित्रवेदिनः। समादिशन्तु नियमं प्रायश्चित्तं यथा भवेत्।

bhavantaḥ śrutadharmāṇo lokacāritravedinaḥ. samādiśantu niyamaṃ prāyaścittaṃ yathā bhavet.

वक्ष्यन्ति ते महीपालं ब्राह्मणा वेदपारगाः। विभाण्डकसुतं राजन् सर्वोपायैर् इहानय।

vakṣyanti te mahīpālaṃ brāhmaṇā vedapāragāḥ. vibhāṇḍakasutaṃ rājan sarvopāyair ihānaya.

आनाय्य च महीपाल ऋश्यशृङ्गं सुसत्कृतम्। प्रयच्छ कन्यां शान्तां वै विधिना सुसमाहितः।

ānāyya ca mahīpāla ṛśyaśṛṅgaṃ susatkṛtam. prayaccha kanyāṃ śāntāṃ vai vidhinā susamāhitaḥ.

तेषां तु वचनं श्रुत्वा राजा चिन्तां प्रपत्स्यते। केनोपायेन वै शक्यम् इहानेतुं स वीर्यवान्।

teṣāṃ tu vacanaṃ śrutvā rājā cintāṃ prapatsyate. kenopāyena vai śakyam ihānetuṃ sa vīryavān.

ततो राजा विनिश्चित्य सह मन्त्रिभिर् आत्मवान्। पुरोहितम् अमात्यांश् च प्रेषयिष्यति सत्कृतान्।

tato rājā viniścitya saha mantribhir ātmavān. purohitam amātyāṃś ca preṣayiṣyati satkṛtān.

ते तु राज्ञो वचः श्रुत्वा व्यथिता वनताननाः। न गच्छेम ऋषेर् भीता अनुनेष्यन्ति तं नृपम्।

te tu rājño vacaḥ śrutvā vyathitā vanatānanāḥ. na gacchema ṛṣer bhītā anuneṣyanti taṃ nṛpam.

वक्ष्यन्ति चिन्तयित्वा ते तस्योपायांश् च तान् क्षमान्। आनेष्यामो वयं विप्रं न च दोषो भविष्यति।

vakṣyanti cintayitvā te tasyopāyāṃś ca tān kṣamān. āneṣyāmo vayaṃ vipraṃ na ca doṣo bhaviṣyati.

एवम् अङ्गाधिपेनैव गणिकाभिर् ऋषेः सुतः। आनीतो ऽवर्षयद् देवः शान्ता चास्मै प्रदीयते।

evam aṅgādhipenaiva gaṇikābhir ṛṣeḥ sutaḥ. ānīto 'varṣayad devaḥ śāntā cāsmai pradīyate.

ऋश्यशृङ्गस् तु जामाता पुत्रांस् तव विधास्यति। सनत्कुमारकथितम् एतावद् व्याहृतं मया।

ṛśyaśṛṅgas tu jāmātā putrāṃs tava vidhāsyati. sanatkumārakathitam etāvad vyāhṛtaṃ mayā.

अथ हृष्टो दशरथः सुमन्त्रं प्रत्यभाषत। यथर्ष्यशृङ्गस् त्व् आनीतो विस्तरेण त्वयोच्यताम्।

atha hṛṣṭo daśarathaḥ sumantraṃ pratyabhāṣata. yatharṣyaśṛṅgas tv ānīto vistareṇa tvayocyatām.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...